د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس ویلي، چې د دغې ډلې مشر ملا هبتالله فرمان ورکړی، چې د تېر حکومت د متقاعدینو حقونو ورکړې ته دې په هره اداره کې ځانګړې محکمې جوړې شي. تر دې مخکې د طالبانو مشر په افغانستان کې د تقاعد سیسټم لغوه او د متقاعدینو معاشونه یې بند کړي و.
باختر اژانس وايي، دغه محکمې به د شریعت او قانون له مخې د متقاعدینو حقوق تایید او ورکړي.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس نن شنبه د (مرغومي لومړۍ نیټه) ویلي، چې د دغې ډلې مشر ملا هبتالله فرمان ورکړی، چې د تېر حکومت د متقاعدینو حقونو ورکړې ته دې په هر وزارت او اداره کې ځانګړې محکمې جوړې شي چې د پخواني حکومت د تقاعد شویو کارکونکو حقونه تایید او ورکړل شي.د باختر اژانس په دغه خبر کې وړاندې راغلي: «د ملا هبتالله د فرمان له مخې، وزارتونه او امارتي ادارې مکلفې شوې، چې د متقاعدینو د حقوقو د حل لپاره ځانګړې محکمې جوړې کړي.»له تېرو دریو کلونو راهیسې د تیر حکومت متقاعدین د خپلو حقونو د ورکړې لپاره واټونو ته راوځي او په اعتراضي غونډو کې له طالبانو خپل حقونه غواړي.په تیره لړم میاشت کې د متقاعدو دولتي کارکوونکو یوې ډلې د طالبانو له خوا د دوی د درې کلنو معاشونو د نه ورکولو له امله په کابل کې د ملګرو ملتونو د سیاسي استازولۍ یوناما پر وړاندې اعتراض کړی.تقاعد شوي پخواني کارکونکي وايي، چې په ۱۴۰۰ ل کال کې واک ته د طالبانو له رسېدو را وروسته دوی خپل تقاعد نه دی ترلاسه کړی.تېره اوونۍ د تېر جمهوري نظام پخواني لوی څارنوال محمد فرید حمیدي ویلي، چې د طالبانو له لوري متقاعدینو ته د تقاعد نه ورکول ښکاره غصب او فساد دی.حمیدي په خپلې اېکس پاڼه لیکلي، چې، متقاعدینو خپله ځواني د دولت او د خلکو په خدمت کې تېره کړې او هېڅ څوک حق نه لري، چې د دوی حق ورځينې واخلي.په افغانستان کې د تقاعد لپاره عمر ۶۵ کاله دی او یا دا چې یو چا باید ۴۰ کلنه کاري موده بشپړه کړې وي.خو په تېرو څو پرلهپسې نظام پرځېدنو کې واکمنو چارواکو له پخوانیو نظامونو پاتې کورناستو یا متقاعدینو ته د هغوی حقونه د قانون له مخې نه دي ورکړي، په ځانګړي دول هغو کسانو ته چې پوځي دندې یې لرلې.
د افغانستان د پولیو له منځه وړلو بېړني عملیاتي مرکز اعلان کړی، چې د هېواد په بېلابېلو سیمو کې به د راتلونکې دوشنبې پر ورځ د ګوزڼ واکسین دغه کمپاین پیل شي چې درې ورځې به دوام وکړی.
د ګوزڼ یا د ماشومانو د فلج نړیوال بنسټ په خپل وروستي راپور کې ویلي چې په افغانستان کې د روان کال په ترڅ کې تر اوسه د پولیو ۲۳ مثبتې پیښې ثبتې شوي، چې ډېرې هغه یې په ننګرهار ولایت کې دي.
په هېواد کې د ګوزڼ واکسین په اړه د عامه پوهاوي نشتوالي او ناسم کولتوري روایتونه چې له مخې یې کورنۍ کوچنیان نه واکسین کوي د دغو پیښو د ډیریدو لاملونه بلل کېږي.
د غزني ولایت اوسیدونکی عطا محمد چې دوه وروڼه یې د ګوزڼ پر ناروغۍ اخته دي اوسمهال د پولیو په رضاکارانه فعالیتونو بوخت دی او په لرې پرتو سیمو کې خلکو ته د ګوزڼ واکسینو د ګټور په اړه عامه پوهاوی ورکوي.
هغه وایي، چې د ده مور او پلار واکسینو ته هېڅ ډول ارزښت نه ورکاوه چې اوس یې موږ خورا ستره بیه پرې کوو.
عطا محمد د ګوزڼ واکسین د عامه پوهاوي کمپاین پر مهال له یو شمېر کولتوري ننګونو سره مخ شوی دی او له ډېرو داسې خلکو سره مخ شوی چې خپلو اولادونو ته یې د واکسین د څاڅکو ورکولو څخه انکار کړی دی.
هغه زیاتوي: «یو پلار تل د خپلو اولادونو له واکسین انکار کاوه، بیا مې خپل کور ته راوست چې زما دوه فلج شوي وروڼه وګوري او تر هغې وروسته یې فیصله وکړه چې خپل اولادونو ته د واکسین څاڅکي ورکړي.»
د عطا محمد پلار ۵۸ کلن محمد رمضان په وینا؛ د یوه پلار په توګه د خپلو دوو ګوزڼ ځپلیو اولادونو د راتلونکي لپاره خورا ډېر اندیښمن دی او پښیماني ښیې چې پر وخت یې زامن واکسین کړي نه دي.
محمد رمضان وویل: «دا دوه فلج شوي زامن مې په ډېرو ډاکټرانو وګرځول؛ خو هر یو راته اوس همدا وایي چې درملنه یې امکان نه لري.»
د راپورونو له مخې په کندهار ولایت کې د طالبانو مشر ملا هبت الله د خوندیتوب لپاره د واکیسن پر کمپاین بندیز لګولی چې له مخې یې ماشومان له دغو څاڅکو بې برخې پاتې کېږي.
د شمېرو له مخې د روان میلادي کال په اکټوبر میاشت کې په کندهار ولایت کې د پولیو یوه مثبته پېښه هم ثبت شوې ده.
د افغانستان په ګاونډ پاکستان کې هم سږ کال د پولیو پر ناروغۍ د اخته شویو کسانو شمېر یو ځل بیا ډېر شوی او په روان کال کې هلته ۶۴ مثبتې پیښې ثبتې شوي دي.
د هېواد په ختیځو ولایتونو کې د مثبتو پيښو د کچې لوړوالي یو لامل هم ګاونډي هېواد پاکستان تګ راتګ او تازه راستنیدونکي کډوال ښودل شوي دي.
په دې وروستیو کلونو کې د ګوزڼ ناروغي په ډېرو هېوادونو کې له منځه تللې؛ خو افغانستان او پاکستان لا هم د دغې ناروغۍ لپاره خطرناکې سیمې بلل کېږي.
ګوزڼ (پولیو) یوه ویروسي ناروغي ده چې د کوچنیانو عصبي سیسټم ته زیان رسوي او د فلج سبب کېږي. دا ناروغي له ماشومانو پرته په لویانو ته هم لېږدیدای شي؛ خو کچه یې خورا ټیټه ده. دغه ناروغي معمولا د ککړونکو موادو د لیږد له لارې رامنځته کېږي.
