د طالبانو د هغو اسنادو پر بنسټ چې د ناڅرګندو هېکرانو لهخوا افشا شوي، د دغې ډلې د اطلاعاتو او کولتور وزارت له رییسالوزرا څخه غوښتي چې د غزني هوايي ډګر نوم د «سلطان محمود غزنوي» په نوم کړي.
د نوموړي وزارت سرپرست، ملا خېرمحمد خېرخوا د طالبانو رییسالوزرا ملا محمد حسن اخوند ته په یو وړاندیز کې لیکلي، چې غزني هوايي ډګر مشخص نوم نهلري او په وینا یې غواړي، دغه هوايي ډګر په یو مشخص نوم یاد شي.
په دغه وړاندیز کې د «سلطان محمود غزنوي هوايي ډګر، سنايي غزنوي هوايي ډګر او د ثالث عمر افغان هوايي ډګر» نومونه لیکل شوي دي.
په وړاندیز کې راغلي چې د طالبانو د ولایت مقام په ادارې غونډه کې پرېکړه شوې څو له دې درېیو نومونو څخه د «سلطان محمود هوايي ډګر» نوم تصویب او غوره شي.
دا په داسې حال کې ده چې تېره شپه یوې ناڅرګنده ډلې د طالبانو پر استخباراتي او اطلاعاتي شبکې سایبري برید وکړ او د دغې ډلې د ۲۱ وزارتخونو او خپلواکو ریاستونو اسناد یې په انټرنټ کې خپاره کړل.
د طالبانو د بهرنیو چارو، مالیې، عدلیې، اطلاعاتو او کلتور، مخابراتو، کانونو، امربالمعروف وزارتونه او ستره محکمه هغه مهم بنسټونه دي چې هېکرانو یې اسناد خپاره کړي.
له دې پېښې وروسته د طالبانو د مخابراتو او ټکنالوژۍ وزارت هم ومنله چې د دغې ډلې ځینې سندونه افشا شوي او په وینا یې، د دغو سندونو کمپيوټرونه له انټرنیټې امنیتي تدابیرو برخمن نه وو.
د یونان سمندري ځواکونو د جمعې په ورځ د لېندۍ پر ۳۰مه (د ۲۰۲۴، ډېسمبر) ویلي وو، چې په ایجېن سمندر کې د کډوالو یوه کښتۍ ډوبه شوه چې په ترڅ کې یې لږترلږه اته کسان مړه او ۱۸ نور ژغورل شوي دي.
دا پېښه د ترکیې سمندر ته مخامخ د روډس ټاپو ترڅنګ رامنځته شوې چې ډېری قربانیان یې افغان کډوال وو.
له دې پېښې وروسته، د تېر جمهوري نظام د یاد څارنول مېرمن زیاتوي چې خاوند یې له طالبانو څخه د وېرې له امله د اروپا پر لور کډوالۍ ته مخه کړې وه.
په قربانیانو کې د افغانستان د مخکېني حکومت یو څارنوال هم شامل دی چې درې کاله دمخه له طالبانو څخه د وېرې له امله پاکستان ته تښتېدلی او له هغه ځایه د اروپا پر لور خوځېدلی و.
د نوموړي افغان څارنوال مېرمن رحیمه ابراهیمي چې شاوخوا پنځه کاله دمخه جرمني ته کډواله شوې، له افغانستان انټرنشنل سره په یوې مرکې کې وویل، چې خاوند یې د طالبانو تر واکمنېدو پورې د افغانستان په لويې څارنوالۍ کې دنده لرله او د مخکېني حکومت د زرګونو نورو کارکوونکو په څېر د خپل ژوند د ژغورنې په موخه پاکستان ته وتښتېد.
هغې وویل، چې خاوند یې ۵۷ کاله عمر درلود او غوښتل یې چې له ۱۰ کلونو وروسته له خپلې کورنۍ سره یو ځای شي. مېرمن رحیمې زیاتوي چې ۴۵ کلنه خور یې ناجیه او د هغې دوه زامن، ۱۸ کلن عثمان سادات او ۱۹ کلن منصور سادات هم په دې پېښه کې مړه شوي دي.
د مړو په سپارلو کې ځنډ
مېرمن رحیمي زیاته کړه کله چې له دې پېښې خبره شوه، ځان یې یونان ته ورساوه. د نوموړې په وینا، دا یوه قصدي پېښه وه او د یونان سمندري ځواکونه د دې کښتۍ په ډوبېدو کې ښکېل دي.
د دې ښځې په وینا، د یونان سمندري ځواکونو هغې ته چې د دې پېښې په قربیانیانو کې یې د کورنۍ غړي شامل وو، اجاه نه ده ورکړې څو هغوی له نږدې وګوري. هغې وویل چې په ډېرې سختۍ سره بریالۍ نه شوه چې د خپلې کورنۍ غړو ته ځان نږدې کړي او د حقیقت لپاره د پېښې له قربانیانو ویډیو واخلي.
هغې وویل چې د یونان سمندري ځواکونو کښتۍ په قصدي ډول د کډوالو کښتۍ ډوبه کړه. هغه انځورونه چې مونږ ترلاسه کړي، پهکې لیدل کېږي چې د یو شمېر قربانیانو مخونه په وینو لړلي دي.
هغې زیاته کړه چې درې نور قربانيان د افغانستان بدخشان ولایت اوسېدونکي وو او د هغوی مړي هم شدید زیانمن شوي دي.
ورته مهال، د یونان سمندري ځواکونو په یو بیان کې ویلي چې «د کښتۍ چلوونکي د یونان د ګزمې له کښتۍ څخه د تېښتې په هڅه کې کنټرول له لاسه ورکړ.»
له دې مخکې رویټرز خبري اژانس د یوناني چارواکو په حواله راپور ورکړی و، چې د کښتۍ چلوونکی او یو بل کس چې دواړه ترکان دي، د انساني قاچاق په تور نیول شوي.
دا په داسې حال ده چې پر افغانستان د طالبانو له واکنېدو وروسته ګڼ شمېر افغانان په ځانکړې توګه ځوانان د طالبانو له وېرې، اقتصادي ستونزو او بېوزلۍ له امله له هېواده وتلو ته اړ شوي دي. د ایران، ترکیې پولې او د اروپايي هېوادونو مرګونو سمندرۍ لارو له ګڼ شمېر افغانانو ژوند اخیستی دی.
