د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د لرغونپوهنې ادارې مشر وایي؛ د قوش تېپې کانال د لارې په اوږدو او شاوخوا سیمو کې ۵۸ لرغونې سیمې کشف شوې دي. د ذبیح الله سادات په خبره؛ دغه لرغونې سیمې د بلخ په کلدار، دولت اباد، نهرشاهي او چاهي کې او د جوزجان په مردیان او اقچه کې پېژندل شوې.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې بلخ ته د لرغونپوهنې ادارې یوه تخصصي پلاوي په سفر کې د قوش تېپې کانال د شاوخوا ۱۲۸ کیلومتره لارې د څېړلو پرمهال ۵۵ لرغونې سیمې کشف او ثبت کړې دي.
د دغه وزارت په خبرپاڼه کې زیاته شوې ده، چې د جوزجان په مریان، خانقاه، اقچه او خواجه دوکوه ولسوالیو کې درې لرغونې سیمې کشف او ثبت شوې دي.
خبرپاڼه کې ې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د لرغونپوهنې ادارې د مشر ذبیح الله سادات په حواله لیکل شوي، چې د قوش تېپې کانال شاوخوا سیمې د هغه شرکت په غوښتنه څېړل شوې چې د کېندنې دویم پړاو به پیل کړي.
دغه شرکت ویلي، چې لرغونې سیمې باید د کار له پیل مخکې وپېژندل شي.
تر دې وړاندې د طالبانو د کلتور وزارت ویلي و، چې په دقیق توګه د ثبت او څېړلو په صورت کې افغانستان به له ۱۵ تر ۲۰ زرو پورې لرغوني سیمې ولري، خو اوسمهال په افغانستان کې ۵ زره تاریخي سیمې ثبت شوې دي.
طالبان چې د باميانو د بودا د مجسمو د ويجاړولو اصلي عاملین دي، اوس لرغوني اثار او لرغونې سیمې "د افغانستان معنوي خزانه" بولي او ټينګار کوي چې ساتنه به يې کوي.
دغه سرچینه وايي، چې د افغانستان د بودیجوي واحدونو مالي چارو ته په کتو او د مالي قوانینو پر بنسټ باید د نوي کال بودیجه د جدي په میاشت کې ترتیب او توشیح شي؛ خو لا هم دغه بودیجه نه ده ترتیب شوې.
یاده سرچینه زیاتوي، چې د ملي بودیجې اندازه او د وزارتونو ونډه هم تر اوسه نه ده معلومه.
تازه افغانستان انټرنشنل - پښتو د طالبانو تر کنټرول لاندې د مالیې وزارت یو مکتوب تر لاسه کړی، چې د دغه وزارت له خوا د طالبانو د مشر ملا هبت الله دفتر ته استول شوی دی.
په دغه وړاندیز لیک کې ویل شوي، چې بودیجه لا نه ده توشیح شوې او د دوی غواړي چې د ځانګړي تخصیص په بڼه د روانې حمل میاشتې د مامورینو معاشات حواله کړي.
په دغه وړاندیز لیک کې د ملا هبت الله حکم او لاسلیک هم ښکاري.
د مالیې وزارت سرچینې وویل، چې که څه هم د ملي بودیجې احتمالي خاکه د ملا هبت الله دفتر ته لېږل شوې وه؛ خو په مالیې وزارت کې د عوایدو نوي رییس ته د ملا هبت الله له خوا دنده سپارل شوې ده، چې بودیجه له سره ترتیب او له نوموړي سره یې شریکه کړي.
سرچینې زیاته کړه: " پخوانۍ خاکه له منځه تللې او د عوایدو رییس پرې له سره کار شروع کړی، د بودیجې ترتیب ځانګړی وخت غواړي حداقل یوه میاشت پرې لګي او وروسته توشیح او بیا د بودیجې انتقال دا درې څلور میاشتې نیسي".
د طالبانو د مالیې وزارت دغه چارواکی وايي، چې له همدې امله د ملا هبت الله دفتر ته په لېږل شوي وړاندیز کې د ځانګړي تخصیص موده نه ده روښانه شوې.
د یادونې وړ ده، چې د افغانستان پخواني جمهوري نظام د مالي قوانینو پر بنسټ د مالیې وزارت اړ و، چې له وزارتونو سره په تفاهم د راتلونکي نوي کال ملي بودیجه د جدي له میاشتې مخکې ترتیب او د کابینې مجلس ته د بحث لپاره وړاندې کړي او وروسته بیا د تایید لپاره ملي جرګې ته استول کېده او بیا د ولسمشر له خوا توشیح کېده؛ خو طالبان بیا د بودیجې اندازه نه اعلانوي او یوازې د ملا هبت الله دفتر دا صلاحیت لري، چې بودیجه تایید او رد کړي.
