حامد کرزي یو ځلې بیا له طالبانو وغوښتل چې د نجونو لپاره دې د تعلیمي ادارو دروازې پرانیزي

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي یو ځلې بیا له طالبانو د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنځیو د خلاصولو غوښتنه کړې.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي یو ځلې بیا له طالبانو د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنځیو د خلاصولو غوښتنه کړې.
ښاغلي کرزي نن شنبه د (مرغومې په لومړۍ نېټه) پر ایکس پاڼه دافغان نجونو د زده کړو پر ملاتړ لیکل کړي او له طالبانو یې غوښتي، چې ژر تر ژره دې د دوی پرمخ د تعلیمي ادارو دروازې پرانیزي.
حامد کرزي لیکلي چې د هېواد د ښوونځیو او پوهنتونونو د پرانېستلو لپاره د نجونو غږ تائیدوي او دا د هغوی بنسټیز حق بولي.
هغه لیکلي: «د علم او پوهې لپاره زموږ د هېواد د نجونو غوښتنه او اواز یو برحقه او د سوکاله افغانستان لپاره یو غږ دی.»
هغه زیاتوي چې د افغانستان د پرمختګ او ښیرازۍ لپاره زده کړې اړینې دي.
کرزي تر دې پخوا هم د نجونو د زده کړو په ملاتړ په وار، وار څرګندونې کړي دي؛ خو پر افغانستان واکمنو طالبانو د دغه پخواني ولسمشر او د نړیوالې ټولنې په خبرو چندانې غوږ نه دی ګرولی.
تر دې ورهاخوا د په متحده عربي اماراتو کې مېشت دافغانستان پخواني واکمن محمد اشرف غني هم له طالبانو څخه ورته غوښتنې کړي؛ خو نه یوازې دا چې منل شوي نه دي، بلکې طالبانو پر نجونو او ښځو له دې غوښتنو سره، سره خپل افراطي بندیزونه لا ډېر کړي دي.

د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس ویلي، چې د دغې ډلې مشر ملا هبتالله فرمان ورکړی، چې د تېر حکومت د متقاعدینو حقونو ورکړې ته دې په هره اداره کې ځانګړې محکمې جوړې شي. تر دې مخکې د طالبانو مشر په افغانستان کې د تقاعد سیسټم لغوه او د متقاعدینو معاشونه یې بند کړي و.
باختر اژانس وايي، دغه محکمې به د شریعت او قانون له مخې د متقاعدینو حقوق تایید او ورکړي.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس نن شنبه د (مرغومي لومړۍ نیټه) ویلي، چې د دغې ډلې مشر ملا هبتالله فرمان ورکړی، چې د تېر حکومت د متقاعدینو حقونو ورکړې ته دې په هر وزارت او اداره کې ځانګړې محکمې جوړې شي چې د پخواني حکومت د تقاعد شویو کارکونکو حقونه تایید او ورکړل شي.
د باختر اژانس په دغه خبر کې وړاندې راغلي: «د ملا هبتالله د فرمان له مخې، وزارتونه او امارتي ادارې مکلفې شوې، چې د متقاعدینو د حقوقو د حل لپاره ځانګړې محکمې جوړې کړي.»
له تېرو دریو کلونو راهیسې د تیر حکومت متقاعدین د خپلو حقونو د ورکړې لپاره واټونو ته راوځي او په اعتراضي غونډو کې له طالبانو خپل حقونه غواړي.
په تیره لړم میاشت کې د متقاعدو دولتي کارکوونکو یوې ډلې د طالبانو له خوا د دوی د درې کلنو معاشونو د نه ورکولو له امله په کابل کې د ملګرو ملتونو د سیاسي استازولۍ یوناما پر وړاندې اعتراض کړی.
تقاعد شوي پخواني کارکونکي وايي، چې په ۱۴۰۰ ل کال کې واک ته د طالبانو له رسېدو را وروسته دوی خپل تقاعد نه دی ترلاسه کړی.
تېره اوونۍ د تېر جمهوري نظام پخواني لوی څارنوال محمد فرید حمیدي ویلي، چې د طالبانو له لوري متقاعدینو ته د تقاعد نه ورکول ښکاره غصب او فساد دی.
حمیدي په خپلې اېکس پاڼه لیکلي، چې، متقاعدینو خپله ځواني د دولت او د خلکو په خدمت کې تېره کړې او هېڅ څوک حق نه لري، چې د دوی حق ورځينې واخلي.
په افغانستان کې د تقاعد لپاره عمر ۶۵ کاله دی او یا دا چې یو چا باید ۴۰ کلنه کاري موده بشپړه کړې وي.
خو په تېرو څو پرلهپسې نظام پرځېدنو کې واکمنو چارواکو له پخوانیو نظامونو پاتې کورناستو یا متقاعدینو ته د هغوی حقونه د قانون له مخې نه دي ورکړي، په ځانګړي دول هغو کسانو ته چې پوځي دندې یې لرلې.

په کابل کې د طالبانو امنیې قوماندانۍ د جمعې په ورځ د (لیندۍ ۳۰مه) خبر ورکړی چې د ګاز نیونې په بېلابېلو پېښو کې د کابل ښار په ګډون د دغه ولایت په بېلابېلو سیمو کې ۱۴تنه د ګاز نیونې له کبله مړه شوي چې د یوې کورنۍ ۷ تنه غړي هم په کې شامل دي.
د طالبانو د یادې قوماندانۍ ویاند خالد ځدراڼ وايي، په دغو پېښو کې تر ټولو زړه بوږنوونکې هغه د کابل ښار د لومړۍ حوزې په مربوطاتو کې وه چې د پینځه ماشومانو په ګډون په کې د یوې کورنۍ ۷تنه غړي وژل شوي دي.
د طالبانو دغه ویاند په کابل ښار کې د دغه ډول مرګونو پېښو د مخنیوي لپاره له ښاریانو غوښتنه کړې چې د ویده کیدو پر مهال په خونو کې د ګازي بخاریو له کارولو څخه ډډه وکړي.
خو تر دې وړاندې ځینو رسنیو راپورونه ورکړي و، چې په همدغې موده کې د ګاز نېونې له امله نږدې ۵۰ کسان مړه شوي دي.
په کابل کې د هوا په سړیدو سره په تېرو کلونو کې هم دغه ډول مرګوني پېښې رامنځته شوې دي چې ډېری هغه یې د ګازي بخاریو د کارولو له امله وې.
د برېښنا نشتوالی، د لرګیو او نورو سون توکو لوړې بیې او د ګازو ټیټ کیفیت هغه لاملونه یادیږي، چې د سړې هوا پر مهال ګڼ خلک د دغه شان پېښو ښکار کیږي.

د خوست لپاره د طالبانو ولایت رسنیز دفتر ویلي، چې د شمالي ولايتونو قومي مشران د قومونو د یووالي په موخه لویې پکتیا ته ورغلي او هلته یې له قومي مخورو سره د هیواد د ټولو قومونو تر منځ پر یووالي خبرې کړې دي.
د خوست ولایت د رسنیو دفتر د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې د شمالي زون فارياب، بلخ، سرپل او جوزجان ولايتونو د بیلابېلو قومونو مشران سويل ختيځ زون ته د خپل سفر په لړ کې خوست ته ورغلي او د دغه ولایت له والي عبدالقیوم روحاني او مرستیال محبوب شاه قانت سره یې لیدلي او په افغانستان کې یې د قومونو تر منځ د تعصبونو د مخنيوي او شته یووالي د لا پياوړتيا په موخه یې خبرې کړې.
طالبانو دا نه دي ويلي، چې د شمالي ولایتونو دغو قومي مشرانو تر دې وړاندې د سویل ختیځ کومو ولایتونو ته سفر کړی.
په هغو انځورونو کې چې پر خواله رسنیو خپاره شوي، ښکاري چې یوه ډله سپین ږیري د یوې ودانۍ دننه د جرګې په بڼه سره ناست دي.
د طالبانو په خبرپاڼه کې وړاندې راغلي: «د شمال زون قومي مخورو او سپین ږیرو په یاده لیدنه د خوشالۍ اظهار وکړ، چې خوست ته راغلي او د ولایت له رهبرۍ سره یې ناسته وکړه.» قومي مخورو په خپلو خبرو کې زیاته کړه، چې د دوی موخه په خوست ولايت کې د بيلابيلو قومونو مشرانو سره ناستې او له مهمو تاريخي ځايونو ليدل او کتل دي، چې د ولایت مقام سره په ګډه همغږۍ به یې د پلان مطابق ترسره کړي.»
په خوست کې طالب چارواکي داسې مهال د افغانستان شمال زون د قومي مشرانو د ورتګ خبره داسې مهال کوي چې پر دغې ډلې نیوکې کیږي، چې دوی له پښتنو پرته له نورو قومونو او د ژبې له ویونکو سره توپیري چلند کوي.

په دې وروستیو کې د هېواد په بېلابېلو سیمو کې د ګوزڼ ناروغۍ پیښې ثبتې شوې، چې ورسره هم مهال د پولیو واکسین کمپاینونه هم چټک شوي چې د (مرغومې ۳مه) به د هېواد په یو شمېر سیمو کې بیا دغه کمپاین پیل شي.
د افغانستان د پولیو له منځه وړلو بېړني عملیاتي مرکز اعلان کړی، چې د هېواد په بېلابېلو سیمو کې به د راتلونکې دوشنبې پر ورځ د ګوزڼ واکسین دغه کمپاین پیل شي چې درې ورځې به دوام وکړی.
د ګوزڼ یا د ماشومانو د فلج نړیوال بنسټ په خپل وروستي راپور کې ویلي چې په افغانستان کې د روان کال په ترڅ کې تر اوسه د پولیو ۲۳ مثبتې پیښې ثبتې شوي، چې ډېرې هغه یې په ننګرهار ولایت کې دي.
په هېواد کې د ګوزڼ واکسین په اړه د عامه پوهاوي نشتوالي او ناسم کولتوري روایتونه چې له مخې یې کورنۍ کوچنیان نه واکسین کوي د دغو پیښو د ډیریدو لاملونه بلل کېږي.
د غزني ولایت اوسیدونکی عطا محمد چې دوه وروڼه یې د ګوزڼ پر ناروغۍ اخته دي اوسمهال د پولیو په رضاکارانه فعالیتونو بوخت دی او په لرې پرتو سیمو کې خلکو ته د ګوزڼ واکسینو د ګټور په اړه عامه پوهاوی ورکوي.
هغه وایي، چې د ده مور او پلار واکسینو ته هېڅ ډول ارزښت نه ورکاوه چې اوس یې موږ خورا ستره بیه پرې کوو.

عطا محمد د ګوزڼ واکسین د عامه پوهاوي کمپاین پر مهال له یو شمېر کولتوري ننګونو سره مخ شوی دی او له ډېرو داسې خلکو سره مخ شوی چې خپلو اولادونو ته یې د واکسین د څاڅکو ورکولو څخه انکار کړی دی.
هغه زیاتوي: «یو پلار تل د خپلو اولادونو له واکسین انکار کاوه، بیا مې خپل کور ته راوست چې زما دوه فلج شوي وروڼه وګوري او تر هغې وروسته یې فیصله وکړه چې خپل اولادونو ته د واکسین څاڅکي ورکړي.»
د عطا محمد پلار ۵۸ کلن محمد رمضان په وینا؛ د یوه پلار په توګه د خپلو دوو ګوزڼ ځپلیو اولادونو د راتلونکي لپاره خورا ډېر اندیښمن دی او پښیماني ښیې چې پر وخت یې زامن واکسین کړي نه دي.
محمد رمضان وویل: «دا دوه فلج شوي زامن مې په ډېرو ډاکټرانو وګرځول؛ خو هر یو راته اوس همدا وایي چې درملنه یې امکان نه لري.»
د راپورونو له مخې په کندهار ولایت کې د طالبانو مشر ملا هبت الله د خوندیتوب لپاره د واکیسن پر کمپاین بندیز لګولی چې له مخې یې ماشومان له دغو څاڅکو بې برخې پاتې کېږي.
د شمېرو له مخې د روان میلادي کال په اکټوبر میاشت کې په کندهار ولایت کې د پولیو یوه مثبته پېښه هم ثبت شوې ده.
د افغانستان په ګاونډ پاکستان کې هم سږ کال د پولیو پر ناروغۍ د اخته شویو کسانو شمېر یو ځل بیا ډېر شوی او په روان کال کې هلته ۶۴ مثبتې پیښې ثبتې شوي دي.
د هېواد په ختیځو ولایتونو کې د مثبتو پيښو د کچې لوړوالي یو لامل هم ګاونډي هېواد پاکستان تګ راتګ او تازه راستنیدونکي کډوال ښودل شوي دي.
په دې وروستیو کلونو کې د ګوزڼ ناروغي په ډېرو هېوادونو کې له منځه تللې؛ خو افغانستان او پاکستان لا هم د دغې ناروغۍ لپاره خطرناکې سیمې بلل کېږي.
ګوزڼ (پولیو) یوه ویروسي ناروغي ده چې د کوچنیانو عصبي سیسټم ته زیان رسوي او د فلج سبب کېږي. دا ناروغي له ماشومانو پرته په لویانو ته هم لېږدیدای شي؛ خو کچه یې خورا ټیټه ده. دغه ناروغي معمولا د ککړونکو موادو د لیږد له لارې رامنځته کېږي.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد په سوریه کې د تحریر الشام پر مشر د امریکا له لوري د ټاکل شوي انعام لرې کېدو ته په اشارې ویلي: «ایا طالبان به هم دغې مسلې ته پام وکړي؟»
ښاغلي خلیلزاد پرته له دې چې کوم ځانګړي هیواد ته اشاره وکړي زیاته کړې چې نور په ورته شرایطو کې د احمد الشرع څخه زده کولی شي چې څنګه د نړۍوال نظام په اصلي بهیر کې شامل شي.
د امريکا د بهرنيو چارو وزارت مرستيال وروسته له هغې چې په سوريه کې د تحرير الشام له مشر سره د امريکا د ډيپلوماتيک ماموريت کتنه مثبته وبلله وویل، چې امريکا پرېکړه کړې چې د احمد الشرع مشهور په محمد جولاني د نيولو لپاره ټاکل شوې انعام لغوه کړي.
تېره ورځ په نیویارک کې د بهرنیو اړیکو په شورا کې د خبرو پرمهال د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن وویل، چې په دمشق کې واکمنه د تحریر شام ډله دې د ټولګډونه حکومت د جوړولو په برخه کې په خپلو ژمنو عمل وکړي او د طالبانو له حالته دې درس واخلي، چې څنګه څنډې ته شوي دي.
واشنګټن په ۲۰۱۳ کې د احمد الشرع نوم له القاعدې سره د تړاو په تور د ترهګرو په نوملړ کې شامل کړ.
د تحریر الشام مشر ابو محمد جولاني له بشري حقونو په سرغړونو تورن دی او امریکا د هغه د نیولو لپاره ۱۰ میلیونه ډالر انعام ټاکلی و.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د جمعې په ورځ د(لیندۍ۳۰مه) وویل، چې د لوړ پوړو امریکايي ډیپلوماتانو یو پلاوی د سوریې پلازمینې دمشق ته تللی چې د تحریر الشام ډلې په مشرۍ د دغه هېواد له نویو واکمنو سره وګوري.
د بشارالاسد د حکومت له پرځېدو وروسته دا د واشنګټن او سوریې د نويو واکمنو ترمنځ لومړنۍ مخامخ ناسته او خبرې دي چې په سوریه کې د یو ټولګډونه حکومت او د بندیانو د خلاصون په اړه کیږي.
