د پښتونخوا سر وزیر وايي، له اسلام اباده یې په دغه صوبه کې د سولې په اړه له افغان طالبانو سره د خبرو اترو اجازه غوښتې ده. علي امین ګنډاپور وايي، که حکومت ورته اجازه ورنه کړي، نو د سر وزیر په توګه به قومي مشرانو ته لارښونه وکړي چې له طالبانو سره خبرې وکړي.
علي امين ګنډاپور د پنجشنبې په ورځ د وږي په ١٥مه، له قومي مشرانو او د ګوندونو له استازو سره په ليدنه کې وويل: په دې صوبه کې سوله په يوه سوله ييز افغانستان پورې اړه لري.
هغه ټینګار وکړ، چې د اورپکۍ له منځه وړلو لپاره یوې مشخصې پالیسۍ او مهال ویش ته اړتیا ده.
د پښتونخوا سر وزیر اعتراف کړی چې ډېر ژر به په دې اړه د ایالتي عالي کمېټۍ غونډه راوبولي او له طالبانو سره به د سولې خبرو ته کېني.
ښاغلي ګنډاپور وویل: «د خلکو له ملاتړ پرته جګړه نه شي ګټل کېدای. "حکومت باید د دې ریاست له خلکو سره په همغږۍ د وسله والو پر ضد پوځي عملیات وکړي."
دغه پاکستاني چارواکي یادونه وکړه، چې حکومت باید د امنیتي ستونزو په اړه له قبایلي ولس سره مشورې وکړي او د حل لپاره یې عمل وکړي.
علي امین ګنډاپور چې د پاکستان د تحریک انصاف ګوند غړی دی، د قبایلي سیمو په اړه د دغه هېواد د لومړي وزیر شهباز شریف پر سیاستونو نیوکه وکړه او ویې ویل چې د تحریک انصاف د مشرانو پر ضد د دوسیو جوړول"بې انصافي" ده.
له دې مخکې د پاکستان د بهرنیو چارو د وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوچ د پنجشنبې په ورځ د وږي په ۱۵مه په یوه خبری غونډه کښې وویل: د دغه هېواد د ګاونډیانو په خلاف د ترهګرۍ لپاره د افغانستان د خاورې کارول یوازې د اسلام اباد د اندېښنې وړ خبره نه ده. "
هغې زیاته کړه چې پاکستان په افغانستان کې د ترهګرو ډلو د پټنځیو په اړه شواهد وړاندې کړي دي.
د پاکستان د بهرنیو چارو د وزارت ویاندې زیاته کړه، چې د ملګرو ملتونو په تازه راپور کې په افغانستان کې د ترهګرو ډلو فعالیتونه په ګوته شوي دي. هغې له افغان طالبانو هم وغوښتل چې د دغو ډلو پر وړاندې اقدام وکړي او ډاډ ورکړي چې دغه ډلې به پر پاکستان بریدونه نه کوي.
د حقاني شبکې قومندان په ملا سنګین مشهور سنګین ځدران د ۲۰۱۳ کال د سپټمبر په ۶ شمالي وزیرستان کې د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په برید کې له شپږو وسلوالو سره ووژل شو.
ملا سنگین د امریکا د نړیوالو ترهګرو په نوملړ کې شامل و.
د دې ډلې اړوند جلال بنسټ د مولوي سنګین ځدراڼ په اړه یو مستند خپور کړی، چې د هغه په جنګي سابقه او جګړه ییزو تاکتیکونو پکې د هغه نږدې ملګري او د پاکستاني طالبانو غړي غږیدلي دي.
په دوی کې د شمالي وزیرستان اوسېدونکی او د سنګین یو قومندان محب الله تبسم هم دی.
د طالبانو د کابل لپاره د امنیه قومندانۍ ویاند خالد ځدران د نوموړي د ویډیو خپرولو سره لیکلي: «وزیرستانی جهادي قومندان حافظ محب الله تبسم د ملا سنګین د بهادرۍ کیسه کوي.»
ښاغلی تبسم د ملا سنګین په هکله وايي، چې یوه ورځ یې د خوست د تڼیو ولسوالۍ په ورژله کې برید درلود: «خو الوتکې راغلې، جېټ الوتکه چې پر موږ را ټیټه شوه، ټول طالبان څملاستل، خو ما چې وطن وکوت مولوي صیب هماغسې ولاړ و.»
نوموړی وايي، له همدې سره پوه شو، چې ملا سنګین څومره «بهادر او زړور دی.»
د وزیرستاني طالبانو بل قومندان مولوي احسان الله احسان هم نوموړی «اتل» بولي او وايي، چې له سنګین سره به د وزیرستان وسلوال هم تلل او تر دوه دوه نیم سوو به وژل شوي وي.
ملا سنگین په سوېل ختیځ زون په تېره خوست او پکتیکا کې د افغان او بهرنیو ځواکونو پرضد جنګېده.
د هغه نوم هغه وخت ډېر مشهور شو، چې په ۲۰۰۹ کال یې یو امریکايي پوځي یې وتښتاوه.
تر څو کلونو وروسته د بو برګډال په نوم دا پوځي ۲۰۱۴ کې له ګونټنامو د طالب مشرانوعبدالحق واثیق، ملا نورالله نوري، ملا محمد فاضل مظلوم، ملا خیرالله خیرخواه او ملا محمد نبي په بدل کې خوشي شول.
ملا محمد نبي عمري چې اوس د طالبانو د کورنیو چارو وزارت مرستیال دی وايي، زوی ته یې ملا سنګین ویلي و چې پلار دې پرې خوشی نه کړم، دا امریکایی به نه وپلورم او نه به یې چا ته ور کړم.
ملا سنګین په خوست او پکتیکا کې د افغان ځواکونو او په قبایلو کې د پاکستان پرضد له ټي ټپي سره په عملیاتو کې برخه درلوده نوموړی د دې دوه ګوني شخصیت له امله د دواړو غاړو په وسلوالو کې ډېر محبوبیت پیدا کړی و.
په همدې سبب ځینې سرچینې وايي، چې د حقاني شبکې بنسټګر په وسلوالو کې د نوموړی له ډېر نفوذ وېره درلوده او پاکستان یې هم د خپلو ځواکونو پرضد بریدونه زعملی نه شول.
د مولوي سنګین او حقانيانو ترمنځ په ۲۰۱۱کال کې د سنګین د تره زوی د مرګ پر سر اړیکې خرابې شوې.
د سنګین د تره زوی په میرانشاه کې ورک شوی و او څو ورځې وروسته یې خلکو مړی چشمه پل سیمې ته نږدې وموند.
سنګین د هغه د مرګ په تور د ازبک جنګیالیو د قوماندان سید کریم کسان ونیول، خو له څیړنو وروسته یې په دې پېښه کې د سراج الدین حقاني ماما، حاجي مالي خان ښکیل وباله.
د مالي خان په اړه شک و، چې سنګین د ده د ملګرو په همکارۍ وژل شوی او د سنګین پر وروڼو شک و، چې مالي خان ددوی په اطلاع امریکایانو نیولی.
حقانیانو ته یوه نږدې سرچینه وايي، چې د مولوي سنګین او حقاني ډلې ترمنځ په دې مساله اړیکې ترینګلې شوې، خو د القاعدې په منځګړتوب دغه شخړه له بګرام زندان نه د مالي خان تر بیرته ستنیدو پورې وځنډیده.
مالي خان، چې د حقاني شبکې مهم او باوري کس ګڼل کیږي، د ۲۰۱۱کال د اکتوبر پر ۱۱مه په جاني خېلو ولسوالۍ کې د افغان او ناټو ځواکونو په ګډو عملیاتو کې ونیول شو.
حقاني شبکې وروسته په خوست کې دده پرځای حاجي حبیب وټاکه. خو د شمالي وزیرستان د چشمه پل له پېښې وروسته د خوست په صبریو او سپیرې ولسوالۍ کې د هغه د کورنۍ دوه نور غړي هم ووژل شول.
د دې سرچینو په خبره، ښايي دا دوه هغه لاملونه وي چې د ۲۰۱۳ کال سټمپر په شپږمه ملا سنګین د امریکا بې پیلوټه الوتکه کې ووژل شو..
مولوي سنګین، چې په فاتح مشهور و، د پکتیکا ولایت د زیړوک ولسوالۍ د تنګي کلي اوسیدونکی و.
نوموړی په۱۹۷۴ کال د شمالي وزیرستان په دته خیلو کې پیدا شوی و.
سنګین د مولوي جلال الدین حقاني تر قوماندې لاندې په پکتیکا کې د هغه د ډلې نظامي مسوول و.
ځدراڼ د نظامي مهارتونو ترڅنګ د ولسي قضایاوو او شخړو په حل کې هم ځانګړی مهارت درلود. د سنګین تر قوماندې لاندې په ۲۰۰۶کال کې د پکتیکا پر نکې ولسوالۍ، چاربران، زیړوک او ګیان ولسوالیو او ورسره نږدې امریکايي ځانګړو ځواکونو، په لواړه کې د امریکایانو پر کمپاین مکرر بریدونه وشول.
د ده جنګیالیو اکمالاتی کاروانونو ته دوامداره کمینونه نیول ،چې بالاخره امریکایان مجبور شول د لواړه کمپاین پریږدي.
د سنګین تر مرګ وروسته د نوموړي پرځای د هغه ۱۸کلن ورور فاروق جان ځدراڼ وټاکل شو خو هغه هم په واڼه کې پاکستاني ځواکونو وواژه.
فاروق ځدراڼ ترقومندانۍ وړاندې د میرانشاه بازار په مالاخان سرای کې د موټرو د پرزو دوکان درلود.
وروسته بلال فاتح ته چارې وسپارل شوې چې له داعش سره په جګړو کې یې ټاکونکی رول ولوباوه، اما د طالبانو واکمنېدو سره د سنګین ډله ډډې ته کړل شوه.
