په قطر کې د طالبانو سفیر سهیل شاهین د روسیې له تور نوملړه د طالبانو د نوم اېستلو هرکلی کړی او وايي، دا ډله غواړي روسیه او امریکا دواړه د افغانستان بیا رغونه کې برخه واخلي. شاهین د روسیې ټلویزیون ته مرکه کې وویل، چې افغانستان غواړي له مسکو او برېکس هېوادونو سره همکاري پراخه کړي.
د روسي لویې څارنوالۍ تېره اونۍ ددغه هېواد سترې محکمې ته غوښتنه وړاندې کړې چې په روسیه کې د طالبانو پر فعالیت بندیز ختم شي. طالبان له ۲۰۰۳ کال راهیسې په روسیه کې د ترهګرو ډلو په لیست کې شامل دي.
سهیل شاهین دا غوښتنه مثبت ګام بللی، ځکه دده په باور، « هم کابل او هم مسکو ته دا ګټور دی».
هغه زیاته کړه، « په روسیه کې د طالبانو پر فعالیت بندیز د دې همکارۍ خنډ و، نو دا اړینه وه چې لرې شي».
د شاهین په وینا، د طالبانو حکومت غواړي روسیه د افغانستان د بیا رغونې برخه شي. هغه زیاته کړه، « افغانستان ډېر فرصتونه لري؛ معدني سرچینې، زراعتي ځمکې او نورې برخې».
شاهین وویل، « روسیه د سیمې یو ډېر لوی او مهم هېواد دی. زموږ پالیسي دا ده چې له ټولو هېوادونو، په ځانګړي ډول د سیمې له هېوادونو سره اړیکې جوړې کړو». هغه زیاته کړه، حتا امریکا هم کولای شي د افغانستان په بیا رغونه کې ونډه واخلي، سره له دې چې د «اشغال پر مهال یې ویجاړوونکی رول» لوبولی و.
شاهین وویل، « موږ نه غواړو چې افغانستان د نورو هېوادونو د سیالۍ ډګر وګرځي، موږ د روسیې پانګونې ته پرانېستي یو او له امریکا سره به زموږ اړیکې دې همکارۍ ته زیان نهرسوي».
د طالبانو دغه ډپلوماټ له برېکس اتحادیې سره د همکارۍ په تړاو د یوې پوښتې په ځواب کې وویل، چې « هو، موږ همکاري غواړو؛ موږ غواړو چې زموږ پلاوی د هرې نړیوالې غونډې برخه وي او خپله قضیه خپله وړاندې کړي، په خپلو الفاظو».
د روسیې لویې څارنوالۍ د وري پر ۱۱مه ددغه هېواد له سترې محکمې غوښتنه وکړه، چې پرطالبانو د بندیز لغو کولو موضوع وڅېړي. دا غوښتنه سترې محکمې ته وړاندې شوې او د انټرفاکس د رپوټ له مخې، محکمې دا عریضه د څېړنې لپاره منلې ده.
د روسیې ستره محکمه به لس ورځې وروسته د لویې څارنوالۍ دا غوښتنه تر بحث لاندې ونیسي.
تېر کال د روسیې د دولت دوما یو قانون تصویب کړ چې د بندیزونو د لنډمهالي لرې کولو امکان برابروي.
د دغه سند له مخې، د هغو سازمانونو پر فعالیت بندیز، چې د ترهګرو ډلو په توګه ثبت شوي، د محکمې له پرېکړې سره سم موقتي ځنډېدلای شي.
د۲۰۲۴ کال په مې کې د روسیې د بهرنیو چارو او عدلیې وزارتونو ولسمشر ولادیمیر پوتین ته یو رپوټ وړاندې کړ، چې له تور نوملړه د طالبانو د نوم لرې کولو اړتیا پکې توجیه شوې وه.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخاروا وویل چې دا پرېکړه د عملي اړتیاوو له مخې شوې ده.
که څه هم روسیه لا هم طالبان په رسمیت نه پېژني، خو مسکو ورسره اړیکې ساتي، تجارت پراخوي او د افغانستان په بېلابېلو برخو کې پانګونه کوي.
پوتین طالبان خپل « متحدین» بللي او د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف هغوی «معقول خلک» یاد کړي دي.
د فاطمه بيبي په سترګو کې چې د کلونو راهیسې د وطن درد پټ و؛ د هغې د زوی یوې ساده خو زړه بوږنوونکې پوښتنې راڅرګند کړ، هغه دا چې «مورې ستا وطن خو افغانستان و، ايا زموږ وطن به هم هغه وي؟»
دغه پوښتنه نه يوازې د دغه ماشوم اندېښنه بیانوي؛ بلکې د هغو مېليونونو افغان کډوالو د راتلونکې په اړه يوه لویه پوښتنه ده، چې له څو لسيزو راهيسې یې په پاکستان کې پناه اخيستې ده.
فاطمه بيبي د هغو افغان کورنيو له ډلې ده، چې د جګړې او بېثباتۍ له امله د خپل هېواد پرېښودو ته اړ شوي وو.
هغوی که څه هم په پاکستان کې پناه واخیسته؛ خو د دغه هېواد تابعيت او دايمي استوګنه یې نه ده ترلاسه کړې.
فاطمه بيبي په ژړغوني غږ وويل:« زما د ماشومانو په ذهن کې د وطن تصویر يوازې هغه کيسه ده، چې ما ورته کړې ده. زما زوی افغانستان نه دی ليدلی؛ خو اوس غواړي پوه شي، چې د هغه وطن کوم دی؟»
دغه کډوال د پاکستان حکومت د جبري اېستنې تر اعلان وروسته بېرته خپل هېواد ته روان دي.
په تورخم کې په دغه ډله کې نارينهوو د خپلو ښځو او ماشومانو د خونديتوب لپاره هغوی په څادرونو پوښلي؛ تر څو د ګڼې ګوڼې څخه خوندي شي.
د فاطمه بيبي لور اقصی چې توره بورقه يې اغوستې وه، له خپلو درېیو خوېندو سره اندېښمنه ناسته وه.
اته کلنه شفا چې نوي کالي یې اغوستي وو او لاسونه یې په نکریزو سره وو؛ له خپلې کورنۍ سره افغانستان ته د تګ لپاره چمتو وه.
کله چې د افغانستان انټرنشنل خبریال جواد شینواري ترې وپوښتل، ته ولې افغانستان ته ځې؟ نو هغې یې په ځواب کې وویل:« موږ هلته چکر ته ځو، هلته ډېرې زانګوګانې دي او ډېر خوندور خوراکونه هم پيدا کېږي. مور مې وایي، چې پلار به موږ هلته څو ورځې وساتي او بيا به موږ ته چکر راکړي او بیا به بېرته راشو.»
د فاطمه بيبي لور اقصی د افغانستان انټرنشنل خبریال جواد شینواري ته وويل:« ما مې له خورلڼو سره يو ځای د سینګار کولو کورس نېولی و؛ ترڅو چې په کورنۍ کې کوم واده وي، نو زه به د ناوې يا مېلمنو سینګار وکړم. زما خور اشپزۍ ته لېواله وه، هغې هغه زده کړل. اوس چې موږ بېرته روان يو هغې راته وويل، چې د سینګار کولو سامان هم له ځان سره واخله کېدای شي هلته په کار راشي؛ خو زما ورور راته وويل، چې د طالبانو حکومت هلته سینګارتونونه تړلي دي.»
سيد نواز د ننګرهار ولایت اوسېدونکی دی او شاوخوا ٤٧ کاله کېږي، چې په پاکستان کې مېشت دی.
د افغانستان انټرنشنل خبریال له نوموړي پوښتنه وکړه، ستا سره چې کومې ښځې دي لږې اندېښمنې ښکاري ايا کومه ستونزه لري؟ نو هغه په موسکا سره ځواب ورکړ:« اندېښمن خو ټول يو؛ خو اصلي اندېښنه خو به له دغه سفر وروسته پيل شي. زما لوڼې وايي، چې حالات موږ چېرته راوستلو، نه مو هلته ژوند ليدلی نه د داسې ځای له ژوند سره عادت یو.»
هغه وایي، سفر خو لا اوس پيل شوی او دوی له وړاندې ورته وار خطا شوی؛ د دوی په مخکې خو ټول ژوند پروت دی، چې بايد په نوي هېواد کې یې له سره پيل کړي.
نوموړي د افغانستان انټرنشنل خبریال هغې پوښتنې ته چې تاسو نه غواړئ افغانستان ته لاړ شئ؟ وویل:« زما ټول ژوند په پاکستان کې تېر شوی، زما واده دلته شوی، ماشومان مې دلته زېږېدلی او دلته يې زدهکړې کړې دي. هغوی ته نه پښتو ورځي او نه فارسي؛ يوازې په اردو پوهېږي.»