یوه امریکایۍ ټولنه چې د امنیت، سیاست او ډیموکراسۍ په برخو کې مطالب خپروي وايي، د واشنګټن او بیجېنګ ترمنځ د دې پرسر چې کوم هېواد باید په امنیت شورا کې د افغانستان د پرېکړهلیک مسوده ولیکي، اختلافات رامنځته شوي دي.
دا تحلیل د جمعې په ورځ (د فېبرورۍ ۱۴مه) د جسټسېکیورټي ټولنې پر وېبپاڼه خپور شوی او زیاتوي چې د ملګرو ملتونو په امنیت شورا کې د امریکا او چین ترمنځ اختلافات ښايي د څواړخیز امنیت په برخه کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د لا ډېرو کړکېچونو نښه وي.
دا ډېپلوماټیک کړکېچ چې د ۲۰۲۴ کال په وروستیو کې پیل شو، واک ته د ټرمپ له رسېدو سره لا ډېر پراخ شوی دی. د دغه تحلیل لیکوال ریچارډ ګوان لیکلي، دا اختلافات د دې پر سر چې کوم هېواد په امنیت شورا کې د افغانستان د پرېکړهلیک مسودې د جوړونې مسوول وي، د متحدهایالاتو او چین ترمنځ په یوې لویې ناندرۍ بدل شوی دی.
د امنیت شورا هر غړی چې مشري یې پر غاړه وي، د پرېکړهلیک مسوده جوړوي. دا موضوع ځکه مهمه ده چې د مسودې لیکوال کولای شي په دې مسوده کې ځانګړي سیاسي-قانوني مفاهیم وکاروي. راپورونه وايي چې دغو اختلافاتو د ملګرو ملتونو په امنیت شورا کې د دې مسودې او نورو پرانیستو دوسیو د تصویب مخه نیولې او د پرېکړو کولو بهیر یې پېچلی کړی دی.
چین څو بېلابېل دلیلونه لري چې د افغانستان موضوع او په دغه هېواد کې د ملګرو ملتونو پر ماموریت (یوناما) تمرکز وکړي. داسې انګېرل کېږي چې چین په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د حضور دوام ته لېوالتیا لري ځکه چې دا د دغه هېواد له ګټو سره سم دی.
بیجېنګ له یوې خوا افغانستان ته د ترهګرۍ لپاره د بالقوه پټنځای په سترګه ګوري، او له بلې خوا یې د دغه هېواد طبیعي سرچینو ته سترګې نیولې دي. په دغه مطلب کې ټینګار شوی چې په تېرو دوو اونیو کې له هغه وخت راهیسې چین او پاکستان د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د یوه کلن ماموریت «یوناما» د غځېدو د پرېکړهلیک مسوده وړاندې کړه، دا اختلافات ډېر شوي دي.
د ۲۰۲۲ کال په مارچ کې کله، چې د یوناما او د روسیې له لوري د اوکراین د اشغال د راتلونکي په تړاو په موازي ډول بحثونه روان وو، د چین استازي په چټکۍ سره له خپل روسي سیال څخه غوښتي چې دواړه مسلې ګډوډې نه کړي او د افغانستان په تړاو له خپل ویټو ځواک څخه کار واخلي. له هغه وخت راهیسې، چین له طالبانو سره ښې اړیکې پاللي دي. چین کولای شول د مسودې جوړونکي په توګه له خپل دریځ څخه له طالبانو سره د نړۍ د اړیکو د عادي کولو لپاره کار واخلي؛ هغه اقدام چې خامخا به د بشري حقونو ملاتړو بنسټونو له مخالفت سره مخ کېږي.
