په کابل کې د جاپان سفارت: په افغانستان کې دې ترهګریز بریدونه پای ته ورسېږي

په کندوز ولایت کې د تېرې ورځې له مرګوني ځانمرګي برید وروسته په کابل کې د جاپان سفارت په یو بیان کې ویلي، چې دا ډول ترهګریز بریدونه دې ژر تر ژره پای ته ورسېږي.

په کندوز ولایت کې د تېرې ورځې له مرګوني ځانمرګي برید وروسته په کابل کې د جاپان سفارت په یو بیان کې ویلي، چې دا ډول ترهګریز بریدونه دې ژر تر ژره پای ته ورسېږي.
دغه سفارت د چهارشنبې په ورځ (د سلواغې ۲۴مه) د خپلې اېکسپاڼې له لارې په یو بیان کې زیاته کړې، چې په کندوز کې پروني ترهګریز برید یو شمېر کسانو ته مرګژوبله اړولې ده.
نوموړي سفارت لیکلي: «مونږ د دغې پېښې له قربانیانو سره ژوره خواشیني څرګندوو او ټینګار کوو، چې دا ډول ترهګریز بریدونه دې ژر تر ژره پای ته ورسېږي.»
داعش وسلهوالې ډلې په کندوز ولایت کې د کابل بانک مخې ته د تېرې ورځې د ځانمرګي برید مسوولیت ومانه.
له دې پېښې وروسته په کندوز کې د طالبانو امنیه قومندانۍ ویاند ویلي و، چې په دغه برید کې لږ تر لږه پنځه نظامیان او ملکيان وژل شوي او اووه نور ټپيان دي، خو سیمهییزو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته خبر ورکړی، چې په دغه برید کې لږ تر لږه ۱۸ کسان وژل شوي او ۱۴ نور ټپيان دي.
دا په داسې حال کې ده، چې طالبان تل په افغانستان کې د داعش حضور ردوي، خو دا وسلهواله ډله وختناوخت د هېواد په بېلابېلو سیمو کې پر ملکیانو او طالب وسلهوالو د بریدونو پړه پر غاړه اخلي.
د یادونې ده، چې داعش ډلې د روان کال د لېندۍ په ۲۱مه د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزیر او د دغې ډلې د کورنیو چارو سرپرست وزیر سراجالدین حقاني تره، خلیلالرحمن حقاني هم د یاد وزارت په ودانۍ کې دننه د یوه ځانمرګي برید په ترڅ کې وواژه.


له ننګرهاره سیمهییزو سرچینو افغانستان انټرنشنل-پښتو ته ویلي، چې د دغه ولایت د طالبانو د پوهنې په ریاست کې د دغې ډلې درېیو غړو د یوه ښوونځي د ترمیم شاوخوا ۱۱ سوه زره افغانۍ غلا کړي او په خپل منځ کې یې وېشلي دي.
افغانستان انټرنشنل-پښتو ته په رسېدلو اسنادو کې لیدل کېږي چې د ننګرهار د اچین ولسوالۍ د «اشخېل عبدالخېل» ښوونځي د ترمیم لپاره د ننګرهار د طالبانو پوهنې ریاست او د «ابوزر عثماني عربزاده د ساختماني چارو شرکت» ترمنځ یو قراداد لاسلیک شوی دی.
د دواړو خواوو د قراداد پر بنسټ، د ننګرهار د طالبانو د پوهنې ریاست او د «ابوزر عثماني عربزاده د ساختماني چارو شرکت» ترمنځ د دوه مېلیونه او ۵۰۰ زرو، ۴ زره او ۳۰ (۲۵۰۴۰۳۰) افغانیو قرارداد لاسلیک شوی دی.
د سرچینو د معلوماتو پر بنسټ، د دغو پیسو ۱۴ سوه زره افغانۍ د اچین ولسوالۍ د «اشخېل عبدالخېل» ښوونځي د ودانۍ ټېکهدار ته ورکړل شوي او پاتې نورې چې ۱۱ سوه زره (۱۱ لکه) افغانۍ کېږي، د ننګرهار د طالبانو پوهنې په ریاست کې درېیو طالبانو په خپل منځ کې وېشلي دي.
د ننګرهار ولایت د طالبانو د پوهنې ریاست اداري مرستیال «سید محمد صادق هاشمي، د یاد ولایت لپاره د دغې ډلې د تدارکاتو مدیر جمالالدین او انجنیر مدیر مستقیم» هغه درې کسان دي چې دا پیسې يې په خپل منځ کې وېشلي دي.
همداراز د «ابوزر عثماني عربزاده د ساختماني چارو شرکت» د قرارداد د لاسلیکوونکي نوم، حاجي خالد لیکل شوی دی.
د سرچینو په خبره، دا موضوع د ننګرهار لپاره د طالبانو د پوهنې ریاست له مشر شېخ محمدشریف حلیمي سره هم شریکه شوې، خو هغه یې په تړاو هېڅ ډول اقدام نه دی کړی.
په داسې حال کې چې طالبان تل په هېواد کې د فساد د لهمنځه وړلو ادعاوې کوي، تازه د روڼتیا نړۍوال سازمان په خپل یو راپور کې ویلي، چې افغانستان په ۲۰۲۴م کال کې د فساد پر وړاندې د مبارزې په درجه بندۍ کې ۱۶۵م ځای لري.
له دې سره، تېره اونۍ د هېکرانو یوې ډلې هم په یوه سایبري برید کې د طالبانو زرګونه سندونه افشا کړي، چې ډېری برخو کې یې د طالبانو د فساد او غلا اړوند موضوعګانې خپاره شوي دي.




د «ماشوم سرتېري د مخنیوي نړۍوالې ورځې» په مناسبت د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بېنېټ وايي، چې په وسلهوالو ډلو کې د ماشومانو ګومارل د هغوی د حقونو پراخ ناورین دی.
بېنېټ د چهارشنبې په ورځ (د سلواغې ۲۴مه) د ماشوم سرتېري د مخنیوي له نړۍوالې ورځې سره سم په خپل اېکس کې لیکلي، چې له زدهکړې او معیشت خوندیتوب، له ماشومانو د خوندیتوب په معنا دی.
نوموړي زیاته کړې، چې پر زدهکړو بندیز او د ماشومانو کار او اقتصادي ستونزې هغه عوامل دي چې ماشومان په وسلهوال تاوتریخوالي کې را ایساروي.
دا په داسې حال کې ده، چې څه موده مخکې د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ په یو راپور کې ویلي و، چې په نړۍ کې ۷.۲ میلیونه پناهغوښتونکي ماشومان له زدهکړو بېبرخې دي.
د یاد سازمان د راپور پر بنسټ، د ۱۴.۸ میلیونو پناهغوښتونکو ماشومانو نیمايي چې ښوونځي ته د تګ وړ دي، د بېوزلۍ، نښتو او اسانتیاوو د نشتوالي له وجې د زدهکړو له دوام څخه محروم دي.
نوموړی دغه څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې اوسمهال د افغانستان زرګونه ماشومان د افغانستان په ګډون د سیمې په هېوادونو کې د تاوتریخوالو، بنسټیزو امکاناتو د نشتون او د کډوالۍ له امله له زده کړو بې برخې دي.
له دې سره، د ماشومانو او وسله والو شخړو په برخه کې د ملګرو ملتونو ځانکړي دفتر په خپل یوه راپور کې ویلي و، چې واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته په افغانستان کې د ماشومانو په وړاندې د جدي سرغړونو ۴۵۱۹ پېښو تر څنګ د طالبانو په لیکو کې د ۲۵۷ تنه ماشومانو د ګومارلو راپور تایید شوی دی.
دغه راپور زیاتوي، چې ۳۲۴۸ تنه وژل شوي او معلول شوي، په ۲۱ تنو جنسي تېري شوي او ۳۳ تنه تښتول شوي دي.

د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده په خپله واکمنۍ کې په لومړۍ ځل د کندهار پوهنتون له استادانو او محصلانو سره کتلي او هغوی ته یې لارښوونه کړې، چې ديني او عصري علوم «په اخلاص» زده کړي. نوموړي ويلي، که په فرمانونو کې یې یوه خبره د اسلام خلاف وه، نه دې یې مني.
د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده له کندهار پوهنتون څخه د ليدنې ترڅنګ د پوهنتون په لوی جومات کې د استادانو او محصلانو په يوه لويه غونډه کې برخه واخیسته.
هغه په غونډه کې د خپلو فرمانونو اړوند وویل: «هر فرمان مې د علماء کرامو په مشوره، د قرآن او حديثو څخه اخيستل شوی او د خدای تعالی اوامر دي. که په دې فرمانونو کې یوه خبره د اسلام خلاف وه، مه یې منئ.»
نوموړي محصلينو ته په خپلو خبرو کې ويلي، چې په ديني او عصري زده کړو سره د الله د رضا لپاره دین او خلکو ته ګټه ورسوي.
هغه زیاته کړې: « تاسې هم دیني او هم دنیوي زده کړې وکړئ، نیت مو یوازې د دین خدمت وګرځوئ ځکه په ټولنه کې تاسې ډېر قدر لرئ، ټولنه د مدرسې، مکتب او پوهنتون طالب العلمانو ته په ډېره درنه سترګه ګوري او تاسو ته د خدمت هیله لري، په دې هېواد کې په څو واره کفار راغلي او شکست یې خوړلی.»
هبت الله اخوندزاده په خپله وینا کې ویلي، چې مدرسه او پوهنتون سره یو دي او د دواړو ملاتړ کوي.
نوموړي له افغان محصلانو غوښتي، چې «د طالب مبارزينو تاریخونه وليکئ او په نړيواله کچه یې معرفي کړئ.»
اخوندزاده دا هم ویلي، که بهرني استادان د افغانستان په پوهنتونونو کې د استادي لپاره راځي زمينه به ورته برابره کړي.
هغه په دې اړه زياته کړې: «موږد لوړو زده کړو وزارت ته ویلي چې که په هر قیمت بهرنی استاد دلته راځي او د افغانستان په پوهنتونو کې استادي کوي، ور یې کړئ، خو د هېواد ځوانان په مسلکي ډول وروزئ.»
مل هبت الله داسې مهال د بهرنیو استادانو د راتګ او زده کړو د ارزښت په اړه څرګندونې کوي، چې له تېرو دریو کلونو راهیسې د نوموړي د فرمانونو له مخې د نجونو زده کړې منع ګرځول شوې، بهر ته د محصلانو پر تګ بندیز دی او له ورځنیو فرمانونو یې خلک خورا شاکي دي.

د روسیې د ملي امنیت شورا منشي د قزاقستان له ولسمشر سره په لیدنه کې د افغانستان پر وضعیت خبرې وکړې. دغه روسي چارواکي ټینګار کړی، چې د افغانستان، سوریې او اوکراین امنیتي وضعیت لا هم د روسیې او قزاقستان پاملرنې ته اړتیا لري.
د قزاقستان د ولسمشر مطبوعاتي دفتر د چهارشنبې په ورځ (د سلواغې ۲۴مه) ويلي، چې د روسيې د ملي امنیت شورا منشي سرګي شویګو د قزاقستان له ولسمشر قاسم جومارت توکایف سره کتلي.
د روسیې تاس دولتي خبري اژانس د همدې ليدنې اړوند د سرګي شویګو له قوله لیکلي: «هغه پرمختګونه، چې موږ یې په افغانستان کې شاهدان یو او په سوریه او اوکراین کې وروستي پرمختګونه زموږ دوامداره پاملرنې ته اړتیا لري».
دواړو هېوادونو د خپلو اړیکو پر لا پياوړتیا هم خبرې کوړې او نویو پرمختګونو ته یې هيله مندي ښودلې.
روسیه او قزاقستان دا مهال د نورو هېوادونو په څېر طالبان په رسمیت نه پېژني، خو دواړه هېوادونه له دې ډلې سره نژدې ډېپلوماتیکې او اقتصادي اړیکې لري.
په مسکو کې د افغانستان سفارت طالبانو ته سپارل شوی او قزاقستان هم طالبان د ترهګرو ډلو له نوملړ څخه اېستلي دي.
مسکو له دغه لېست څخه د طالبانو د ایستلو په اړه غور کوي.

د طالبانو د پخواني رژیم ډېپلوماټ ملا عبدالسلام ضعیف د نوشيروان عادل پاچا یوه لنډه کیسه لیکلې او هبت الله ته يې په کنايه ویلي: « که ښه واکمني غواړې د ولس او رعیت پوره او سالمه پالنه وکړه.»
ملا عبدالسلام ضعیف تر دې وړاندې په یوه شعري کنایه کې طالب مشر ته ویلي و، «پوهیږې به هغه وخت چې دې عقل سرته راسي».
ضعیف پر خپل اېکس یوه لنډه کیسه لیکلې، چې نوشيروان عادل د مرګ پر مهال خپل ځایناستي ته پکې لارښوونه کړې.
نوموړي د ونې يوه بېلګه راوړې او زیاته کړې یې ده، چې که يې سمه پالنه وشي مثمره به پاتې شي.
هغه ليکلي: «ګوره واکمنان د ونې د تنې مثال لري او ولسونه دبېخ او رېښو په څیر دي. که غواړې چې ونه سالمه مثمره پاته شي د رېښو او بېخ یې ښه پالنه کوه، که چیرې ونه د رېښو له خوا تنده او یامرض پیداکړي تنه یې سالمه نه پاته کیږي.»
نوموړي د کنايې په ډول طالب مشرتابه ته ویلي، چې د ښې واکمنۍ غوښتلو لپاره د ولس پوره او سالمې پالنې ته اړتيا ده.
د ملاضعیف له دې پوسټ خپرېدو وروسته ډېرو پر ايکس پاڼه په تبصرو کې د نوموړي د همدې خبرې ملاتړ کړی او ځينو نورو طالب پلوو بیا غبرګون ښودلی.
د فیض محمد په نامه یو تن ورته لیکلي: « په مسالو او کیسو وطن نه جوړيږي.»
د اورنګزيب په نوم یو کس په تبصره کې ويلي: «ضعیف صیب که په نصیحت چا سر خلاصولی دا څلور کاله به عبث نه تیریدلی، د تعلیم، ملي ارزښتونو، ملي بیرغ، مشروع او ټولشموله نظام جوړېدل، کار اهل کار ته سپارل، اساسي قانون، نړيوال مشروعیت دا ماته یو خوب ښکاري او ولس ناهيلی.»
ملا عبدالسلام ضعیف چې د طالبانو په تېره واکمنۍ کې په اسلام اباد کې ددې ډلې سفیر و، د طالبانو د مشر له پالیسیو سره وخت ناوخته مخالفت ښودلی.