ریچارډ بېنېټ له هېوادونو غوښتي، چې د زیان ګالو افغانانو د بیامېشتېدنې بهیر دې ګړندی کړي

د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ له هېوادونو غوښتي، د هغو افغانانو د بیامېشتېدنې بهیر دې ګړندی کړي چې له ګواښ سره مخامخ دي.

د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ له هېوادونو غوښتي، د هغو افغانانو د بیامېشتېدنې بهیر دې ګړندی کړي چې له ګواښ سره مخامخ دي.
نوموړي نن پنجشنبه (د غبرګولي ۳۱مه) په اېکس پاڼه د کډوالۍ نړۍوالې ورځې په مناسبت لیکلي:«په داسې حال کې د کډوالۍ په نړۍواله ورځ زه هغو مېلیونونو افغانانو ته چې خپلې مېنې یې پرېښې دي درناوی وړاندې کوم چې ډېری یې د زیان منونکو حالاتو سره مخامخ شوي دي.»
هغه پر هېوادونو غږ کړی، د هغو افغانانو کوربهتوب لپاره دې خپلې هڅې دوه برابره کړي؛ چې خوندیتوب او ساتنې ته اړمن دي.
ملګرو ملتونو هم د کډوالو د نړۍوالې ورځې په مناسبت ویلي، چې په ۲۰۲۴ کال کې په نړۍواله کچه د جبري بېځایه شویو خلکو شمېر په بېساري ډول ۱۲۰ مېلیونو ته لوړ شوی دی.
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ د ارزونې له مخې، په ۲۰۲۴ کال کې په دومره لوړ شمېر کسان د جګړو، تاوتریخوالي، ځورونې، د بشري حقونو سرغړونو او یا هم د عامه نظم د ګډوډولو په پایله کې جبري بېځایه کېدو ته اړ شوي، چې په دې توګه یې یو نوی او تاریخي ریکارډ جوړ کړی دی.

د افغانستان سیاسي او ډیپلوماټیکو څانګو د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې د افغان کډوالو پر شته ستونزو اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي چې، دغه ستونزې د یو پراخ بنسټه حکومت له رامنځته کېدو پرته نه شي هوارېدلای.
دغو ډیپلوماټیکو استازولیو د پنجشنبې په ورځ (د غبرګولي په ۳۱ مه) په یوه ګډه خبري اعلامیه کې ویلي، واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته کڼ خلک د ځان د خوندیتوب په موخه نورو هېوادونو ته کډه شوي او لا هم په ډېرو هېوادونو کې د هغوی د منل کېدو ستونزې پر خپل ځای پاتې دي.
په دغې ګډې وینا پاڼه کې له کوربه هېوادونو غوښتنه شوې، چې د افغانستان اوسنیو شرایطو ته په پام سره دې د کډوالو بشري حقونه رعایت کړي او د هغوی د پناه غوښتنې غوښتنلیکونه دې ومني.
دغه راز دغې ټولنې له هغو هېوادونو څخه چې د افغان کډوالو د ستنولو تکل لري غوښتنه کړې، چې د دغو کډوالو جبري ستنول دې ودروي؛ ځکه د دوی په وینا نن سبا په افغانستان کې د ګڼو افغانانو ژوند له ګواښونو سره مل دی.
دغه اندېښنې داسې مهال څرګندېږي، چې په تېر یوه کال کې د افغانستان ګاونډیو هېوادونو ایران او پاکستان لسګونه زره افغان کډوال په زوره له خپلو هېوادونو اېستي، چې دا مهال په خپل هېواد کې له لوږې، وزګارتیا او د کورونو او مېنو د نشتوالي سره مخامخ دي.
د خوړو نړۍوال پروګرام په خپل وروستي راپور کې ویلي، چې له دغو دوو ګاونډیو هېوادونو څخه اېستل شوي یو شمېر افغانان د تېرو میاشتو له سېلابونو او ورښتونو له امله یو ځلې بیا له خپلو مېنو بېځایه شوي دي.

د طالبانو د ارشاد حج او اوقافو وزارت وایي، چې په مکه مکرمه کې د حج مناسک په ښه توګه پای ته رسېدلي او ډېر ژر به د افغان حاجیانو د راتګ لړۍ پیل کړي. دغه وزارت وايي، د ۳۰ زرو حاجیانو د بېرته راتګ لړۍ به له مکې مکرمې څخه پیل کړي.
د طالبانو حج او اوقاف وزارت نن پنجشنبه د (غبرګولي ۳۱مه) په ایکس پاڼه د دغه وزرات د وزیر نورمحمد ثاقب یو ویډیویي کليپ خپور کړی، هغه ويلي چې د هغو ۳۰ زرو حاجیانو له ډلې چې ځينې هغه یې له کابله په لومړیو پراوزونو کې تللي وو، د هغوی د راتلو لړۍ به ژر پیل کړي.
دغه وزیر وايي، هغه افغان حاجیان چې تر اوسه پورې مدینې منورې ته نه دي تللي، هغوی به مدینې منورې ته استوي او له هغه وروسته به یې کابل ته د راتلو تابیا کوي.
نوموړي زیاته کړې، د افغان حاجیانو له ډلې ځینې هغه یې د حج مراسمو پر مهال نادرکه شوي وو چې تر پلټنو وروسته یې موندلي او د هغوی ستونزو ته رسېدلي دي.
سږ ۱۴۰۳ کال د طالبانو د ډلې د قاضی القضات په ګډون د حج و اوقافو وزیر، کورنیو چارو وزیر، د رییس الوزرا سیاسي مرستیال، د استخباراتو عمومي مشر او یو شمېر نور طالب مشران سعودي عربستان ته د حج فریضې د ادا کولو لپاره تللي دي چې په سعودي عربستان کې یې د یکشنبې په ورځ اختر ونمانځه او په افغانستان کې بیا د طالبانو د مشر په ګډون نورو طالبانو د دوشنبې په ورځ لوی اختر ونمانځه.

د خوړو نړۍوال پروګرام وایي، د تېر کال له نومبر میاشتې راهیسې تر نیم مېلیون ډېر افغانان له پاکستانه جبري ستنېدو ته اړ اېستل شوي چې ډېری یې په تشو لاسونو افغانستان ته ستانه شوي دي.
دغه پروکرام نن پنجشنبه (د غبرګولي ۳۰مه) پر اېکس پاڼه لیکلي، دغو راستنو شویو کډوالو د ژوند تېرولو لپاره ډېرې کمې اسانتیاوې او فرصتونه لرل.
دغه پروګرام د یوې لنډې ویډیو په خپرولو سره ویلي، چې سلګونه دغو تازه ستنو شویو کډوالو لپاره د نویو مهارتونو د زده کړې شپږ میاشتنۍ روزنه ورکوي.
دغه پروګرام زیاته کړې ده، چې په دغو روزنو کې یوشمېر کډوالو ته د ګرځنده تلیفونونو جوړول زده کوي؛ چې په راتلونکې کې دوی ته د عاید په لاس ته راوړلو کې مرسته وکړي او خپلو کورنیو ته پرې خوراکي توکي برابر کړي.
له پاکستانه ګڼ راستانه شوي کډوال لاهم د ننګرهار ولایت د کډوالو په پنډغالو کې په خېمو کې شپې سبا کوي.
د خوړو نړۍوال پروګرام تېره ورځ ویلي و، چې له پاکستانه خپل هېواد ته ستانه شوي ځیني کډوال د تېرو میاشتو له سېلاب او ورښتونو له امله بیا له خپلو مېنو بې ځایه شوي دي.

د طالبانو ضد سیاسي خوځښتونو او شخصیتونو یوه ډله د سرطان په څلورمه د ویانا په ښار کې د «سیاسي یووالي او د ازادو افغانانو تر منځ د روښانه او ګډ لید د رامنځته کولو» په هدف غونډه کوي.
د ترلاسه شویو معلوماتو له مخې؛ په دې غونډه کې به د مقاومت جبهې، ازادۍ جبهې، جمعیت ګوند، حرکت او د اسلامي وحدت ګوندونه ګډون وکړي.
د افغانستان انټرنیشنل د معلوماتو پر بنسټ؛ د دغې غونډې تنظیموونکي تمه لري، چې په دغه دوه ورځنۍ غونډه کې به شاوخوا ۷۰ کسان ګډون وکړي.
په تېرو غونډو کې هم د سیاسي او نظامي جریانونو تر څنګ د تېر حکومت غړي، د پوهنتونونو استادان، مدني فعالان او د رسنیو استازي هم رابلل شوي دي.
د ګډونوالو په لومړني نوملړ کې د مقاومت د جبهې مشر احمد مسعود، د بهرنیو چارو پخوانی وزیر رنګین دادفر سپنتا، د افغانستان د ملي امنیت د پخواني رییس رحمت الله نبیل او د بشر حقونو د پخوانۍ رییسې سیما سمر نومونه شامل دي.
دا لا څرګنده نه ده، چې دې غونډې ته به له نورو افغان سیاسي ګوندونو او پوځي خوځښتونو څخه څوک راځي.
د ویانا وروستۍ غونډه په ۱۴۰۲ کال کې د اتریش په پلازمېنه کې جوړه شوې وه.

د روغتیا نړۍوال سازمان د چهارشنبې په ورځ په یوه راپور کې ويلي، چې په افغانستان کې د ۱۴۰۲ کال د مرغومي له میاشتې څخه تر ۱۴۰۳ کال د غبرګولي مياشتي تر ۶مې نېټې پورې د وبا یا کولرا ناروغۍ ۴۶ زره ۷۵۸ پېښې ثبت شوي دي.
دغه سازمان وايي، چې په دې موده کې په افغانستان کې د دغې ناروغۍ له امله ۲۵ تنه مړه شوي دي.
د روغتیا نړۍوال سازمان د چهار شنبې په ورځ په څو هېوادونو کې د کولرا ناروغۍ په اړه یو نوی راپور خپور کړ.
دغه سازمان وايي، چې په تېرو پنځو میاشتو کې د نړۍ د ۲۴ هېوادونو په پنځو سېمو کې د وبا يا کولرا ۱۹۴ زره ۸۹۷ پېښې ثبت شوي، چې له دې ډلې یو زره ۹۳۲ کسان د دغې ناروغۍ له امله مړه شوي دي.
په دې راپور کې راغلي، چې د کولرا تر ټولو زیاتې پېښې په ختیځې مدیترانې کې ثبت شوي دي.
د کولرا پېښې په افریقا، امریکا، سویل ختیځ اسیا او اروپا کې هم لیدل شوي.
د نړۍوال روغتیايي سازمان په وینا؛ د خولې له لارې د کولرا واکسینونو ذخیرې خالي شوې. ۱۶ هېوادونو د تېر کال د مرغومې مياشتې څخه بیا د غبرګولي مياشتې پورې د کولرا واکسين د ۹۲ ميليونه ډوزونو غوښتنه کړې، چې دا د تېر کال د واکسين ډزونو د توليد شويو دوه برابره دي.
د دغه سازمان له خوا په خپاره شوي نوملړ کې راغلي، چې د کولرا ډېرې پېښې په ترتیب سره په افغانستان، زامبيا، زمبابوې، پاکستان او کانګو کې ثبت شوې دي.
د روغتیا نړۍوال سازمان وايي، چې د نفوسو زیاتوالي، طبیعي پېښو او د اقلیم بدلون هغه لاملونه دي، چې د کولرا په خپرېدو يې اغېز کړی دی.
دغه سازمان د ګډو غبرګونونو لپاره د هېوادونو پر همغږۍ ټینګار کړی دی.
