اوکرایني چارواکي: په خارکیف کې د روسیې هوايي برید کورونه په نښه کړي

د یکشنبې په ورځ د اوکراین په شمال ختیځ خارکیف ښار کې د یو روسي هوايي برید له امله د درېیو ماشومانو په ګډون لږ تر لږه ۳۰ تنه ټپیان شوي دي.

د یکشنبې په ورځ د اوکراین په شمال ختیځ خارکیف ښار کې د یو روسي هوايي برید له امله د درېیو ماشومانو په ګډون لږ تر لږه ۳۰ تنه ټپیان شوي دي.
ولسمشر ولادیمیر زېلېنسکي پر ټېلېګرام ویلي: "په خارکیف کې د ژغورنې عملیات دوام لري. د روسیې هوايي برید د استوګنې یوه ودانۍ په نښه کړې او څو پوړونه یې زیانمن کړي دي. د نهم او دولسمو پوړونو ترمنځ اور لګېدلی دی".
هغه د څو پوړیزې ودانۍ له کړکیو څخه د لوګي او اور لګېدو عکسونه خپاره کړي، چې ټولې کړکۍ ماتې شوې دي.
د خارکیف والي اولیه سینهیبوف وویل، چې ملکي بنسټونه هم زیانمن شوي دي.
د اوکراین دویم لوی ښار خارکیف د روسیې پولې ته څېرمه پروت دی او تل د روسیې د بمونو، توغندیو او بې پېلوټه الوتکو تر بریدونو لاندې راځي.
زېلېنسکي وویل: "نړۍ باید د اوکراین په دفاع کې مرسته وکړي، چې د روسیې د پوځي الوتکو څخه، د لسګونو لایزري بمونو د غورځيدو مخه ونیول شي چې هره ورځ د اوکراینیانو ژوند اخلي. دا ترهګري باید ودرول شي."
کییف ویلي دي، چې باید اجازه ورکړل شي چې د لوېدیځ له خوا چمتو شوې نورې پیاوړې وسلې وکاروي چې په روسیه کې دننه ډېر زیانونه واړوي او د مسکو د برید وړتیا کمزورې کړي.
روسیه دا ردوي چې په عمدي توګه ملکي وګړي په نښه کوي سره له دې چې په ۲۰۲۲ کال کې یې د اوکراین له اشغال راهیسې زرګونه کسان وژلي دي.


فرانسوي چارواکو د یکشنبې په ورځ وویل، چې د یو شمېر افغانانو په ګډون اته کسانو له فرانسې څخه انګلستان ته د تېرېدو پر مهال د مانش په کانل کړې مړه شوي دي. د مړه شویو افغانانو د دقیق شمېر په اړه لا څه نه دي ویل شوي.
د روانې عیسوي میاشتې په پیل کې ۱۲ کسان هغه مهال مړه شول، چې هڅه یې کوله له دغه کاناله په تېرېدو سره له فرانسې ځان انګلستان ته ورسوي.
دغه کسان هغه مهال مړه شول چې کښتۍ یې په کانال کې ډوبه شوه.
په دغه کانال کې د کډوالو مړینې په فرانسې او انګلستان فشارونه ډېر کړي، چې له دغې لارې د کډوالو د کښتیو د تللو مخه ونیسي.
د فرانسې د پاس-دی-کالاس سیمې مشر جاک بیلنټ وویل، چې د ژغورنې ډلو ته خبرداری ورکړل شوی و، چې یوه کښتۍ چې ۵۹ تنه پکې سپاره وو؛ د پاس-دی-کالیس په سیمه کې د امبلټیوس ساحل ته نږدې په اوبو کې له ستونزو سره مخ شوې ده.
هغه یوې خبري غونډې ته وویل: "د شپې په شاوخوا یوه بجه یوه نوې پېښه رامنځته شوه او موږ د اتو کسانو مړینې خواشیني کړو."
هغه زیاته کړه، چې نور ۵۱ کډوال اوس د ژغورنې او طبي عملې تر پاملرنې لاندې دي.
نوموړي زياته کړه، چې وژل شوي کسان د افغانستان، سوډان، سوريې، مصر او ايران وګړي وو، خو دا یې نه دي ویلي، چې د افغانانو شمېر څو تنه وو.
دغه کانال د نړۍ یو له بوختو بار وړونکو لارو څخه دی او هلته د سمندر څپې قوي دي، چې په کوچنیو کښتیو کې تېرېدل خطرناک کوي.
بیلنټ وویل، چې وروستۍ پېښه د هغو کسانو شمېر ۴۶ ته رسوي، چې د کال له پیل راهیسې د فرانسې څخه د کانال د تېرېدو په هڅه کې مړه شوي دي.
هغه وویل، چې یوازې د سپټمبر په ۱۴مه له فرانسې څخه د دې کانال د تېرېدو اته هڅې وشوې او شاوخوا ۲۰۰ کډوال وژغورل شول.

وروسته له هغه چې د یکشنبې په ورځ د لومړي ځل لپاره د حوثي جنګیالیو یو توغندي مرکزي اسراییل په نښه کړ، د اسراییل لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو وویل، حوثیان به د دغه کار له امله درنه بیه پرې کړي.
د حوثیانو د پوځ ویاند یحیا ساریه ویلي، چې دغې ډلې په برید کې یو نوي هایپرسونیک بالستیک توغندي کارولی، چې یوازې په ۱۱/۲ دقیقو کې یې ۲۰۴۰ کیلومتره واټن وهلی دی.
د اسراییل پوځ په پیل کې ویلي وو، چې دغه توغندی په یوه خلاصه سیمه کې لویدلی دی؛ خو وروسته یې بیا وویل، چې دغه توغندی په هوا کې نسکور شوی او ټوټې یې د اورګاډي یو مرکز ته نږدې رالوېدلي دي.
په دغه برید کې د هېڅ مرګ ژوبلې رپوټ نه دی ورکړل شوی.
په سیمه ییز وخت د سهار په ۶:۳۵ دقیقې په تل ابیب او د اسراییل په مرکزي سیمو کې د هوایی برید د خبرداري سیسټم فعال شو او د سیمې له اوسېدونکو یې وغوښتل چې د سرپناه لپاره امنو ځایونو ته ولاړ شي.
نتنیاهو د کابینې په اونیزه غونډه کې وویل، چې حوثي یاغیان باید پوه شي چې پر اسراییل د بریدونو له امله به درنه بیه پرې کړي.
نتنیاهو د جولای په میاشت کې پر تل ابیب د حوثیانو د بې پیلوټه الوتکې له برید وروسته شوي هوايي بمبار ته په اشارې سره وویل: "څوک چې دې یادونې ته اړتیا لري، چې زمونږ ځواب به څنګه وي، د حدیده بندر څخه دې لیدنه وکړي."
حوثي یاغیانو په پرله پسې ډول پر اسراییل د توغنديو او بې پیلوټه الوتکو بریدونه کړي، چې د دوی په وینا موخه یې له فلسطینیانو سره پیوستون ښودل دي.
د جولای په میاشت کې د لومړي ځل لپاره پر تل ابیب د حوثیانو د بې پیلوټه الوتکې برید کې یو سړی وژل شوی او څلور کسان ټپیان شوي وو.
د حدیده بندر ته څېرمه د حوثي یاغیانو پر پوځي اهدافو د اسراییل هوايي بریدونو کې بیا شپږ تنه وژل شوي او ۸۰ نور ټپیان شوي وو.
تر دې مخکې حوثي توغندي د اسراییل هوايي حریم ته نه دي ننوتلي، یوازې د مارچ په میاشت کې د ایلات د سره سمندرګي بندر ته څېرمه د اسرايیلي سیمې د ویشتلو راپور ورکړل شوی و.

د ملګرو ملتونو سرمنشي د ډېموکراسۍ د نړۍوالې ورځې په مناسبت د ملګرو ملتونو په مرکزي دفتر کې د سولې د زنګ په وهلو سره وویل، چې اوسمهال سوله په نړۍ کې له ګواښ سره مخ ده. انتونیو ګوټرش دغه راز ډېموکراسۍ ته د مصنوعي ځېرکتیا د ګواښونو په اړه هم اندېښنه څرګنده کړه.
ښاغلي ګوترش په خپل اېکس کې لیکلي: «د ملګرو ملتونو په مرکزي دفتر کې د سولې د زنګ وهل د سولې د نړۍوالې ورځې د درناوي رسم دی، ښایي د سولې غږ چې دلته اېستل کیږي، په ټوله نړۍ کې خپوره شي.»
نوموړي همداراز زیاته کړه، چې که د مصنوعي ځېرکتیا ګواښونه مهار نه شي، د ډېموکراسۍ، سولې او ټیکاو لپاره به جدي پایلې ولري.
انتونیو ګوترش په نړۍواله کچه د مصنوعي ځېرکتیا د اغېزو پر څار ټینګار وکړ او ویې ویل: «مصنوعي ځېرکتیا باید په عادلانه توګه د بشریت په خدمت کې وي.»
که څه هم د ملګرو ملتونو سرمنشي په هېوادونو کې د ډېموکراسۍ او د سولې وضعیت ته اشاره نه ده کړې؛ خو د جمهوري نظام له سقوط او پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته د سانسور، د بیان د ازادۍ د نقض، د ښځو او اقلیتونو د حقونو د ځپلو په اړه ډېر راپورونه خپاره شوي دي.
د یادولو ده، چې د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزارت په نوي قانون کې هم ډېری انساني حقوق او د بیان ازادي نقض شوې ده.
د ډېموکراسۍ نړۍواله ورځ چې د سپټمبر په ۱۵مه نمانځل کیږي، د ملګرو ملتونو له خوا د استبدادي ضد غورځنګونو د ملاتړ په موخه نومول شوې ده.

له خیبرپښتونخوا باړې څخه ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل پښتو ته ویلي، چې د خیبر درې په باړه کې زرګونه سیمه وال راغونډ شوي او د امن په نوم لاریون کې یې ګډون کړی. ویل کیږي، دغو لاریونیو سپین بیرغونه چې د امن کلمه پرې لیکل شوې له ځان سره لیږدول.
د خیبرپښتونخوا خیبر درې له باړې څخه ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل پښتو ته نن یکشنبه د (وږي ۲۵مه) وويل چې زرګونو لاریون کوونکو د باړې بازار تړلی او هلته یې د امن په نوم لاریون کې ګډون کړی.
دغه لاریون کوونکي وايي، چې حکومت دې د دوی په سیمو کې د امن راوستلو مسوولیت په سم ډول پر ځای کړي.
له سیمې خبریالان وايي، چې پولیس هڅه کوي چې د لاریون د لا پراخېدو مخه ونیسي خو وايي، دغه لاریون ته نور خلک هم د ګډون لپاره ور روان دي.
پولیس وايي، لاریون د خلکو حق دی خو د تاوتریخوالي پر مهال به یې مخه ونیسي.
ازاد خبریال لال وزیر وايي، د امن په دغه لاریون کې د خيبر درې، شلمان، ميدان، لنډيکوتل، جمرود او داسې نورو سېمو اوسېدونکو ګډون کړی.
هغه وايي لاریون کوونکو ورته ویلي، چې د امن په دغه لاریون او احتجاج به د خلکو شمېر نور هم ډیر شي.
په دې وروستيو کې د خيبر ترڅنګ باجوړ، مومندو، کورمې، بنو، لکي مروت، ميران شاه، ټانک، انګور اډه او ځینو نورو سیمو کې د امن د راستلو لپاره لاریونونه او پرلتونه پیل شوي چې د ولسي خلکو ترڅنګ پوليسو هم د امن راستلو غوښتنې کړې دي.
په لکي مروت، بنو او باجوړ کې پولیسو د امن راوستلو لپاره کاري اعتصاب کړی وو او ويل یې چې پاکستانی پوځ دې د دوی له سیمو ووځي، خو وروسته د قومي مشرانو او پوځ ځينې چارواکو په منځګړیتوب پرته د پایلې له څرګندتیا پای ته ورسیدل.
د خیبرپښتونخوا په ډیرو سیمو کې دا مهال امنیت ورځ تر بلې خرابیږي او د سیمې خلک وايي، چې په هدفي وژنو، سړک غاړې بمي چاودنو او جګړو کې یې د کورنۍ غړي وژل کیږي او حکومت یې په وړاندې چوپه خوله دی.

د جرمني لومړي وزیر اوکراین ته د اوږد واټن ویشتونکو توغندیو استول خطرناک بللي او رد کړي یې دي. اولاف شولتس د شنبې په ورځ د تایوروس کروز توغندیو له استولو سره خپل مخالفت څرګند کړ او ویې ویل، چې دغه ګام په اوکراین کې د جګړې د پراخېدو لوی ګواښ دی.
د تایوروس کروز توغندي چې شاوخوا د ۵۰۰ کیلومتره واټن ویشتلو سره کولی شي په مسکو کې د اوکراین هدفونه په نښه کړي.
شولتس ټینګار وکړ: «ما دغې غوښتنې ته نه وویل.»
نوموړي زیاته کړه، چې دغه دریځ د نورو وسلو لپاره چې کولی شي دې واټن ته ورسیږي هم بسنه کوي.
د جرمني لومړي وزیر ویلي، پرته له دې چې نور هېوادونه څه پرېکړه کوي، جرمني به اوکراین ته دا ډول وسلې ور نه کړي.
د اوکراين ولسمشر په وار وار له خپلو لوېديځو ملګرو غوښتي، چې دغه هېواد ته د روسيې پر لوژیستيکي بنسټونو او پوځي هوايي ډګرونو د بريدونو لپاره د لېرې واټن ويشتونکي وسلې ورکړي.