جرمني کې یو افغان د چړې په وار وژل شوی

ځوانانو د تعليم له پاره د شرايطو د برابرولو، د کډوالۍ د مخنيوي او د خپلو ولایتونو ستونزې هم له طالبانو سره شريکې کړي دي.

د طالبانو ارګ د دوشنبې په ورځ په يوې اعلاميه کې د رییس الوزرا د دفتر له مشر عبدالواسع او نورو طالب چارواکو سره د کندز، تخار او بدخشان د ځوانانو د ليدنې خبر ورکړی.

په ليدنه کې ځوانانو د بې روزګارۍ ستونزه جدي بللې او ويلي يې دي، چې له همدې کبله د هېواد ځوانه طبقه له سخت وضعیت سره مخ ده.

په دې لیدنه کې د ځوانانو په استازيتوب ډاکټر روح الله اماني او مولوي منهاج الله فايق په خپلو خبرو کې له طالبانو غوښتي: « د تعلیم او تحصیل لپاره دي مناسب شرایط برابر، د بېکارۍ ستونزې دې حل او د ځوانانو د کډوالۍ مخه دي ونیول شي. او همدارنګه دې په شمال ختیځ زون کې د خلکو د بې وزلۍ، سړکونو، برېښنا، کرنې، مالدارۍ او باغدارۍ ستونزو ته پاملرنه زياته شي.»

د رییس الوزرا د دفتر مشر عبدالواسع بیا وويل: « د اشغال په شلو کالو کې ځوانانو ته هیڅ ډول پاملرنه نه ده شوې او د افغانستان ځوانانو ته د دوامدارې کارموندنې لپاره فابریکې او نورې اساسي پروژې نه دي جوړې شوي.»

نوموړي ټينګار کړی، چې د کورنيو او بهرنيو پانګوالو څخه یې د فابريکو جوړولو او ځوانانو ته د فرصتونو د برابرولو غوښتنې کړي دي.

په افغانستان کې واک ته د طالبانو له رسېدو را وروسته دغه ډلې په تېرو درېيو کلنو کې تر ډېره هڅه کړې، چې خپلو جنګيالیو ته د کار زمينه برابره کړي.

پر دغه ډله نيوکه کيږي، چې له دولتي ادارو څخه یې د تير جمهوري دولت ډېری کارکوونکي له دندو لرې کړي او مسلکي بستونه يې غيري مسلکي کسانو ته ورکړي دي.

په تېرو درېيو کلونو د بې کارۍ او اقتصادي ستونزو له کبله یو شمیر کسانو ځان وژنې هم کړي دي.

تېره ورځ په دغه ډول يوه پېښه کې د کندهار په شهیدانو څلور لارې يو کس د اقتصادی ستونزو له کبله ځان ته اور اچولی و خو د خلکو له خوا وژغورل شو.

په دې لوبه کې د افغانستان لپاره نوید محبوبي، یاسر صافي، جواد ابراهیمي او ساحل سروري ګولونه وکړل.

د افغانستان لوبډله د دغو سیاليو په دوهم ګروپ کې د بنګله دېش، کمبودیا، فلیپین او مکايو له لوبډلو سره لوبيږي.

په دې بریا سره ډېر امکان شته، چې افغان لوبډله د ګروپ د سر ځای ونیسي.

د الیاس احمد منوچهر تر روزنې لاندي به افغان لوبغاړي دوې ورځې وروسته له مکايو لوبډلې سره د سيالۍ ډګر ته کښته کېږي او خپل بخت به ازمويي.

د ملګرو ملتونو اړوند دغه سازمان اعلان کړی، چې د جنوبي سوډان له څلورمې برخې ډېر خلک د اوبو د ډېرېدو له امله د خپلو کورونو پرېښودو ته اړ شوي.
د ملګرو ملتونو اړوند دغه سازمان اعلان کړی، چې د جنوبي سوډان له څلورمې برخې ډېر خلک د اوبو د ډېرېدو له امله د خپلو کورونو پرېښودو ته اړ شوي دي.
اوچا راپور ورکړی چې بې ځایه شویو په لوړو سیمو کې پناه اخیستې، خو سختو بارانونو ورته رسېدل ستونزمن کړي دي.

د یوې دولتي ادارې د راپور له مخې، د دغه هېواد په ختیزه پیبور سیمه کې تر ۱۱۲ زرو ډېرو کسانو خپل کورونه له لاسه ورکړي.

د مرستې او بیارغونې ادارې رییس جوزف نیاو وايي، "هغه کسان چې په لوړو سیمو کې یې پناه اخیستې ان کافي خواړه هم نه لري او خپله ټوله شته یې په خپلو کورونو کې پرېیښې ده."

هغه خبرداری ورکړ: «د اوبو کچه مخ پر لوړېدو ده او خلک لاهم بې ځایه کیږ.ي.
اوچا همداراز خبر ورکړی، چې د بارانونو له پیل راهیسې د توکونو د رسولو ۱۵ لویې لارې بندې شوې او دې وضعیت شاوخوا ۵۰۰ زره کسانو ته د مرستو رسول ستونزمن کړي دي.

د ملګرو ملتونو په وینا، جنوبي سوډان چې پخوا په سخت بشري ناورین کې ښکیل و، اوس له ډیر فشار سره مخ دی او دې کړکېچ ته د ځواب ویلو توان یې ډیر محدود دی.

د امریکا د کلیفورنيا ایالت په ساکرامنټو کې د دوشنبې په ورځ د پښتون ژغورنې غورځنګ غړو او يو شمېر افغانانو د والي دفتر مخې ته لاريون وکړ او د افغانانو د حق غوښتلو شعارونه یې ورکول.

لاريون والو د ایران د سرحدي ځواکونو له خوا د افغان کډوالو وژل غندلي او له ټولو افغانانو یې غوشتنه کړې، چې په دې اړه د حق غوښتلو غږ پورته کړي.

په ساکرامنټو کې د والي دفتر مخ ته يو افغان معترض وويل: « له نړيوالو غواړو، چې زموږ د شهیدانو حق باید واخستل شي.»

په همدې لاريون کې يوې مېرمنې پر طالبانو او افغانانو نيوکه وکړه، چې د افغان انسان مرګ ته چوپه خوله ناست دي او هيڅ غبرګون نه ښیي.

هغې زياته کړه: « ټول ولې خاموش دي، ایا افغان انسان د ژوند حق نه لري؟ ایا موږ انسانان نه يو؟ ایا افغانان کورنۍ نه لري؟ ولي موږ همېشه خاموشه یو؟ باید ټول د حق غوښتلو لپاره غږ يو کړو.»

بل لور، پرون یکشنبه د بلجيم په پلازمېنه بروکسل کې د اروپايي پارلمان مخې ته هم یو شمېر افغانانو د ایران، پاکستان او طالبانو پر ضد شعارونه ورکول.
لاريونوالو د افغانستان اوسني واکمنان پړه وبلل، چې پر پېښه غلي دي او غبرګون نه ښیي.

د دې کسانو د شعار یوه برخه دا وه چې« مرګ پر طالبانو، مرګ پر ایران او پاکستان، چې همېشه له افغانانو سره ظلمونه کوي، طالبان د خپلې بې پروايۍ له کبله د همدې افغانانو د وژنو لامل دي.»

معترضانو له اروپايي پارلمان څخه وغوښتل، چې د ایراني سرحدي ځواکونو له لوري د افغانانو د ډله ييزي وژنې پېښه په بې طرفه ډول وڅېړې او پايلې یې اعلان کړي.

د یادونې وړ ده، چې د شنبې پر ورځ هم یو شمېر معترضان په لندن کې د ایران د سفارت مخې ته راټول شوي وو. دوی هم د افغان کډوالو د وژلو په اړه د ایران د دولت د ځواب ویلو غوښتنه کوله او له نړۍوالو ادارو یې وغوښتل، چې په دې اړه څېړنې وکړي.

د دې ترڅنګ د کاناډا په تورنټو او يو شمېر نورو هېوادونو کې هم ورته لاريونونه شوي دي.

د سره صليب او سرې مياشتې ټولنې نړيوال فدراسيون وايي؛ په افغانستان کې ۳.۲ ميليونه ماشومان، چې عمرونه يې له پنځو کلونو کم دي او ۸۴۰ زره ميندوارې او شيدې ورکوونکي ښځې له سختې خوارځواکۍ سره مخ دي.

د راپور له مخې د سختې خوارځواکۍ د تاثیراتو له کبله د ۱.۷ میلیونه ماشومانو ژوند له خطر سره مخ کړی دی.

هغه راپور، چې د یکشنبې په ورځ «د تلې ۲۹مه» خپور شو، د خوارځواکۍ تر ټولو ډېرې پېښې په کندهار او پکتیکا ولایتونو کې ثبت شوې دي.

په دغه راپور کې ټینګار شوی، چې د روان کال له مې څخه تر سپټمبر میاشتې پورې په دې ناروغۍ د اخته کسانو شمېر زیات شوی او وضعیت د اندېښنې وړ ښودل شوی دی.

په رپوټ کې راغلي دي: «ممکن د ژمي له پیل سره به د مړو شمیر نور هم زیات شي. نو ځکه، د ډسمبر او فبروري په میاشت کې د شدیدې لوږې کمول د مړينې د مخنیوي لپاره اړین دي.»

د سره صليب او سرې مياشتې ټولنې نړيوال فدراسيون د دغې ناروغۍ د زياتوالي لامل اوږده وچکالي، طبيعي پېښې، د خلکو بې ځايه کېدل، د ژوند د لګښتونو ناڅاپه زياتوالى، د خوراکي توکو کمښت او پراخه بېکاري ياده کړې.

سازمان ټینګار کوي، چې په دې بحران کې د سمدستي مداخلې نشتوالی به د خوارځواکۍ له امله د مړینې په کچه کې د اندیښنې وړ زیاتوالي لامل شي، په ځانګړې توګه د پنځو کلونو څخه کم عمره ماشومانو کې.

د راپور له مخي: «په پکتيکا او قندهار ولايتونوکې د واورو اورښت به ډير ژر زياتې سيمو ته لاس رسۍ کم کړي او دغه حالت به د اړتيا وړ توکو د رسولو بهير له جدي ستونزو سره مخامخ کړي او د زيانمنو شويو خلکو د تغذيې د حالت د خرابيدو وضعت به چټک کړي.»

په راپور کې پر چټکو اقداماتو د ټينګار ترڅنګ ویل شوي، چې اميندواره مېرمنې او کم وزن پيدا کېدونکی ماشومام له خطر سره مخ دي.

په همدې حال کې طالبانو په کندهار کې د هبت الله اخوندزاده د ساتنې لپاره یو لوی پوځي مرکز جوړ کړی دی.

تر اوسه د طالبانو د ځانګړو ځواکونو شمېر معلوم نه دی؛ خو ځینې راپورونه ښیي، چې دغه ځانګړی ځواک له ۲۰ زرو څخه تر ۴۰ زرو پورې جنګیالي لري، چې د طالبانو د مشر د پوځي ځواک په توګه رامنځته شوی دی.