د پکتیا په څمکنۍ ولسوالۍ کې د عصري زده کړو کورسونو ځینو مسوولانو افغانستان انټرنشنل ته وویل چې طالبانو تېره ورځ په دې ولسوالۍ کې د عصري زده کړو ۱۶ کورسونه وتړل. په رارسېدلو ویډیوګانو کې ښودل کیږي، چې د کورسونو دروازې د طالبانو له خوا مهرولاک شوې دي.
د پکتیا په څمکنیو ولسوالۍ کې د کورسونو ځینو مسوولانو او زده کوونکو نن سې شنبه «د مرغومي ۲۴مه» افغانستان انټرنشنل ته وویل چې طالبانو پرته له کومې خبرتیا له کورسونو زده کوونکي و اېستل او دروازې یې مهر و لاک کړې.
په دغه کورسونو کې پر انګلیسي سربېره ساینسي مضامین، کمپيوټر، خطاطي، پښتو املا او د کانکور تیاري په برخو کې درس ورکول کېده.
د کورسونو مالکان وايي چې دوی رسمي جوازونه هم لري او «دولت» ته یې ټاکلې مالیه هم تحویل کړې خو بیا یې هم د زده کړو کورسونه وتړل شول.
د یوه ځايي کورس مسوول وویل:«د څمکنیو لپاره د طالبانو ولسوال، امنیه قوماندان او پوهنې ریاست مسوولینو هم ددوی ملتیا کوله چې د کورسونو دروازې یې وتړلې».
د رارسېدلو معلوماتو له مخې، طالبانو د پکتیا په څمکنیو ولسوالۍ کې ۱۶ کورسونه بند کړي دي، چې په دې کې ۲۲ استادانو تدریس کاوه.
دغو کورسونو ته د پکتیا څمکنیو ولسوالۍ ترڅنګ د جاني خېلو، ډنډ پټان، لجه منګل او ځاځي اریوب ولسوالیو زده کوونکي ورتلل.
د تایید شویو شمېرو له مخې، په دغو کورسونو کې شاوخوا ۲۵۰۰ زده کوونکي عملا پر زده کړو بوخت ول.
طالبانو په رسمي ډول په دې اړه څه نه دي ویلي.
د روان کال د مرغومي پر ۲۳مه د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد په خپله وینا کې له طالبانو غوښتنه وکړه چې له علم سره به هېڅکله مخالفت نه کوي.
مجاهد په دې باور دی چې د شرعي علومو ترڅنګ طبیعي علوم د ټولنې ضرورت دی.
مجاهد وویل، «انجینري د ټولنې یو ضرورت دی، ساینسي علوم د ټولنې اینده ده. ټول علوم زموږ د دین لپاره اول ضرورت دی.
د جرمني د بهرنیو چارو وزارت پر ویب سایټ په یوه مقاله کې چې ظاهرا ددغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت رسمي نظر څرګندوي، راغلي، چې د طالبانو له واکمنۍ راهیسې افغان ښځې او نجونې د جدي او منظمو بشري حقونو له سرغړونو سره مخ دي.
مقاله وايي، د طالبانو د حکومت له خوا صادر شوي مختلف فرمانونه، مقررې او نور اقدامات په منظمه توګه ښځې او نجونې له عامه ژونده حذف کړې او د جنسیت پر بنسټ تبعیض سره یې مخ کړې دي.
دغه مقاله چې د جرمني د بهرنیو چارو وزارت دریځ څرګندوي، وايي، د افغانستان ښځې او نجونې له ټولنیز، سیاسي، اقتصادي، او قانوني ژونده محرومې شوې او له خپل کرامت څخه بې برخې شوې دي.
مقاله وايي، « موږ پرله پسې له افغانستان او د طالبانو ډیفکټو حکومت څخه غوښتنه کړې چې د افغانستان نړیوالې حقوقي ژمنې پوره کړي او د ښځو او نجونو پر حقونو ټول محدودیتونه پای ته ورسوي، په ځانګړې توګه د دوی د زده کړو حق محدودیت باید ختم شي. له بده مرغه، وضعیت نه دی ښه شوی، بلکې په اندیښمنوونکي ډول نور هم خراب شوی دی».
مقاله وايي، افغانستان د ملګرو ملتونو د ښځو پر وړاندې د تبعیض له منځه وړو کنوانسیون (CEDAW) غړی پاتې او د طالبانو له واکمنۍ وروسته هم افغانستان د نړیوالو قوانینو له مخې مکلف دی چې د دغه کنوانسیون اصول پلي کړي او له هغو بې شمېره ژمنو د سرغړونو ځواب ورکوونکی دی.
مقاله زیاتوي، « دا دې ته له پام پرته، چې جرمنی د طالبانو ډیفکټو حکومت د افغانستان د قانوني حکومت په توګه په رسمیت نه پېژني، معتبر دی».
د ملګرو ملتونو د ښځو پر وړاندې د تبعیض له منځه وړو کنوانسیون د ښځو د بشري حقونو د ساتنې تر ټولو مهم نړیوال چوکاټ دی. دا لومړی نړیوال حقوقي سند دی چې د ژوند په ټولو برخو کې د ښځو پر وړاندې تبعیض منع کوي او دولتونه اړ باسي چې په قانوني او عملي توګه په ټولو ټولنیزو برخو کې د ښځو د برابر ګډون ډاډمنتیا لپاره ګامونه واخلي.
د جرمني د بهرنیو چارو وزارت وايي، جرمني، اسټرالیا، کاناډا، او هالنډ په ګډه پرېکړه کړې چې افغانستان او د طالبانو ډیفکټو حکومت د ښځو د حقونو په تړاو د ملګرو ملتونو له کنوانسیون نه په سرغړونو مسوول ونیسي.
مقاله وايي، چې دغو هېوادونو د کنوانسیون د شخړو د حل میکانیزم په کارولو سره له افغانستان [طالبانو حکومت] نه رسمي غوښتنه کړې چې خپلې ژمنې عملي کړي.
د جرمني د بهرنیو چارو وزارت مقاله وايي، دا نوښت د ۲۰۲۴ کال د سپټمبر پر ۲۵مه د ملګرو ملتونو د عمومي غونډې په څنډه کې اعلان شو. د دغه نوښت ملاتړ البانیا، اندورا، بلجیم، بلغاریا، چیلي، کروشیا، ډنمارک، فنلنډ، هندوراس، ایرلنډ، ایسلنډ، د کوریا جمهوریت، لاتویا، لیختن شتاین، لوګزامبورګ، ملاوي، مولداویا، مونټینیګرو، مراکش، نیوزیلنډ، رومانیا، سلوانیا، هسپانیا، سویډن او برېتانیا کړی دی.
د طالبانو تر واک لاندې افغاني سرې میاشتې ټولنې نن دوشنبې «د مرغومی ۲۴مه» په اېکسپاڼه کې لیکلي هغه کس ته چې څو ورځې وړاندې یې د ډېر غربت له امله خپله ګرده پلورله او ویډيو یې په ټولنیزو رسنیو کې لاس په لاس کېده؛ د نغدي مرستې ترڅنګ خوراکي او غیرې خوراکي توکو مرسته هم وکړه.
د طالبانو د سرې میاشتې ټولنې په اېکسپاڼه کې لیکلي:«د یادونې وړ ده، چې یاد کس د افغاني سرې میاشتې د سرپرست عمومي رییس له لوري د لوګر ولایت په نمایندګۍ کې د ساتونکي په توګه هم وګمارل شو، څو وکولی شي راتلونکي کې د خپلې کورنۍ اړتیاوې په خپله پوره کړي.»
د طالبانو د سرې میاشتې ټولنې ددې کس انځور خپور کړی دی خو ددې کس نوم یې نه دی په ډاکه کړی.
تېره ورځ یو کس چې تازه له پاکستانه هېواد ته راکډه شوی او د بې روزګارۍ له امله یې په کور کې هېڅ ډول خوراکي توکي نه شته نو په خبره یې، مجبور دی چې خپل پښتورګی وپلوري.
د پښتورګي د دغه پلورونکي کس په وینا؛ دوه ودونه یې کړي پنځه اولادونه لري چې اوس له سختې لوږې سره مخ دي او د ژمي په دې سړه هوا کې مناسبه سرپناه هم نه لري.
دغه غربت وهلي کس ویلي چې په کور کې یې د خوراکي توکو د نشت او لوږې له امله ماشومان ورته ژاړي ؛خو دی توان نه لري چې روزګار پسې ګاونډیو هېوادونو ته مساپر شي.
د طالبانو په واکمنۍ کې پر هېواد د غربت خورا بده څپه راغلې چې له امله یې په بېلابېلو ولایتونو کې خلک مجبور شوي چې د بدن غړي وپلوري او یا هم د خپلو اولادونو پلور ته مخه کړي.
د پخواني جمهوري نظام له نسکوریدو سره هم مهاله د طالبانو له خوا د ښځینه کارکوونکو باندې د محدودیتونو له امله یو شمېر نړیوالو مرستندویه ادارو په هېواد کې خپل دفترونه وتړل او له دې سره د بشري مرستو کچه خورا راکمه شوه.
بل لوری نړیوال مرستندویه سازمانونه هم په افغانستان کې د سختې لوږې او بشري کړکېچ څخه د اندېښنې په څرګندولو سره له هېوادونو غوښتي چې په دې کړکېچ وضعیت کې د افغانانو لاسنېوی وکړي.