ټرمپ: له ایران سره د مذکراتو د ناکامېدو په صورت کې پوځي اقدام کوو

د امریکا متحدهایالاتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي، چې که له ایران سره مذاکرات بریالي نهشي، نو د پوځي اقدام انتخاب به د مېز پر سر وي.

د امریکا متحدهایالاتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي، چې که له ایران سره مذاکرات بریالي نهشي، نو د پوځي اقدام انتخاب به د مېز پر سر وي.
هغه د چهارشنبې په ورځ (د اپرېل ۹مه) په سپینه ماڼۍ کې خبریالانو ته د وینا پرمهال زیاته کړې، چې که اړتیا شوه پوځي اقدام کوي.
نوموړي وویل: «اسراییل به له شک پرته په دې مسأله کې ښکېل وي او د مشرۍ رول به ترسره کوي، خو هېڅوک زموږ مشري نه اخلي. موږ که هرڅه وغواړو، کولای یې شو چې ترسره یې کړو.»
د متحدهایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ له ایران سره د مذاکراتو د پای ته رسېدو اټکلي وخت نه دی روښانه کړی او په وینا یې، تر مذاکراتو وروسته به هرڅه روښانه شي.
ټرمپ په دې تړاو څرګنده کړې: «زه مشخص وخت نه شم ښودلی، خو کله چې مذاکرات پیل شي، دا به ډېر ژر روښانه شي چې بهیر ښه روان دی او که نه. که زه احساس کړم چې د مذاکراتو لوری ښه نه دی، هماغه وخت یې پای ته رسوم.»
نوموړي په عمان کې له ایران سره د شنبې ورځې د مذاکراتو پیل په تړاو د خبریال یوې پوښتنې ته په ځواب کې دا مذاکرات د یوه بهیر «پیل» بللی دی. هغه د دغو مذاکراتو پایلې ته د رسېدو لپاره د مهال وېش په تړاو وویل: «موږ کم وخت لرو، خو ډېر نه.»
د امریکا ولسمشر په ایران کې د حاکم رژیم د وضعیت په تړاو وویل: «د ایران خلک فوقالعاده او ډېر هوښیار دي. هغوی تر سختو شرایطو او سخت رژیم لاندې ژوند کوي، خو خلک او د دوی مشران دواړه پوهېږي چې ایران باید اټومي وسلې ونه لري.»
د اسراییل لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو هم له واشنګټن څخه تر روانېدو مخکې په یوه ویډیويي پیغام کې خبرداری ورکړی و، چې که د ایران د اټومي پروګرام د درولو لپاره مذاکرات ناکام شي یا ایران ځنډ وکړي، «پوځي انتخاب» به مطرح شي.
د یادونې ده، چې څو ورځې مخکې د ایران د بهرنیو چارو وزیر سېدعباس عراقچي د امریکا او ایران ترمنځ د مذاکراتو پیلېدو د تایید ترڅنګ ویلي و، چې ایران له امریکا سره په غېرمستقیم ډول مذاکرات پیلوي.


د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې د یوې غونډې په ترڅ کې د امریکا مرستو ته د طالبانو د لاسرسي لایحه څېړلې ده. د دې کمیتې مشر وایي، دوی نه غواړي چې د امریکایي مالیهورکوونکو یو ډالر هم د طالبانو لاس ته ورشي
د نوموړې کمېټې غړو د چهارشنبې په ورځ (د وري ۲۰مه)زیاته کړې، په افغانستان کې د طالبانو واکمنۍ ته په کتو، دا به ستونزمنه وي چې مرستو ته د دغې ډلې د لاسرسي مخنیوی وشي.
د بهرنیو اړیکو کمېټې مشر برایان مېسټ وویل: «دا د متحدهایالتونو لپاره یوه بنسټیزه او مهمه موضوع ګڼل کېږي، موږ اوس مهال په افغانستان کې سفارت نهلرو، له طالبانو سره ډېپلوماټیکې اړیکې هم نهلرو، او طالبان یوه ترهګره ډله ده. موږ نه غواړو چې د امریکایی مالیهورکوونکو یو ډالر هم د طالبانو لاس ته ورشي.»
ټېم بورچېټ چې دغه لایحه جرګې ته وړاندې کړې، وویل. چې طالبانو د امریکا له مرستو څخه لږ تر لږه ۱۰ مېلیونه ډالره د مالیاتو له لارې یا په بله بڼه ترلاسه کړي دي.
د استازو جرګې غړو غوښتي، چې پر «ترهګرو» دې هر ډول مالي ملاتړ بندې شي.
هغوی د متحدهایالتونو د بهرنیو چارو وزارت ته دنده سپارلې، چې یوه داسې ستراتېژي جوړه او پلي کړي، ترڅو طالبان په افغانستان کې د بهرنیو هېوادونو او نادولتي بنسټونوله مرستو څخه ناوړه ګټه پورته نه کړي.
پر امریکا د ټرمپ له واکمنېدو وروسته، افغانستان ته د نړۍوالو بنسټونو لهخوا د امریکا وېشل شوې مرستې تر څېړنې لاندې دي.
امریکایي سرچینو رویټرز ته ویلي، چې له افغانستان سره به ډېری مرستې بندې شي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د سېشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د ټرمپ ادارې د طالبانو د ناوړه چلند له امله افغانستان او یمن ته د خوړو نړۍوال پروګرام ډېرۍ مرستې ځنډولې دي.
د امریکا د استازو جرګې غړي ټېم بورچېټ په غونډه کې ویلي، چې وړاندیز شوی پلان درې موخې لري: پر طالبانو د مالي او مادي مرستو بندول؛ د نغدي مرستو پروګرامونو په اړه راپور ورکول؛ د افغانستان د اماني صندوق او مرکزي بانک څارنه او راپور ورکول.
هغه زیاته کړه: «د ۲۰۲۱ کال د ډېسمبر میاشتې راهیسې د امریکا متحدهایالتونو لهخوا د طالبانو تر کنټرول لاندې افغانستان ته په مېلیاردونو ډالرو نغدي مرسته لېږل شوې، چې تر ډېره بریده دا پیسې د طالبانو لهخوا یا ضبط شوي یا هم ناوړه ګټه ترې اخیستل شوې ده، نو دا پروسه باید ژر تر ژره ودرول شي.»
بورچېټ چې د افغانستان له مقاومت جبهې سره نږدې اړیکې لري، خبرداری ورکړ چې «موږ باید د طالبانو د نفوذ د کچې په اړه نه یوازې د نړۍوالو مرستو په وېش کې، بلکې د افغانستان په بانکي سېسټم کې هم ښه پوهاوی ولرو.»
هغه همدارنګه ټینګار کړی، چې هره اوونۍ شاوخوا ۴۰ مېلیونه ډالر نغدې پیسې کابل ته لېږل کېږي، چې په مستقیم یا غېرمستقیم ډول طالبانو ته ځي او د هغه پیسو هېڅ حساب نه شته.
ټېم بورچېټ ټینګار کړی، چې د بهرنیو چارو وزارت باید سملاسي دا بهیر ودروي.
هېڅ تضمین نه شته، چې دا پیسې به له اړمنو خلکو سره د مرستې لپاره ولګول شي.
د بایډن حکومت د بورچېټ او مېسټ په ګډون خپلو متنقدینو ته ویلی و، چې امریکا له طالبانو سره مرسته نه کوي او نړۍوال بنسټونه په کلکه د وېش لړۍ څاري.
د اوچا په وروستي راپور کې د طالبانو لهخوا د مرستو په وېش کې د ناوړه ګټه اخیستنې او انحراف قضیو ته اشاره شوې، خو دغه راپور بشري مرستو ته د طالبانو د لاسرسي یا ناوړه ګټې اخیستنې کره شمېر نه دی ښودل شوی.
د امریکا د بهرنیو چارو مخکېني وزیر انتوني بلېنکن د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې غړو ته ویلي و، چې ښايي طالبانو په تېرو درېیو کلونو کې له افغانستان سره د امریکا د ټولو ۳ مېلیارده ډالرو مرستې څخه ۱۰ مېلیونه ډالر ترلاسه کړي وي.

د ایټالیا د اقتصاد وزیر وویل، پرته له متحده ایالاتو د اوو هېوادونو ډلې (جي۷) په دې بحث وکړ، چې څنګه د متحده ایالاتو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د تېرې اونۍ د تعرفو د پراخولو اعلان ته ځواب ووایی.
ګیورګیټي د چهارشنبې په ورځ په روم کې خبریالانو ته وویل: "د جي۷ دننه موږ هڅه وکړه چې وضعیت ارام کړو او یوه لار پیدا کړو څو د ټرمپ اداره خبرو ته کینوو او یو معقول دریځ غوره کړو.»
د ایټالیا د اقتصاد وزیر په داسې حال کې له خبریالانو سره په دې اړه غږېدلی، چې ټرمپ د هغو هېوادونو پروړاندې د ۹۰ورځو لپاره سوداګریزې تعرفې وځنډولې، چې د دوی د تعرفو پروړاندې یې غبرګون نه دی ښودی.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې هغه د ډېرو هېوادونو د وارداتو تعرفې د ۹۰ورځو لپاره ځنډولې دي.
د ټرمپ په وینا، په دغه ځنډ کې هغه هېوادونه شامل دي چې د ټرمپ تعرفو ته یې ځواب نه دی ورکړی.
د چین د غچ اخیستونکو اقداماتو په ځواب کې ټرمپ د چین څخه پر وارداتو تعرفې ۱۲۵ سلنې ته لوړې کړې.
چین د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د اپرېل له لسمې نېټې څخه به په ټولو امریکایي توکو ۸۴سلنه اضافي تعرفې ولګوي.
دا پرېکړه وروسته له هغه وشوه، چې امریکا په چین باندې تعرفې ۱۰۴سلنې ته لوړې کړې.
ټرمپ ګواښ کړی و، چې د هېوادونو له خوا د متقابلې تعرفې زیاتوالی به متحده ایالاتو ته د دوی په صادراتو باندې تعرفې لوړې کړي، خو اروپا او چین د متحده ایالاتو دا ګواښ له پامه غورځولی او د هېواد په صادراتي توکو یې متقابل او غچ اخیستونکي تعرفې لګولي دي.
ټرمپ وویل، چې د چینایي تعرفو د غچ اخیستونکي زیاتوالي لامل "د نړۍوالو بازارونو لپاره بې احترامي" ده.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې هغه د ډېرو هېوادونو د وارداتو تعرفې د ۹۰ورځو لپاره ځنډولې دي. د ټرمپ په وینا، په دغه ځنډ کې هغه هېوادونه شامل دي چې د ټرمپ تعرفو ته یې ځواب نه دی ورکړی.
د چین د غچ اخیستونکو اقداماتو په ځواب کې ټرمپ د چین څخه پر وارداتو تعرفې ۱۲۵ سلنې ته لوړې کړې.
چین د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د اپرېل له لسمې نېټې څخه به په ټولو امریکایي توکو ۸۴سلنه اضافي تعرفې ولګوي.
دا پرېکړه وروسته له هغه وشوه، چې امریکا په چین باندې تعرفې ۱۰۴سلنې ته لوړې کړې.
ټرمپ ګواښ کړی و، چې د هېوادونو له خوا د متقابلې تعرفې زیاتوالی به متحده ایالاتو ته د دوی په صادراتو باندې تعرفې لوړې کړي، خو اروپا او چین د متحده ایالاتو دا ګواښ له پامه غورځولی او د هېواد په صادراتي توکو یې متقابل او غچ اخیستونکي تعرفې لګولي دي.
ټرمپ وویل، چې د چینایي تعرفو د غچ اخیستونکي زیاتوالي لامل "د نړۍوالو بازارونو لپاره بې احترامي" ده.
هغه د چین له خوا د امریکا پر وارداتي توکو د تعرفو متقابل زیاتوالي ته اشاره کړې، چې نړۍوال بازارونه، په ځانګړې توګه اسیایي بازارونه یې ډېر اندېښمن کړي دي.
د چین او امریکا د سوداګریزې جګړې له امله د اسیا مالي بازارونو کې د پام وړ کمښت راغلی دی.
د ټرمپ د تعرفې پالیسۍ امریکایي رایه ورکوونکي اندېښمن کړي دي.
د ایکانومیسټ مجلې د یوې نوې نظرپوښتنې له مخې، د ټرمپ شهرت وروسته له هغه چې تېره اونۍ یې د نړۍوالو تعرفو یوه پراخه پالیسي پلي کړه، په چټکۍ سره راټیټ شو.
په نظرپوښتنه کې ښودل شوې، چې ۵۱ سلنه ځواب ورکوونکي د ولسمشر په توګه د ټرمپ له کړنو څخه ناخوښه دي او ۴۳ سلنه د هغه له کړنو څخه مثبته ارزونه کړې ده.
په دې نوې نظرپوښتنه کې ۵۶اسلنه امریکایانو ویلي، چې په وارداتو تعرفې "ډیرې زیاتې" دي. یوازې ۲۷سلنو وویل، چې د تعرفې زیاتوالی"مناسب"دی.
بله خوا د رویټرز له خوا نوې نظر پوښتنه ښيي، چې ډېری امریکایان د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له خوا د نویو پراخو تعرفو د لګولو وروسته د ورځینیو توکو د بیو د لوړوالي لپاره ځان چمتو کوي.
د رویټرز نظر پوښتنه چې د یکشنبې په ورځ پای ته ورسېده، ښيي چې ۷۳٪ ګډونوالو ویلي، چې په راتلونکو شپږو میاشتو کې به د هغو شیانو بیې لوړې شي، چې دوی یې هره ورځ اخلي، ځکه چې دا نوي مالیات به تقریباً پر ټولو وارداتو اغېز وکړي.
دغه نظرپوښتنه ښيي، چې ډېری امریکایان د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له خوا د نویو پراخو تعرفو له اعلان وروسته، د ورځینیو توکو د بیو د لوړوالي اندېښنه لري.
یوازې ۴٪ ګډونوالو فکر کاوه، چې بیې به راټیټې شي، په داسې حال کې چې پاتې کسانو یا ویلي چې کوم بدلون نه راځي یا یې پوښتنې ته ځواب نه دی ورکړی.
ټرمپ تېره اونۍ د تېرو څو لسیزو تر ټولو لویې تعرفې اعلان کړې، چې دا کار د وال سټریټ بازارونه لړزولي، ځکه ډېر اقتصادپوهان وایي چې دا تعرفې به بیې پورته کړي او ښایي د امریکا او نورو هېوادونو لپاره اقتصادي رکود رامنځته کړي.

د جرمني راتلونکي ایتلافي حکومت، چې محافظهکار ګوندونه او سوسیالډیموکراتان پکې شامل دي، د چهارشنبې په ورځ د ناقانونه کډوالۍ د محدودولو لپاره پر یو لړ اقداماتو هوکړه کړې ده.راتلونکی حکومت غواړي سوریې او افغانستان ته د کډوالو استول پيل کړي.
په دغو اقداماتو کې له پولو نه د پناه غوښتونکو ردول، سوریې ته د مهاجرو استول اسانه کول او د کورنیو د یو ځای کېدو پروګرام ځنډول شامل دي.
د ایتلاف د تړون له مخې، هغه کسان چې د فرعي خوندیتوب حالت لري، د هغوی لپاره به د کورنیو یو ځای کېدو بهیر تر دوو کلونو ځنډول کېږي.
رویترز وايي، د کډوالو لپاره ټول فدرالي منل شوي پروګرامونه پای ته رسېږي او نوي پروګرامونه به نه جوړېږي.
په سند کې راغلي، پناه غوښتونکي به له اروپايي ګاونډیانو سره په همغږۍ د جرمني له وچو پولو ردېږي.
دا پرېکړې وروسته له هغه وشوې چې مهاجرت د جرمني په وروستیو ملي ټاکنو کې یوه مهمه موضوع وګرځېده، په ځانګړي ډول د ښي اړخو ګوندونو د ملاتړ له زیاتوالي او د یو شمېر مشهورو پېښو له امله چې کډوال پکې ښکېل وو.
راتلونکی حکومت غواړي چې سوریې او افغانستان ته د کډوالو استول پيل کړي، چې لومړیتوب به یې مجرمان او احتمالي خطرناک کسان وي.
دغه راز، د کډوالو لپاره له دریو کلونو وروسته د چټک تابعیت بهیر لغو کیږي، خو د تابعیت هغه اصلاحات چې د پخواني حکومت له خوا معرفي شوي، پر خپل ځای پاتې کیږي.
د جرمني رسنیو د رپوټونو له مخې، ځینې اساسي وزارتونه د دواړو ګوندونو تر منځ ویشل شوي دي.
ایس پي ډي ته د مالیې، دفاع او عدلیې وزارتونه ورکول شوي دي. اتحادیې د کورنیو چارو او د بهرنیو چارو وزارتونه ترلاسه کړي دي.
په تړون کې د ډیجیټلي وزارت او د دولت مدرن کولو وزارت جوړول هم په پام کې نیول شوي دي.

چین د چهار شنبې په ورځ اعلان وکړ، چې پر امریکايي توکو لګول شوې نوې تعرفې به سر له سبا څخه عملي شي. چینايي چارواکو ویلي، چې د یادو تعرفو کچه به یې ۸۴ سلنه وي. له دې وړاندې پر امریکايي توکو د چین تعرفه ۳۴ سلنه وه.
د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له لوري د چین پر توکو له تعرفو لګولو وروسته چین هم پر امریکايي توکو د ۸۴ سلنه تعرفو لګولو اعلان وکړ.
د چین د مالیې وزارت ویلي، چې دغه تعرفې به سر له سبا څخه عملي شي.
پر همدغه مهال د چین سوداګرۍ وزارت ویلي، چې ۱۲ امریکايي شرکتونه یې د صادراتو د کنټرول او شپږ نور یې د «نامعتبره شرکتونو» نوملړ ته ور اضافه کړي دي.
د رویټرز د راپور له مخې د American Photonics او Novotech امریکايي شرکتونه چې د صادراتو د کنټرول نوملړ کې اضافه شوي له دې وروسته به یې د (ملکي او نظامي) توکو صادرول منع وي او دغه راز د «نامعتبره شرکتونو» په نوملړ کې شامل شوي Shield Al او Sierra Nevada Corporation شرکتونه به له چین سره د وارداتو، صادراتو او پانګونې حق له لاسه ورکړي.
د راپور له مخې، چین په دغه اقدام سره پر امریکايي توکو فشار زیاتوي او د اقتصادي تقابل بهیر ته یې نوی لوری ورکړی دی.
پر امریکايي توکو د چین له لوري د ۸۴ سلنې تعرفي لګولو پر نړیوالو مالي بازارنو هم منفي اغیزه کړې او د راپورونو له مخې د امریکا د ونډو بازار هم رالویدلی دی.
پر همدغه مهال د امریکا د خزانې وزیر سکاټ بېسینټ له فاکس نیوز سره د خبرو پرمهال د چین د ۸۴ سلنې غچ اخیستونکې تعرفې اعلانول د خواشینۍ وړ موضوع بللې ده.
چین پر امریکايي توکو د تعرفې لوړولو اقدام په داسې حال کې وکړ، چې څو ورځې وړاندې د امریکا ولسمشر پر چینايي توکو له وړاندې ۲۰ سلنه لګول شوي تعرفو باندې ۳۴ سلنه اضافي تعرفې ولګولې او ټولې تعرفې یې ۵۳ سلنې ته لوړې شوې.