د طالبانو ستره محکمه وايي، دې ډلې نن په خوست کې ۹ کسان د غلا، نامشروع اړیکو، فریبکارۍ، رشوت او شراب خرڅولو په تور په دورو وهل. د دې ادارې د خبرپاڼې له مخې، پر دغو کسانو له ۳۵ تر ۳۹ دورو حکم پلی شوی او ور سره هر تورن له شپږو میاشتو تر درېو کلونو په تنفیذي بند هم محکوم شوی دی.
په خبرپاڼه کې بیا د تورنو کسانو د هویت په اړه څه نه دي ویل شوي.
طالبانو په بیا واکمنېدو سره ګام په ګام په دورو د تورنو وهلو ته مخه کړې او د وخت په تېرېدو سره دغه سزا په بېلابېلو ولایتونو کې ډېرېږي.
دوه ورځې وړاندې یوناما د خپل درې میاشتیني راپور په خپرولو سره وویل، چې طالبانو په دغه موده کې د ۲۸ ښځو په ګډون ۱۴۷ کسان په عام محضر کې په دورو وهلي دي.
یوناما د طالبانو له خوا په عام محضر کې د خلکو د بدني سزا د دوام په اړه اندېښنه څرګنده کړې او وایي، لا هم په افغانستان کې بشري حقونه بشپړ نه دي تامین شوي.
خو طالبانو بیا په ځلونو د نړیوالو ادارو په ځانګړې توګه د یوناما د راپورونو ته په غبرګون کې ویلي، چې په افغانستان کې د ښځو او نارینهوو ټول شرعي حقونه تامین شوي.
یوې عربي رسنۍ د الظواهري د وژلو د کلیزې سره سم په کابل کې د هغه د اوسېدو او وژلو په اړه تازه جزییات خپاره کړي دي. د الان خبري اژانس د خبر له مخې، په داسې حال کې چې طالبان په پیل کې د ظواهري له وژلو منکر شوي وو، د هغه مړی یې پټ په پټه د پکتیا ولایت په یوې لرې پرتې سیمه کې ښخ کړ.
دغه خبري اژانس ویلي، چې د طالبانو د استخباراتو یو غړي ظواهري تر کابله رسولی و او لږ تر لږه د استخباراتو ادارې درې تنه له دغې موضوع خبر شوي ول.
د دغه راپور پر بنسټ، ظواهري څو اونۍ د کابل په دوو بېلابېلو سیمو کې پاتې شوی و.
لومړی ځای یې یو پټه سیمه وه، چې د طالبانو د استخباراتو سره اړونده سیمه وه.
له هغې وروسته چې د هغې سیمې د پاسه بې پیلوټه الوتکې ولیدل شوې، هغه د علاوالدین سیمې ته ولېږدول شو.
د الان اخبار لیکلي، کله چې د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني په کابل کې د القاعده شبکې له مشره خبر شو، هغه یې [د شېرپور] په سیمه کې یوې دوه پوړیزه ودانۍ ته بوت؛ خو امریکایانو د هغه استوګنځای مالوم او (د جولای په ۳۱مه) یې هغه هملته وواژه.
د الان خپرونې د خپلو سرچېنو له قوله لیکلي، چې د ظواهري مړی د پکتیا ولایت ډ یوې لرې ولسوالۍ د «نېکه» په نامه سیمه کې ښح کړل شوی دی.
په کابل کې د ظواهري اوسېدل د امریکا او طالبانو تر منځ د شوې هوکړې څخه سرغړونه وه، له همدې امله د هغه د حضور او مرګ په اړه طالبانو انکار کړی و.
امریکایانو د کابل په شېرپور سیمه کې د هغه پر استوګنځای هل فایر توغندی وتوغاوه او هغه یې وواژه.
کله چې امریکایانو د الظواهري پر استوګنځای پر شېرپور کې د سراج الدین حقاني کور ته نږدې برید وکړ، لومړی طالبانو د هغه د اوسېدو او د هغه له مرګه انکار وکړ؛ خو وروسته یې بیا وویل چې هغوی به په دې اړه څېړنې کوي.
دغې ډلې تر اوسه د القاعده شبکې د پخواني مشر د حضور مړینې او د هغه د ښځېدو د ځای ځایګي په اړه په ښکاره ډول څه نه دي ویلي.
خو د دې ټولو سره، سره طالبانو د ظواهري د اسوګنځای د افشا کېدو وروسته شاوخوا ۲۰۰ تنه ونیول چې بیا وروسته یې ډېر هغه کسان خوشې هم کړل.
د نیول شویو کسانو په ډله کې د طالبانو د استخباراتو هغه کس هم و، چې د القاعده ډلې مشر یې تر کابله رسولی و. الان اژانس هغه د «نعمان» په مستعار نوم یاد کړی دی، چې له دوه کاله بند وروسته بیا خوشې شو او پاکستان ته ولاړ.
د الان اخبار د راپور له مخې، طالبانو د دې لپاره چې د الظواهري مړینه پټه پاتې شي، د هغه ځای ناستي سیف العدل ته یې ایران ته لیک واستوه او له هغه یې وغوښتل چې د ظواهري مړینه او د هغه پر ځای خپله ځای ناستي اعلان کړي.
طالبانو سیف العدل ته په استول شوي پیغام کې لیکلي و، چې طالبانو یو ځل په ۲۰۰۱ کال کې د اسامه بن لادن د ملاتړ له امله واک له لاسه ورکړ؛ اوس بیا دې ته چمتو نه دي، چې د الظواهري د حضور له امله لاس ته راغلی واک بېرته له لاسه ورکړي.
د دغه راپور له مخې، کابل ته د القاعده شبکې د مشر د سفر دلیل د هغه درملنه په یوه پرمختللي روغتون کې وه، ځکه هغه د زړه، پختورګو او پوستکي په ناروغیو اخته شوی و.
په اسلام اباد کې یو شمېر افغان کډوالو افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل، چې نن سهار وختي پولیسو د افغان کډوالو پر کورونو چاپې وهلي او هغه کسان یې نیولي چې د ویزو موده یې بشپړه شوې او یا یې ویزې نه لرلې.
د اسلام اباد په بي ۱۷ ښارګوټي کې افغان کډوال وايي، دغلته په اونۍ کې یو ځلې پولیس ځواکونه راځي او په ګڼ شمېر کې افغان کډوال نیسي چې ځینې یې د پیسو په بدل کې بېرته خوشې کېږي او ځیني یې بیا تر ډېرې مودې په زندانونو کې بې برخلیکه پراته وي.
د بي ۱۷ ښارګوټي یوه اوسېدونکې افغانه کډواله فخریه وايي، چې د نوموړې زلمی زوی یې چې د کور سرپرستي هم ورتر غاړې وه پولیسو نن سهار وړی او تر اوسه یې د ځای ځایګي مالومات نه لري چې د پولیسو په کومه تاڼه کې پروت دی.
نوموړې وايي، دغه زلمی زوی یې یواځینی د کور نارینه دی او بل داسې څوک نه لري چې د دوی لاس پرې سپک شي.
د مېرمن فخریې په وینا، د زوی له ویزې یې یوازې یوه اونۍ تېره شوې او د نوې ویزې لپاره یې غوښتنلیک هم سپارلی دی؛ خو تر اوسه یې نوې ویزه نه ده تر لاسه کړې، په دې کې خو زموږ ګناه نه ده چې حکومت ته غوښتنلیکونه لېږو او هغوی زموږ د ویزو موده نه غځوي.
په همدغه ښارګوټي کې افغان کډوال عبدالعزیز وايي، چې د هغه دوه وروڼه یې نن سهار بېولي دي.
هغه وايي، د ده د وروڼو امریکا ته د تګ ټولې چارې بشپړې شوې، دوه ځلې یې مرکې (انټریو) ګانې هم ورکړې او روغتیايي معاینات یې هم بشپړ شوي دي؛ خو اوس پولیسو نیولي او له ځانه سره یې بېولي دي.
نوموړی وايي، که چېرته د ده وروڼه بېرته افغانستان ته واړول شي، د هغوی ټول برخلیک به ورسره ناڅرګند پاتې شي.
هغه په دې برخه کې د امریکا او نورو هېوادونو له استازولیو غواړي هغه کسان چې له دوی سره یې د کډوالۍ چارې بشپړې شوې، باید داسې سندونه هغوی ته ورکړل شي چې له پولیس یا نورې ادارې یې و نه ځوروي.
په اسلام اباد کې د افغان کډوالو د شورا مشر میوند عالمي افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې تر دې مهاله د اسلام اباد پولیسو د بي ۱۷ ښارګوټي څخه لږ تر لږه شل تنه افغان کډوال د ترنول او سنجاڼۍ تاڼو ته وړي او دوی هڅه کوي چې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د کمیشنرۍ په منځګړیتوب هغوی بېرته راخوشې کړي.
ښاغلي عالمي له مهاجر منونکو هېوادونو غوښتنه وکړه، چې د کډوالو د لېږد چارې دې ګړندۍ کړي او هغو کډوالو ته چې د غوښتنلیکونو بهیر یې د بشپړېدو په حال کې دی باید داسې اسناد او مدارک ورکړل شي چې د دغه شان برخلیک سره مخامخ نه شي.
هغه وايي، دوی دلته د ټولو افغان کډوالو مسولیت ته غاړه اېښې او هره پلا چې پولیس د دوی د کورنیو غړي بیايي؛ نو د هغوی مېرمنې او ماشومان دوی ته ورځي او ویر ژړا یې پر دوی وي.
خو د ا نه لومړی ځل دی او نه هم ښايي وروستی ځل شي، چې په اسلام اباد کې پولیس افغان کډوال نیسي او بندیانوي یې.
تر دې وړاندې هم ډېر افغانان نیول شوي، ځینې یې بېرته خوشې شوي، یو شمېر یې لا هم بندیان دي او داسې کسان هم شته چې له تورخمه اړول شوي او په لویدیځو هېوادونو کې د هغوی د کډوالۍ بهیر نیمګړی پاتې شوی.
خو له لویه سره وېره دا ده، چې په دغو کډوالو کې د داسې کسانو شمېر هم کم نه دی که هغوی په زور او جبر ستنول کېږي؛ نو د طالبانو له خوا د هغوی پر وړاندې شته ګواښونه هغه څه دي، چې د دوی ژوند د مرګ سره مخامخولای شي.
د بشري حقونو یو شمېر فعالان له پاکستاني چارواکو او نړۍوالې ټولنې په کلکه غوښتنه کوي، چې د دغه شان جبري ستنولو مخه ونیسي او په لوی لاس دغه کډوال د مرګ خولې ته ورنکړي.
سرچينې افغانستان انټرنشنل – پښتو ته ويلي، چې د کندهار په بولدک ولسوالۍ کې يو ځوان د بې کارۍ او مجبوريت له کبله ځان وژنه کړې. سرچينه زياتوي، چې تېره ورځ د همدې ولسوالۍ د کمېسارۍ شاته یوه ښځه په مرموز ډول وژل شوې وه.
سرچيو افغانستان انټرنشتل – پښتو ته د چهارشنبې په ورځ وویل، چې د حکمت الله په نوم دغه شل کلن ځوان اصلي د ژړۍ ولسوالۍ د سنګيسار سېمې اوسېدونکی و.
د معلوماتو له مخې؛ نوموړی په بولدک ولسوالۍ کې د خپلي خور په کور کې اوسېده او دلته يې کار کوه.
د حکمت الله په نوم دغه ځوان نن سهار په خپل کور کې ځان زندۍ کړی او مړ کړی دی.
په بولدک ولسوالۍ کې د طالبانو امنيه قوماندانۍ پېښه تايید کړې او ويلي يې دي، چې پر دې ځوان د نورو کسانو قرضونه پورې وو او نن يې ځان زندۍ کړی.
طالبانو په خپله اعلاميه کې ويلي: « پر دې ځوان د خلکو پېسې باندې وې، چې پوروړي يې کور ته ورغلي او ده د پېسو د نه درلودلو له کبله يې ځان مړ کړی.»
سرچینه زياتوي، چې یوه ورځ وړاندي په همدې ولسوالۍ کې د زرمينې په نوم د يوې ښځې جسد پېدا شوی، چې په مرموز ډول وژل شوې وه.
په کندهار کې ځايي طالبان د وژل شوې ښځې په اړه معلومات نه ورکوي او وايي، چې په دې اړه به پلټنې وکړي.
د طالبانو تر واک لاندې بې کاري او لوږه ډېره شوې او خلک يې له ګنو ستونزو سره مخ کړي دي.
پر طالبانو نيوکه کيږي، چې په ډېرو دولتي ادارو کې خپلو جنګياليو ته دندې ورکوي او په ډېرو برخو کې يې «جنګ او ديني زده کړې» د دندو ترلاسه کولو معيار ټاکلی دی.
ډېر کارپوهان په دې بارو دي؛ که د طالبانو حکومت په افغانستان کې د بې روزګارۍ ستونزه حل نه کړي او ځوانانو ته کاري فرصتونه برابر نه کړي، ډيري «ترهګري او جنایتکاري ډلې لکه داعش» په ډېرې اسانۍ سره به دغه ځوانان خپلو لیکو ته جذب کړي.
یو شمېر افغانې ښځینه فعالانې په لندن کې د یوه ګډ پروګرام د جوړولو لپاره راغونډې شوې دي. دغه فعالانې په څلور ورځنۍ غونډه کې په افغانستان کې د ښځو د اوسني وضعیت د کابو کولو لپاره د یوې لار نقشې په جوړولو خبرې کوي. دا غونډه د چهارشنبې په ورځ (د زمري ۱۰مه) پیل شوه.
د دې ناستې موخه د افغانستان د روان وضعیت، پر ښځو د طالبانو د رژیم د زیاتېدونکو بندیزونو او ورسره د مقابلې د لارو چارو څیړل دي.
حبیبه سرابي، شکریه بارکزۍ، فاطمه ګیلاني، محبوبه سراج، نرګس نهان، بلقیس احمدي، شینکۍ کروخیل، پلوشه حسن، فوزیه کوفي، اصیله وردګ، قهرمانه کاکړ، سیما غني، حوریه مصدق، فروزان نوابي، زرکه یفتلي، معصومه خاوري، اورزلا نعمت او پیمانه اسد د دې څلور ورځنۍ غونډې له ګډونوالو څخه دي.
دا غونډه په داسې حال کې جوړیږي، چې طالبانو ښځې له عامه ډګره ایستلي او د تعلیم، کار او نورو سیاسي او مدني فعالیتونو له حقه یې بې برخې کړي دي.
د بشري حقونو فعالان دغه بندیزونه د بشریت پر وړاندې د جرم او «جنستي تبعيض» یوه ښکاره بېلګه بولي او له نړیوالې ټولنې یې غوښتي، چې جنسيتي اپارتايډ په رسمیت وپېژني.
طالبانو ویلي، چې د اسلامي شریعت په چوکاټ کې د ښځو حقونو ته درناوی کوي؛ خو نړۍوال فشارونه به ونه مني.
د طالبانو د ټولګټو وزارت وايي، چې په چنګاښ مياشت کې د حیرتان، تورغونډۍ او خواف – هرات بندرونو له لارې ۳۶۵ زره ۷۱۴ مټريک ټنه انتقالات شوي دي.
د اعلاميه د معلوماتو له مخې؛ په همدې مياشت کې ۱۰ زره ۷۵۰ ټنه صادرات هم تر سره شوي، چې ډېره برخه یې وچه مېوه، مدني اوبه او د انارو جوس دي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت د چهارشنبې په ورځ (د زمري ۱۰مه) په يوې اعلاميه کې ويلي، چې د اوسپنې پټلۍ له لارې ۳ سوه زره ۹۶۵ ټنه د حيرتان، ۲۸ زره ۲۹۹ د اقينې، ۳۳ زره ۴۵۵ ټنه د تورغونډۍ او ۲زره ۹۹۵ ټنه يې د خواف – هرات بندرونو له لارې صادرات او واردات تر سره شوي دي.
په اعلاميه کې ويل شوي، چې په دې صادراتو او وارداتو کې نفتي، غيري نفتي او نور مواد شامل دي.
طالبانو ويلي، چې د اوسپنې پټلۍ له لارې د صادراتو او انتقالاتو د کچې په لوړېدو کاري زمېنې هم برابريږي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت مرستیال احمد الله زاهد د دې وزارت د کلني راپور وړاندي کولو پرمهال ويلي وه، چې تېر کال یې افغانستان ته د څه باندې ۸ مېلیارده ډالرو په ارزښت واردات کړي او ۱.۸ مېلیارډه ډالرو په ارزښت یې هم له افغانستانه توکي صادر کړي دي.
نوموړي ويلي وه، چې په وروستي یوه کال کې روسیې ته د افغانستان د صادراتو کچه ۵۴، ترکیې ته ۵۳، ایران ته ۱۹، چین ته ۱۶ او قزاقستان ته ۲،۵ سلنه زیاته شوې ده.