د یکشنبې په ورځ سهار ۹:۴۱ دقیقې د تخار ولایت ځینې برخې زلزلې ولړزولې. د امریکا د ځمکې پيژندني ادارې د معلوماتو له مخې د دغې زلزلې شدت ۴،۳ درجې او مرکز یې فرخار ولسوالۍ وه.
تر اوسه پورې د دغې زلزلې د احتمالي زیانونو په اړه معلومات نه دي ورکړل شوي.
د طالبانو مشر، نوراحمد اغا د دغې ډلې یو نظامي قوماندان د افغانستان د مرکزي بانک د مشر په توګه وټاکه. د وال سټریټ ژورنال د راپور له مخې، د تېر حکومت پر مهال د طالبانو په جګړې کې، نور احمد اغا د «ماینونو جوړولو مالي ملاتړ کوونکی» او طالب قوماندانانو ته د پیسو د وېش مسوول و.
د امریکا متحدو ایالتونو نور احمد اغا د «نړېوال ترهګر» په توګه نومولی دی.
نوموړی تر دې وړاندې د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان د مرکزي بانک مرستیال و.
د طالبانو ویاند د شنبې په ورځ وویل. چې د دغې ډلې مشر، هدایت الله بدري د کانونو او پټرولیم وزارت د سرپرست په توګه ټاکلی دی.
د طالبانو پر دغو دوو نظامي قوماندانانو د امریکا متحده ایالاتو، اروپايي ټولنې او ملګرو ملتونو له لوري بندیزونه لګیدلي دي.
هدایت الله بدري په ۲۰۰۵ کال کې په سوېل لوېدیځو ولایتونو کې د طالبانو لپاره د اکمالاتو او پوځي تجهیزاتو مسوولیت په غاړه واخیست.
همدارنګه د امریکا د مالیې وزارت د راپور له مخې، ښاغلي بدري په ۲۰۰۶ کال کې د پاکستان په بلوچستان ایالت کې د ځانمرګو بریدګرو لپاره د زکات راټولولو او د هغوی د کورنیو د ملاتړ مسوول و.
نوموړی د مرکزي بانک د ریاست له دندې وړاندې د طالبانو د مالیې وزیر و.
بدري په داسې حال کې د کانونو وزارت ته د وزیر په توګه ورپېژندل کېږي، چې یاد وزارت له بهرنيو شرکتونو سره د کانونو د لسګونو تړونونو د وروستي کېدو له امله په يوه مهمه اداره بدل شوى دى.
د طالبانو د کانونو پخوانی وزیر شهاب الدین دلاور چې په مالي او اداري فساد تورن دی، د افغاني سرې میاشتې ټولنې د مشر په توګه ټاکل شوی دی.
واک ته د طالبانو له رسیدو وروسته امریکا د افغانستان د مرکزي بانک شتمني کنګل کړې.
همدا راز د افغانستان بانکي سیستم له بندیز سره مخ شوی او له افغانستان سره رسمي مالي راکړه ورکړه بنده شوې ده.
تر دې مخکې د اقتصادي بندیزونو د پلي کېدو په برخه کې کارپوه اډم سمیټ وال سټریټ ژورنال ته ویلي و؛ چې په مرکزي بانک کې د نور احمد اغا شتون له مرکزي بانک سره نړېواله راکړه ورکړه خورا ستونزمنوي.
د هغه په وينا، دغه ګمارنه د پخوا پرتله ګواښونه زياتوي او وضعيت پېچلى کوي.
تېر کال، د افغانستان لپاره د امریکا د ځانګړي څارونکي دفتر د امریکا کانګرس ته په خپل راپور کې وویل، چې د طالبانو په ادارې پورې تړلي مرکزي بانک د پیسو مینځلو او «ترهګرۍ د ملاتړ» په وړاندې «کافي تدبیرونه» نه لري.
دغه ادلون بدلون په داسې حال کې کیږي چې طالبانو ددوحې په درېیمه غونډه کې پر خپل مالي او اقتصادي سیسټم د بندیزونو د لیرې کولو غوښتنه وکړه.
خو ملګري ملتونه او امریکا ټینګار کوي چې د بندیزونو لرې کول نیغ په نیغه د بشري حقونو په پام کې نیولو او د ښځو د حقونو په ورکړه پورې اړه لري.
طالب چارواکو اندېښنه ښودلې چې پر مالي او بانکي سیستم بندیزونو د بشري مرستو رسولو بهیر اغېزمن کړی دی.
خو امريکا دغه ادعا رد کړې او وايي، چې خصوصي بانکونه او نړيوال بنسټونه د بشري مرستو په رسولو کې په بشپړ ډول ازادي لري.
د هند په ګجرات ایالت کې د ترهګرۍ ضد پولیسو یو افغان په ډیلي کې د ۴۶۰ ګرامه هیروینو د قاچاق په تور نیولی دی. د پولیسو په وینا، دغه کس د نشه يي توکو د قاچاق د یوې نړیوالې شبکې غړی دی چې د سمندر له لارې یې ډیلي ته هیروین لېږدول.
هندوستان ټایمز راپور ورکړی چې دا قضیه د یوې لویې شبکې سره تړاو لري چې په ۲۰۲۱ کې د جام نگر سره نږدې د سلایا بندر له لارې ۱۲۰ کیلو ګرامه هیرویین قاچاق کړي وو.
تر دې مخکې د هند د عوایدو د اطلاعاتو ریاست ویلي و چې په ممبۍ کې د افغانستان د پخوانۍ کونسلې ذکیه وردګ له خوا د ۲۵ کیلو ګرامه سرو زرو د قاچاق په تړاو څلور زرګران نیول شوي دي.
ذکیه وردګ څو میاشتې وړاندې د ممبۍ په هوايي ډګر کې د ۲،۲ میلیونه ډالرو په ارزښت ۲۵ کیلو ګرامه سره زرو د قاچاق په تور ونیول شوه.
د طالبانو مشر، د دغې ډلې د سرې میاشتې مخکینی مرستیال نورالدین ترابي له طبیعي پېښو سره د مبارزې ادارې د مشر په توګه وټاکه. نوموړی د طالبانو په مخکینۍ واکمنۍ کې خلکو ته په سختو سزاګانو ورکولو پېژندل کېده.
ترابي د طالبانو په لومړۍ واکمنۍ کې د عدلیې وزیر او د امربالمعروف ادارې مشر و، نوموړي د اعدام او صحرايي محکمو په ځانګړې توګه د کابل په ورزشي لوبغالي کې په عام محضر کې په ډزو سره د ښځو ویشتل په خپلو کارنامو کې لري.
نورالدین ترابي د طالبانو یو له بنسټ ایښودونکو څخه دی او د طالبانو د بنسټ ایښودونکي ملا عمر او د دغې ډلې د رییس الوزرا ملا حسن ته ډیر نږدې کس دی.
ویل کېږي چې نوموړی په ۱۹۵۸ کال کې په کندهار ولایت کې زېږېدلی دی.
ترابي په ۱۹۸۰ کال کې له شوروي ټلوالې سره د مجاهدینو په جګړه کې یوه پښه او یوه سترګه هم له لاسه ورکړي.
نور الدین ترابي په ۹۰مه لسیزه کې د طالبانو د رژیم په لومړۍ واکمنۍ کې د عدلیې وزیر او د طالبانو د سختدریځې او بدنامې ادارې امربالمعروف مشر و.
د ځینو راپورونو له مخې هغه د بودا د تاریخي مجسمو په ویجاړولو کې هم لاس درلود.
ترابي په ۲۰۰۱ کال کې د طالبانو د رژیم له نسکورېدو وروسته له یو شمېر نورو طالب مشرانو سره ونیول شو او لږ وروسته خوشې شو.
د ملګرو ملتونو امنیت شورا پر هغه د بشري حقونو د پراخو سرغړونو او د بشریت ضد جرمونو له امله بندیز لګولی دی.
ځينې سرچينې وايي، چې ترابي د سرې میاشتې ادارې د مرستيال په توګه له معرفي کېدو ناخوښه و، خو د طالبانو د مشر د اطاعت له امله يې په دې اداره کې خپلې دندې ته دوام ورکړ.
هغه چې د طالبانو په رژیم کې یو له خورا بې رحمه کسانو څخه بلل کیږي، له اسوشیېټیډ پریس سره په مرکه کې ویلي و؛ چې د طالبانو رژیم به د مرګ سزا او د لاسونو پرې کول بیا پیل کړي.
ترابي په داسې حال کې د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې وزارت ته ورپيژندل کیږي، چې افغانستان د طبیعي پېښو لکه زلزلې او سېلابونو سره سخت لاس او ګریوان دی.
د افغانستان په شمال او شمال ختیځ کې د وروستیو سیلابونو په پایله کې سلګونه کسان مړه، زرګونه کورونه ویجاړ او زرګونه کسان بې ځایه شوي دي.
پرله پسې وچکالۍ او ناڅاپه طبیعي پیښو د پیښو د مدیریت رول روښانه کړی دی.
کارپوهان وايي، چې طالبان دې ادارې ته د یو زوړ او غیر مسلکي کس په معرفي کولو سره دغو مسایلو ته پام نه کوي.
د طالبانو مشر ملا هبت الله په یوه فرمان کې د دغې ډلې د کانونو او پټرولیم وزیر شهاب الدین دلاور له دندې ګوښه کړ. شهاب الدین دلاور په اداري فساد تورن دی او د هغه د وزارت پر مهال یې د کانونو له عوایدو په ځانګړې توګه د سمنګان د ډبرو سکرو له عوایدو میلیونونه ډالر غلا کړي دي.
د ملا هبت الله د فرمان له مخې، د مرکزي بانک مشر هدایت الله بدري د کانونو او پټرولیم وزارت د سرپرست او د کانونو او پټرولیم وزیر شهاب الدین دلاور د افغاني سرې میاشتې ټولنې د مشر په توګه ټاکل شوي دي. دغه راز د مرکزي بانک مرستیال نوراحمد اغا د مرکزي بانک د مشر په توګه ټاکل شوی دی.
ذبیح الله مجاهد ویلي چې د افغاني سرې میاشتې ټولنې مرستیال نورالدین ترابي د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ریاست د مشر په توګه ټاکل شوی دی.
مجاهد زیاتوي چې د افغاني سرې میاشتې ټولنې مشر مطیع الحق خالص د چاپېریال ساتنې ریاست د مشر او قدرت الله جمال د سوداګرۍ وزارت مرستیال د اطلاعاتو او کلتور وزارت د مالي او اداري مرستیال په توګه ټاکل شوي دي..
د طالبانو د مشر د حکم پر بنسټ احمدالله زاهد د سوداګرۍ وزارت د مرستیال، عزیزالرحمان د چاپېریال ساتنې مخکینی مشر، د افغاني سرې میاشتې ټولنې د مرستیال او سعد الدین سعید د سوداګرۍ وزارت د مرستیال په توګه ټاکل شوي دي. د اطلاعاتو او کلتور وزارت مالي او اداري مرستیال د چاپېریال ساتنې ریاست د مالي او اداري مرستیال په توګه ټاکل شوی دی.
تر دې مخکې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي وو چې د طالبانو په کابینه او په کابل کې د حکومت په دفترونو کې د پراخو بدلونونو احتمال شته.
د افغانستان د مخکیني ولسمشر مرستیال امرالله صالح تېر کال ویلي و چې د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت د افشا شویو اسنادو له مخې شاوخوا ۲۵ میلیونه ډالر په ځانګړې توګه د سمنګان د ډبرو سکرو له عوایدو لوټ شوي دي.
امرالله صالح وویل چې د طالبانو د کانونو وزیر شهاب الدین دلاور په فساد کې لاس درلود. هغه وويل چې طالبانو د «سيف الله طيب» په نوم يو تن د موضوع د څېړلو لپاره ټاکلى دى.
د طالبانو د کرنې وزیر عطاالله عمري د شنبې په ورځ د کوکنارو د بدیل کښت د پنځه کلن پلان د نهايي کولو لپاره یوه کمېټه ټاکلې ده.
دغه وزارت وايي، په دې پلان کې د بزګرانو سره د اقتصادي همکارۍ د پياوړتيا، د کوکنارو د کښت کمولو او له منځه وړلو او د کروندګرو د مشروع او متنوع حاصلاتو د کرلو لپاره د بديل کښت د پروژو پلي کول شامل دي.
د طالبانو د کرنې وزارت د څېړنيز انسټيټيوټ عمومي مسوول نصرت الله طلحه، د دغې کمېټې د مشر په توګه ټاکل شوی دی.
د طالبانو مشر ملا هبت الله ته د فرمان پر بنسټ، د کروندګرو لپاره د کوکنارو د کرکيلې د بدیل د معرفي کولو لپاره د بدیل معیشت پنځه کلن پلان تصویب شوی دی.
تر دې مخکې د طالبانو د کورنیو چارو وزارت اعلان کړی و، چې نشه يي توکي په افغانستان کې له منځه تللي او دا چې افغانستان نور د نړۍ د هېوادونو لپاره ګواښ نه دی.
دغه وزارت له نړۍوالو سازمانونو وغوښتل چې د افغان بزګرانو لپاره د کوکنارو د کښت بدیلې لارې چارې برابرې کړي.
ملګرو ملتونو په خپل تازه راپور کې ویلي؛ که څه هم په افغانستان کې د کوکنارو د کښت کچه کمه شوې، خو د صنعتي نشه یي توکو په ځانګړې توګه د شیشې تولید په هماغه اندازه زیات شوی دی.