د منځني ختیځ کړکېچ؛ په غزه کې د اسراییل په بریدونو کې ۲۲ فلسطینیان وژل شوي
الجزیرې د روغتیایي چارواکو له قوله راپور ورکړی، چې د پنجشنبې له سهار راهیسې د غزې په تړانګه کې د اسراییل په بریدونو کې ۲۲ فلسطینیان وژل شوي دي.
الجزیرې د روغتیایي چارواکو له قوله راپور ورکړی، چې د پنجشنبې له سهار راهیسې د غزې په تړانګه کې د اسراییل په بریدونو کې ۲۲ فلسطینیان وژل شوي دي.
ویل کیږي، چې په وژل شویو کې ښځې او ماشومان هم شامل دي.
بل پلو د اسراییلي سرتېرو او محافظینو له ۸۰۰ څخه زیاتو والدینو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو څخه د جګړې د پای ته رسولو غوښتنه کړې او ویلي یې دي، چې «موږ نه غواړو چې غزه زموږ د ماشومانو هدیره شي.»
په غزه کې د اسراییل په برېدونو کې د ۲۰۲۳ کال د اکټوبر له ۷ راهیسې لږ تر لږه ۴۶ زره فلسطینیان وژل شوي او ۱۰۹ زره او ۳۷۸ نور ټپیان شوي دي.
په همدې موده کې د حماس په مشرۍ د بریدونو په ترڅ کې لږ تر لږه ۱۱۳۹ تنه په اسراییل کې وژل شوي او تر ۲۰۰ زیات یرغمل شوي دي.
د کورنۍ د نوي قانون له مخې، که چیرې څوک د ماشومانو د امارتي تذکرې یا پاسپورټ څخه ناوړه ګټه پورته کړي، له قانوني چلند سره به مخ شي. همدا راز له دغو قوانینو څخه سرغړونکي به جریمه او بندیان شي.
د کورنۍ نوي قوانین به په اماراتو کې د ټولو کورنیو لپاره تطبیق کیږي، هغه که د امارتي وګړو کورنۍ وي او یا هم د بهرنیو اتباعو کورنۍ. نوی قانون د تابعیت پر بنسټ توپیر نه کوي او د ټولو لپاره یو شان دی.
پخوانیو قوانینو کې اکثراً د تابعیت پر بنسټ توپیرونه موجود وو. د اماراتي اتباعو لپاره ځانګړي حقونه او اسانتیاوې برابرې وې، په داسې حال کې چې بهرنیو اتباعو ته دا حقونه محدود وو.
د نوي قانون له مخې، د ماشومانو د ساتنې له قانون څخه سرغړونکو ته سزا هم ورکول کیږي، د دغه قانون له مخې د ماشومانو د ساتنې عمر هم غځول شوی دی.
د کورنۍ د نوي قانون له مخې، هغو میندو ته هم چې مسلمانې نه دي د ماشومانو د ساتنې حق ورکړل شوی، په داسې حال کې چې د ۱۵ کلونو ماشومان به په خپله پرېکړه کوي چې دوی له چا سره ژوند کول غواړي.
تر دې مخکې، غیر مسلمانې میندې به په محدودو مواردو کې د ماشومانو د ساتنې حق ترلاسه کاوه.
د متحده عربي اماراتو د کورنۍ نوی قانون به د ۲۰۲۵ کال په اپریل کې نافذ شي.
د لبنان پارلمان د پنجشنبې په ورخ، دغه هېواد کې د ولسمشر د نه شتون دوه کلن بحران پای ته ورساوه او د پوځ مشر جوزف عون یې د دغه هېواد ولسمشر وټاکه.
دا د پارلمان دیارلسمه غونډه او په تېرو ۱۹ میاشتو کې لومړۍ غونډه وه، چې د ولسمشرۍ ټاکنو لپاره ترسره شوه. دا غونډه د پارلمان د مشر نبي بیري له خوا رابلل شوې وه چې د ټاکنو په ترسره کېدو یې ټینګار وکړ. په دې ټاکنو کې جوزف عون د څلورو جدي سیالانو په ډله کې مخکښ و.
د لبنان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې همغږي کوونکې جینین هینس پلاسچارټ له عون څخه غوښتي، چې پرته له کوم ځنډه خپل لومړی وزیر وټاکي. هغې وویل: «هغه دندې چې د لبنان دولت ورسره مخ دی ډېرې سترې دي، وخت نه باید ضایع شي.» هغې زیات کړه: «دا هغه وخت دی چې هر پرېکړه کوونکی باید د لبنان ګټې د شخصي یا سیاسي ګټو څخه لومړۍ وګڼي.»
د جوزف عون مخالفین ادعا کوي، چې په دې ټاکنو کې بهرنۍ مداخله شوې، ځکه چې متحده ایالاتو، فرانسې او سعودي عربستان د هغه لپاره په ښکاره توګه کمپاین کاوه. له ریاض څخه غوښتل شوي و، چې د اقتصادي بیا رغونې او جوړونې لپاره مالي مرستې چمتو کړي.
۶۰ کلن تجربه لرونکی پوځي سرتېری جوزف عون د لبنان په تاریخ کې د دغه هېواد پنځم د پوځ مشر دی چې د ولسمشر په توګه ټاکل کیږي.
د عون مخالفینو دا هم وویل، چې د عون کاندیداتوري د اساسي قانون خلاف ده، ځکه چې د هغه له لوړ دولتي موقف څخه لا دوه کاله نه دې پوره شوي.
روسي ځواکونو په ۲۰۲۴ کال کې د اوکراین ۴۰۰۰ کیلومټره مربع نوره ځمکه هم نیولې، خو دا پرمختګونه یې له تلفاتو خالي نه دي. راپورونه ښيي، چې روسیې د اوکراین په خونړۍ جګړه کې لکونه سرتېري له لاسه ورکړي.
د روسیې او اوکراین په جګړه کې د پوځیانو د تلفاتو د شمېرو تاییدول ستونزمن کار دی، ځکه چې کارپوهان دا جګړه د داستانونو جګړه بولي خو د راپورونو له مخې، روسیې په دغه جګړه کې د نورو جګړو په پرتله ډېر سرتېري له لاسه ورکړي.
د اوکراین د لوی درستیز ډګروال اولیکسندر سیرسکي په وینا، د ۲۰۲۴ کال د ډسمبر تر ۳۰ پورې، ۴۲۷ زره روسي سرتېرو ته په جګړه کې مرګ ژوبله اوښتې.
خو د اوکراین د دفاع وزارت په یوې اعلامیه کې، چې د جنورۍ په دویمه خپره شوې، راغلي چې د روسیې ۴۳۰ زره او ۷۹۰ سرتېرو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.
د وروستيو شمېرو له مخې، په ۲۰۲۴ کې د روسیې سرتېرو زیانونه په اوسط ډول هره ورځ ۱۱۸۰ او په هر مربع کیلو متر کې شاوخوا ۱۰۳ تنه ښودل شوی.
د اوکرایني چاوراکو په وینا، د روسیې تلفات د کال په پای کې زیات شوي. د دفاع وزارت ویلي چې د نومبر په میاشت کې تر ټولو زیات تلفات ۵۴ زره او ۷۲۰ او په ډسمبر میاشت کې ۴۸ زره او ۶۷۰ تنه وو خو څرګنده نه ده چې په دغو روسي پوځیانو کې څومره وژل شوي او څومره ټپیان شوي دي.
بل پلو د روسیې د خپلواکۍ وېبپاڼې میدیازونا د راپور له مخې، د ۲۰۲۴ کال د جنورۍ له لومړۍ نېټې څخه د ۲۰۲۴ کال د ډسمبر تر ۱۷مې پورې لږترلږه ۳۱ زره او ۴۸۱ روسیي پوځیان وژل شوي دي.
میدیازونا ددغه مالوماتو په ترلاسه کولو کې خلاصې سرچینې کارولي، چې زیاته برخه مالومات یې له ټولنیزو رسنیو ترلاسه کړي دي.
د میدیزونا ویب پاڼه وايي، چې د ۲۰۲۴ لپاره شمېرې "لومړنۍ پایلې" دي، او ۲۰۲۴ داسې ښکاري چې د جګړې ترټولو خونړی کال وي.
روسیې په دې اونۍ کې ادعا وکړه، چې د اوکراین په ختیځ کې یې د سرچینو بډایه ښار کورخوف یې نیولی دی.
په واشنګټن ډي سي کې د جګړې د مطالعاتو انسټیټیوټ (ای ایس ډبلیو) له خوا راټول شوي جغرافیایي شواهدو له مخې، روسیي ځواکونو په ۲۰۲۴ کې د اوکراین ۴۱۶۸ مربع کیلومتره ځمکه ترلاسه کړې.
د ۲۰۱۲م کال په نومبر میاشت کې متحدو ایالتونو د هلمند لپاره د طالبانو نومول شوی والي محمد نعیم بړېڅ په جنوب کې د مخدره موادو تر ټولو ستر قاچاقبر بللی و او ویلي یې وو، چې بړېڅ په هلمند ولایت کې د تاریاکو په تولید او له دغه ولایت څخه بهر ته د هیرویینو په قاچاق کې مهمه ونډه لري.
په کندهار کې، حاجي ګل محمد بړیچ، چې په محمد نعیم بړیڅ مشهور دی، د ایران لپاره د طالبانو په ډله کې یوه اغیزناکه څېره بلل کېږي. بړېڅ چې په نعیم بړېڅ مشهور دی، په ۱۹۶۹م کال د هلمند ولایت په ګرمسېر ولسوالۍ کې زېږېدلی او په خټه پښتون بړېڅ دی.
نوموړی د طالبانو د لومړنۍ واکمنۍ پر مهال د قومونو او قبایلو چارو مرستیال وزیر او ورپسې د ملکي هوايي چلند د مرستیال وزیر په توګه دنده ترسره کړې ده.
په ۲۰۰۱ م کال کې د طالبانو رژیم له نسکورېدو وروسته هغه د کندهار له لارې کوېټې ته لاړ او هلته یې صرافي پیل کړه، چې له لنډې مودې وروسته پرې پاکستاني پولیسو چاپه ووهله. نعیم بړېڅ په ۲۰۰۲ کال کې د پاکستاني پولیسو له خوا د تورو پېسو د سپینولو په تور ونیول شو خو له دوو اونیو زندان وروسته بېرته خوشې شو او له خپلې مشرې مېرمنې سره ایران ته لاړ. له لنډې مودې وروسته بېرته کوېټې ته وګرځېد او هلته د طالبانو د پوځي کمېسیون غړی وټاکل شو.
محمد نعیم بړېڅ په هلمند کې د ګردي ځنګل شورا جوړه کړه او وروسته د هلمند لپاره د طالبانو والي وګومارل شو. نوموړی په سیمه ییزه کچه د ډالرو قاچاقبر یادېده او د افغانستان له جنوبي ولایاتو څخه یې ایران ته د تورو پېسو د قاچاق دنده هم ترسره کوله.
نعیم بړېڅ په بهرامچه کې د مخدره توکو فابرېکې لرلې، چې په ۲۰۰۹م کال کې یې پر فابریکو بمبارد وشو او د نوموړي د تره زوی پکې ووژل شو.
د منځني ختیځ د څېړنو انسټیټیوټ د انټرپول په حواله ویلي چې نعیم بړېڅ د «راحت ټرېډیننګ کمپنۍ» په نوم د ملګرو ملتونو تر بندیز لاندې پیسې د تبادلې شرکت څخه کار اخیستی.
هغه د افغانستان د جمهوري دولت له سقوط وړاندې د لویدیځې حوزې لپاره د طالبانو نظامي مسوول و او د افغان امنیتي ځواکونو پر وړاندې یې سختې جګړې کړې دي.
نعیم بړېڅ یو له هغو طالب قوماندانانو څخه و، چې د ملا اختر محمد منصور د مشرۍ لپاره یې ګڼ طالب قوماندانانو ته جرګې لېږلې وې او د طالبانو د پخواني مشر ملا اختر محمد منصور له نږدې دوستانو څخه ګڼل کېده.
د ۲۰۱۲م کال په نومبر میاشت کې متحدو ایالتونو په هلمند کې د طالبانو یاد والي محمد نعیم بړېڅ د افغانستان په جنوب کې د مخدره موادو تر ټولو ستر قاچاقبر بللی و او ویلي یې و، چې بړېڅ په هلمند ولایت کې د تاریاکو په تولید او له دغه ولایت څخه بهر ته د هیرویینو په قاچاق کې مهمه ونډه لري.
امریکا ویلي و، چې قوماندان بړېڅ په هلمند کې د طالبانو مشر دی او د پاکستان او ایران له لارې د مخدره موادو د قاچاق امکانات برابروي.
د امریکا حکومت د مخدره موادو د قاچاق د مشرانو د نوملړ قانون (Kingpin Act) له مخې، حاجي ګل محمد (نعیم) بړیڅ په دې تور نومول شوی و، چې د طالبانو او ایران ترمنځ اړیکې یې تنظیمولې.نوموړی د ملګرو ملتونو د بندیزونو په نوملړ کې هم شامل دی.
ملا نعیم بړېڅ درې مېرمنې لري چې په کابل، ننګرهار او هلمند کې اوسیږي او د راپورونو له مخې د نوموړي دویمه مېرمن د ایران بلوڅه ده.
بشپړ څېړنیز راپور:
د ۲۰۱۰ کال په مارچ کې د ایران د سپاه پاسداران مامورانو د افغانستان د زابل ولایت په سرحد کې د القاعدې شبکې جګپوړی غړی سیف العدل چې د ایمن الظواهري له مرګ وروسته یې د دې شبکې مشري پرغاړه واخسته، د خپل یوه اسیر ډېپلوماټ حشمت عطار زاده نیاکی په بدل کې حقاني شبکې ته وسپاره.
د تبادلې په مذاکراتو کې د طالبانو جګپوړي قوماندان عبدالقیوم ذاکر ټاکونکی رول درلود.
د طالبانو دغه چارواکی القاعدې ته خورا نږدې کس ګڼل کیږي.
یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د القاعدې پخواني مشر ایمن الظواهري د افغانستان د جمهوري نظام له سقوط وړاندې عبدالقیوم ذاکر ته ۱۵۰ موټر وپېرل چې له هغه سره یې د جګړې په شدت او د سیمو په نیولو کې زیاته مرسته وکړه.
ذاکر، چې په سخت دریځۍ او نظامي پوهې مشهور دی، د طالبانو د بیا راپورته کېدو په برخه کې مهم رول لوبولی. هغه په ۱۹۷۲ کال کې د هلمند په کجکي ولسوالۍ کې زېږېدلی او په قوم علیزی دی.
ذاکر د واک ترلاسه کولو لپاره په یوه پېچلي مسیر کې سفر کړی. په دې کې په ګوانتانامو کې د هغه بندي کېدل هم شامل دي.
پر کابل د طالبانو له ولکې وروسته نوموړي د طالبانو د دفاع وزارت د مرستیال په توګه دنده پیل کړه. هغه په کندهار کې د ملا هبت الله د امنیتي شورا منشي دی، خو د طالبانو د دفاع وزیر ملا یعقوب د دې شورا غړی دی.
ذاکر د پنجشیر او بغلان لپاره د طالبانو د ضد عناصرو د ځپلو ځانګړی قوماندان هم دی او له دغو سیمو یې د څار مسوولیت درلود. نوموړی د طالبانو په هغو قوماندانانو کې راځي، چې د ۲۰۲۱ کال د اګسټ پر۱۵مه نېټه ولسمشرۍ ماڼۍ ته ننوت او د پخواني ولسمشر پر څوکۍ کېناست.
نوموړی د طالبانو په لومړۍ دوره کې د شمال جبهې قوماندان و او د طالبانو له سرسختو نظامي مشرانو ګڼل کیږي.
هغه د۲۰۰۱ کال د دسمبر په میاشت کې په مزار شریف ښار کې د عبدالرشید دوستم اړوندو ځواکونو سره سخته جګړه وکړه او په پای کې نوموړي ته تسلیم شو. قیوم ذاکر وروسته امریکایي ځواکونو ته وسپارل شو او د ګوانتانامو زندان ته ولېږدول شو. په ۲۰۰۳ میلادي کال کې د هغه کورنۍ د ایران د زاهدان د زېبا شهر په نوم یوې سیمې ته انتقال شوه او درې واړې مېرمنې یې په همغه ځای کې له اولادونو، ورور او شپږو اوښیو سره اوسېدې.
نوموړی په ۲۰۰۷ کال کې د کابل پلچرخي زندان ته ولېږدول شو او په ۲۰۰۸ کال کې بېرته خوشې شو. ذاکر لومړی هلمند او بیا له هلمند څخه کوېټې ته لاړ او له هغه ځایه زاهدان ته لاړ.له خوشې کېدو سره سم قیوم ذاکر بېرته د طالبانو لیکو ته ور وګرځېد او د طالبانو د پوځي کمېسیون د غړي په توګه یې دنده پیل کړه.
په ۲۰۰۹ م کال کې قیوم ذاکر د سستان بلوچستان په اشار نومې سیمه کې د خالد بن ولید په نوم دیني مدرسه جوړه کړه، چې د هلمند، زابل، نېمروز او فراه یو شمېر ځوانانو ته پکې پر دیني زده کړو سربېره جنګي روزنه ورکول کېده.
د افغانستان د پخواني جمهوري دولت د ملي امنیت یوه پخواني رییس افغانستان انټرنشنل – پښتو ته وویل، «دغه مدرسه د ایران د جمهوري دولت په مستقیمې همکارۍ جوړه شوې وه او دوی په ۲۰۱۱میلادي کال کې د یادې مدرسې په تړاو معلومات خپاره کړي وو او د اطلاعاتو مشترک مرکز پرې خبر و».
د خالد بن ولید مدرسه په ۲۰۱۷م کال کې له منځه لاړه.
په ۲۰۱۰ کال کې قیوم ذاکر د طالبانو د نظامي کمېسیون مشر وټاکل شو او پوره څلور کاله یې یاده دنده پر مخ یوړه او وروسته په داخلي کړیو کې له اختلافاتو سره مخ شو او ورپسې د قیوم ذاکر نږدې ملګری ابراهیم صدر د پوځي کمېسیون مشر وټاکل شو.
قیوم ذاکر له جمهوري دولت سره د طالبانو د جګړې پر مهال د جنوبي ولایتونو، په ځانګړې توګه د هلمند او نیمروز مسوولیت پر غاړه درلود.
پر نوموړي د ایران د سپاه پاسداران د قدس ځواک سره د اړیکو کره راپورونه موجود وو او د امریکايي ځواکونو له لوري یې د بیا نیولو څارنه کېده. د افغانستان د پخواني جمهوري دولت د ملي امنیت ادارې په ۲۰۱۵ کال کې معلومات خپاره کړل چې له مخې یې نوموړي د سپاه پاسداران له قدس ځواک سره غښتلې اړیکې لرلې.
مولوي قیوم ذاکر د ملاعمر د مړینې له اعلان وروسته تر ډېر وخته د ملااخترمحمد منصور د مشرۍ مخالف و. د القاعدې د هغه وخت مشر ایمن الظواهري او سیف العدل غوښتل چېد ملا محمد عمر د مرګ له اعلان وروسته مولوي قیوم ذاکر یا بل داسې کس وټاکل شي، چې په نړیوال جهاد باور ولري او له دوی سره ښه روابط ولري. قیوم ذاکر وروسته له ملا اختر محمد منصور سره خپل بیعت اعلان کړ او د جمهوري دولت د سولې پروسې کلک مخالفت یې کاوه.
نوموړی په هلمند او نېمروز کې د اختر محمد منصور د مخدره توکو د قاچاق د کاروبار شریک بلل کېده.
پر قیوم ذاکر پر انساني قاچاق سربېره د پېسو د قاچاق تور هم دی، چې له جمهوري دولت سره د جګړې پر مهال یې ډلې په هلمند او نېمروز ولایتونو کې انسانان تښتول او د ډالرو قاچاق یې کاوه.
دغه طالب قوماندان څلور مېرمنې لري چې دا مهال یې کورنۍ په کابل، هلمند او پنجشېر کې اوسیږي.
د طالبانو دا جنګي قوماندان چې دا مهال د دفاع وزارت مرستیال او د امنیتي شورا منشي دی، د ایران اسلامي جمهوري دولت ته یو له ټولو نږدې شخص بلل کیږي.
بشپړ څېړنیز راپور:
