سره له دې چې پر طالبانو سربېره د ملګرو ملتونو راپورونه په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید کمېدو خبره کوي، خو ایران بیا دا خبره ردوي. د دغه هېواد د نشه يي توکو ضد مبارزې د مرکز مرستیال محمد جمالو وايي، «په افغانستان کې د دې توکو د کمښت ادعا تر رسنیزو هڅو پورې ده.»
ښاغلی جمالو زیاتوي، په افغانستان کې لا هم د نشه يي توکو د تولید او یا پر صنعتي توکو د دودیز نشيه يي توکو د بدلېدو مخه نه ده شوې ده.
نوموړی نن له ایرنا خبري اژانس سره په مرکه کې وايي، ایران له افغانستان سره د ګاونډیتوب له امله په دې برخه کې له ډېر ګواښ سره مخ دی.
د طالبانو واکمنېدو سره د دې ډلې مشر په افغانستان کې د نشه يي توکو پر تولید، کر او تجارت بندیز ولګاوه.
له هغه راهیسې دا ډله مختلفو ولایتونو کې د دې توکو د کروندو پرضد عملیات کوي او نږدې هره اونۍ یې خبرونه په رسنیو کې خپروي.
رویټر خبري اژانس تېر جون کې وویل، چې پر ۲۰۲۲ کال د طالبانو د مشر په فرمان پسې تېر کال په افغانستان کې د تریاکو کښت ۹۵ سلنه کم شوی، چې هیرویین یا پوډر ترې جوړېږي.
د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو ادارې هم د جون پر ۲۶ د نشه يي توکو د نړیوالې ورځې په مناسبت خپل کلني راپور کې وویل، په افغانستان کې د تریاکو یا اپینو دغه بې ساري کمېدل به د افغانستان، ټرانیزیټي او مقصدي هېوادونو لپاره ګڼې پایلې ولري.
دا اداره وايي، د طالبانو بندیز سره به د نشه يي توکو مارکېټ کې د نګه یا سوچه هیروین یا پوډر هم کم شي.
ملګري ملتونه وايي، که څه هم سږ کال په ځینې سیمو کې د تریاکو د تولید زیاتېدو نښې شته، خو پخوانۍ کچې ته رسېدلی نه شي.
دغه اداره وايي، د روان ۲۰۲۴ کال لومړیو کې د اروپا، منځني ختیځ او سوېلي افریقا په مارکېټونو کې د افغان نشه يي توکو ریښتونی کمښت نه دی لیدل شوی، خو که افغانستان کې پرې بندیز روان وي، نو دا حالت به بدل شي.
ملګري ملتونه وايي، د دې توکو د تولید کمښت سره به د هغوی اړوند درملنه هم اغېزمنه او پوډر یا هیروین کاروونکي به نورو صنعتي نشه يي توکو ته مخه کړي.
په راپور کې راغلي چې په دغسې حالت کې به د روغتیا لپاره پام وړ خطرې زیاتې او د نیتازین په څېرځینې ځواکمنو نشه يي توکو په ګډون د مختلفو مخدره موادو کارېدل زیات شي.
د نیتازین په څېر ځینې پرمختللي نشه يي مصنوعي توکي دې وروستیو کلونو کې په اروپا کې دود شوي دي.
د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو ادارې سرڅېړونکې انجلا مي وايي، په ایرلنډ، بریتانیا، استونیا او لیتویا کې له دې نشه يي توکو د ډېرو کسانو د مړه کېدو خبر هم و رکړل شوی دی.
ملګري ملتونه وېره ښيي چې د بدیلو نشه يي توکو کارولو سره امکان ډېر دی چې ورته مړینې لا زیاتې شي.
د امریکا په یرغل پسې افغانستان د نړۍ د نشه يي توکو په تر ټولو ستر صادروونکي بدل شو، خو د طالبانو واکمنېدو پسې د دې ډلې مشر په ۲۰۲۲ کال د دې توکو پر کر، تولید او تجارت بندیز ولګاوه.
د دغه بندیز د یو کال تېرېدو سره افغانستان د نشه يي توکو د تولید نوملړ کې خپل ځای میانمار ته پرېښود.
خو د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو اداره وايي، په میانمار کې د افینو یا تریاکو د تولید ۳۶ سلنې زیاتېدو سره بیا هم هیرویین یا پوډر په نړیواله کچه ۷۵ سلنه کم شوي دي
