په کوټه کې وسله والو درې پوليس وژلي او یو يې ټپي کړی دی

د بلوچستان مرکز کوټې پر سریاب سړک وسله وال بريد کې درې پولیس وژل شوي او یو ټپي دی. برید د پولیسو د ګزمې پر موټر شوی دی.

د بلوچستان مرکز کوټې پر سریاب سړک وسله وال بريد کې درې پولیس وژل شوي او یو ټپي دی. برید د پولیسو د ګزمې پر موټر شوی دی.
پاکستاني رسنيو د امنیتي چارواکو له قوله خبر ورکړی، چې دغه وسله وال برید د پنجشنبې په ورځ شوی او د و سله والو پر ځپلو يې ټينګار کړی.
په ټولنيزو رسنیو کې د برید ويډيو هم نشر شوې، چې په کې معلوميږی، د پولیسو پر ګادي موټر سیکل سپاره وسله وال بريد کوي.
تر اوسه د برید مسولیت چا نه دی منلی.
په وروستیو میاشتو کې په بلوچستان کې بریدونه او چاودنې ډېر شوي چې پکې تر ډېره امنیتي سرتېرو ته مرګژوبله اوړي.


د طالبانو د ریاست الوزرا اداري مرستیال عبدالسلام حنفي د (وري ۲۱مه) تورخم ته د سفر پر مهال په جبري ډول د ستنیدونکو افغان کډوال له وضعیت څخه د لیدنې پر مهال ویلي، چې له پاکستان سره د ورورۍ تاریخي اړیکې لري او د پاکستان حکومت باید د دغو اړیکو درناوی وکړي.
د طالبانو دغه لوړ پوړی چارواکي له پاکستان او نورو ګاونډیو هېوادونو غوښتي، چې اسلامي او نړۍوالو ارزښتونو ته باید ژمن پاتې شي.
هغه دغه څرګندونې د پاکستان له لوري د افغان کډوالو د ایستلو د تازه څپې په غبرګون کې کړي دي.
سلام حنفي ټینګار کړی، چې پاکستان باید د افغان کډوالو شتمنۍ او او مالونو خوندیتوب ته جدی پاملرنه وکړي.
هغه پر پاکستان غږ کړی، چې د افغان کډوال د شتمنۍ او مالونه دې خوندي وساتي. هغه همدا راز ډاډ څرګند کړی، چې طالبان دغو ستنیدونکو کډوالو ته د بشري مرستو تر څنګ د سرپناوو د ورکړې په برخه کې لاس په کار شوي دي.
د پاکستان له لوري هره ورځ سلګونه افغان کډوال د تورخم له لارې په داسې حال کې خپل هېواد ته ستنول کېږي، چې په یاد هېواد کې یې شتمنۍ او وسایل ترې پاتې دي.
د راپورونو له مخې د دغو ایستل کیدونکو افغان کډوالو کورونه ان د پنجاب په ګډون په ځینو ایالتونو کې چور شوي او پولیسو نه دې پرېښي چې ان د خپلو کورونو اړین توکي هم له ځانه سره بېرته خپل هېواد ته یوسي.
هاخوا بیا اندېښنې شته چې طالبان هم دغو ستنیدونکو افغان کډوالو سره د بشري مرستو، سرپناوو، روغتیا اسانتیاوو او روزګار موندلو په برخه کې چندان تدابیر نه لري.
د بشري حقونو یو شمېر سازمانونو اندېښنه څرګنده کړې چې له پاکستانه د دغو ایستل کیدونکو کډوالو سره به په هېواد کې د لوږې او فقر ناورین لا پسې ډېر شي.

د پنجاب پولیس وایي، چې تېره ورځ یې له دغه صوبې ۷۶۳۳ کډوال افغانستان ته ستانه کړي دي. د پنجاب پولیسو پر اېکس پاڼه خبر ورکړی، چې له پاکستان نه د بې اسناده کډوالو د اېستلو لړۍ لاهم دوام لري.
د دغه یادښت له مخې، د لاهور په ګډون په ټوله صوبه کې د بې اسناده کډوالو د اېستلو لپاره ۴۶ مرکزونه جوړ شوي دي.
د پاکستاني رسنۍ (د پاکستان ډیلي) د خبر له مخې، له پاکستانه ۲۰۲۳ کال د نومبر میاشتې راهیسې د ټولو ستنو شویو افغان کډوالو شمېر ۹۲۱۰۶۳ ته رسېدلی دی.
له بل پلوه د پښتونخوا په خیبر کې د کډوالو چارو سرچینې وايي، چې تېره ۴۵۱۵ کډوال د تورخم له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي.
د دغه سرچینو په وینا، ۳۰۶۲ بې اسناده کډوال په خپله خوښه د لنډی کوتل پنډغالي ته ورغلي وو.
په خیبر کې د کډوالو چارو سرچینې ویلي، د هغو کسانو له ډلې چې د لنډي کوتل پنډغالي ته رسېدلي ۱۲۳۲ کسان یې بې اسناده او ۱۸۳۰ کسانو بیا د اې سي سي کارت لرونکي وو.
د کډوالۍ سرچینې دارنګه وايي، چې د اپرېل له لومړۍ نیټې راهیسې ۲۰۱۲۴ بې اسناده افغان کډوال له پاکستانه اېستل شوي دي.
له بل پوه د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس خبر ورکړی، چې تېره ورځ له ګاونډیو هېوادونو شاوخوا ۱۱۳۳ کورنۍ ستنې شوې.
د دغه اژانس په خبره، د دغو کورنیو له ډلې د ننګرهار د تورخم له لارې ۷۶۱ کورنۍ، د کندهار د سپین بولدک له لارې ۱۰۰، د نيمروز د ورېښمو پله له لارې ۹۸ او د هرات د اسلام کلا له لارې ۱۷۴ کورنۍ هېواد ته ستنې شوې دي.

په کډو بار د هغو افغانانو د موټرو کاروانونه چې له پاکستان څخه د وتلو لپاره پرې فشار راوړل شوی، په تورخم کې په کتار ولاړې دي. دغه کډوال له نیول کېدو او سپکاوي وېره لري، نو له همدې امله اړ اېستل شوي چې پاکستان پرېږدي.
د پاکستان ډان ورځپاڼې راپور ورکړی؛ نن لسمه ورځ ده، چې پاکستان په دغه هېواد کې د مېشتو بې اسناده او اې سي سي کارت لرونکو افغان کډوالو د اېستلو لړۍ پیل کړې.
اسلام اباد غواړي، چې د کډوالو د اېستلو په روانه لړۍ کې ۸۰۰ زره د اې سي سي کارت لرونکي بېرته افغانستان ته ستانه کړي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې په وینا، (د اپرېل له لومړۍ نیټې) راهیسې شاوخوا ۲۴۶۶۵ افغانان له پاکستانه بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
په کراچۍ کې یو افغان کډوال رحمت الله وایي؛ خلک وايي چې پولیس به راشي او چاپې به ووهي. دغه وېره له ټولو سره ده. هرڅوک له دې امله اندېښمن دي.
نظام ګل چې د خپل کور سامانونه تړلي او افغانستان ته د بېرته ستنېدو لپاره چمتو دی وایي: «د یو سړي لپاره چې له خپلې کورنۍ سره اوسېږي، تر دې بد حالت نشته، چې د هغه مېرمنې د پولیسو لهخوا ونیول شي. دا به غوره وي چې دوی موږ ووژني.»

یو لارۍ چلوونکی غلام حضرت چې په کراچۍ کې د پولیسو د څو ورځو ځورونې وروسته چمن ته تللی وایي: «موږ باید خپل کور پرېږدو. موږ هره ورځ ځورول کېږو.»
په پېښور کې بیا پولیس د جوماتونو د لاسپیکرونو له لارې خلکو ته له دغه هېواده د وتلو خبرداری ورکوي.

د پولیسو خبرداری یوازې د افغانانو لپاره نه؛ بلکې د کورونو مالکانو لپاره هم دی.
فرحان احمد وایي: «دوه پولیس افسران د یکشنبې په ورځ زما کور ته راغلل او راته یې وویل، که دلته کوم افغان وګړی ژوند کوي؛ نو باید له دغه هېواده وشړل شي.»
د بشري حقونو څار سازمان د هغو «ناوړه تګلارو» غندنه کړې، چې پر افغانانو د فشار راوړلو لپاره کارول کېږي؛ ترڅو دغه کډوال خپل هېواد ته ستانه شي.
دغه سازمان وایي: «ډېری دغه کډوال د بېرته ستنېدو په صورت کې د طالبانو لهخوا د ځورونې او سختو اقتصادي شرایطو سره مخ دي.»
د ۲۰۲۳ کال په سپتمبر کې په سلګونه زره بې اسناده افغانان د پولیسو له چاپو وروسته، افغانستان ته ستانه شول.

شنوونکي وایي، چې د افغان کډوالو د اېستلو لړۍ سیاسي مسله ده.
د کابل او اسلام اباد ترمنځ اړیکې په ۲۰۲۱ کال کې واک ته د طالبانو له رسېدو راهیسې خړې پړې شوې.
ملیحه لودي چې په ملګرو ملتونو کې د پاکستان پخوانۍ دایمي استازې ده وایي: «د دوی د اېستلو وخت او طریقه ښیي، چې دا پر طالبانو د فشار زیاتولو لپاره د پاکستان د پالیسۍ یوه برخه ده. دا باید په انساني، په خپله خوښه او تدریجي ډول ترسره شوی وای.»

د پاکستاني پوځ یو متقاعد جنرال انعامالحق، د اېکسپرېس ټربیون ورځپاڼې په یوې مقاله کې په افغانستان کې د پاتېشویو امریکايي تجهیزاتو په تړاو د امریکا او پاکستان د بهرنیو چارو وزیرانو ترمنځ وروستیو خبرواترو ته په اشارې خبرداری ورکړی، چې دا وسلې د سیمې امنیت ته یو ګواښ ګرځېدلی دی.
نوموړي پاکستاني جنرال ادعا کړې، چې د دې وسلو لویه برخه د سیمې هېوادونو او ترهګریزو سازمانونو لاس ته ورغلې ده.
د اېکسپرېس ټربیون په مقاله کې نوموړي جنرال ادعا کړې، چې د امریکايي نښهویشتونکو ټوپکونو په ګډون د دغو وسلو لویه برخه د ټيټيپي لاس ته لوېدلې او د پاکستان د امنیتي ځواکونو پر وړاندې په خونړیو بریدونو کې کارول شوې ده.
د هغه په وینا، که څه هم متحدهایالاتو له افغانستانه د وتلو پرمهال خپل ځینې تجهیزات له منځه یوړل، خو بیا هم د دغو تجهیزاتو یوه لویه برخه د ایران، افغانستان او پاکستان په پولو کې تور بازار ته رسېدلې ده.
همداراز داسې راپورونه خپاره شوي، چې ایران د دغو تجهیزاتو یوه برخه چې سپکې وسلې، د شپې لید وسایل او د څارنې سېستمونه پهکې شامل دي، په پراخه کچه اخیستي دي.
اېکسپرېس ټربیون زیاته کړې، چې داوسلې اوس نه یوازې د تحریک طالبان پاکستان یا ټيټيپي جنګیالیو؛ بلکې په پریمانه کچه د بلوڅ بېلتونپالو، کشمیري جنګیالیو او نورو غیردولتي وسلهوالو ډلو ته لاس ته ورغلي دي.
د پاکستان یاد متقاعدجنرال خبرداری ورکړی: «د دغو تجهیزاتو رامنځته شوی ګواښ د افغانستان له پولو اوښتی او اوس یې د سیمې امنیت لپاره یوه جدي ستونزه جوړې کړې ده.»
همداراز، انعامالحق ادعا کړې چې د امریکايي وسلو د سپارلو مسأله کابل ته د امریکايي پلاوي د وروستي سفر یوه مهمه برخه وه.
د اېکسپرېس ټربیون د راپور پر بنسټ، خلیلزاد هڅه کړې چې طالبان دې ته قانع کړي چې د مالي او بشري مرستو په بدل کې د دغو تجهیزاتو ځینې برخې واشنګټن ته وسپاري.
د یادونې ده، چې له دې مخکې نیویارک ټایمز ورځپاڼې په یوه راپور کې ویلي و چې په افغانستان کې د نښهویشتونکو ټوپکونو په ګډون د امریکا پاتې شوې وسلې د داعش خراسان، القاعدې او پاکستاني ترهګرو ډلو لاس ته ورغلي دي.

د پاکستان حکومت د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې امریکايي شرکتونه د دې هېواد په هغو معدني زېرمو کې پانګونې ته لېواله دي، چې د نړۍ له لویو مسو او سرو زرو ذخایرو څخه ګڼل کېږي. پر دې سربېره پاکستان د لیتیمو په برخه کې هم غني دی، کوم چې د بیټرۍ جوړولو لپاره اړین دی.
د پاکستاني حکومت په وینا، د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د سوېلي او مرکزي اسیا د چارو لوړپوړي چارواکي اریک مایر په اسلام اباد کې د یوې غونډې په ترڅ کې شهباز شریف ته د امریکایي شرکتونو د دغې لېوالتیا په اړه ویلي دي.
دا لیدنه وروسته له هغې وشوه، چې مایر د پاکستان د معدني زېرمو په اړه دوه ورځني نړۍوال کنفرانس کې چې موخه یې د بهرنيو پانګوالو جلبول و، ګډون وکړ.
په دغه کنفرانس کې نړۍوالو شرکتونو لکه په کاناډا کې "باریک ګولډ" او همداراز د امریکا، سعودي عربستان، چین، ترکیې، برېتانیا، اذربایجان او نورو هېوادونو چارواکو ګډون کړی و.
د پاکستان سترې مسي او د سرو زرو زېرمې په رکو دیق سیمه کې چې په بلوچستان کې ده، موقعیت لري.
دا هغه سیمه ده، چې په وروستیو کلونو کې د بلوڅ بېلتونپالو بریدونه په کې زیات شوي دي.
د باریک ګولډ شرکت اټکل کوي، چې د رکو دیق کانونه کولی شي په ۳۷ کلونو کې ۷۴مېلیارده ډالر ګټه ورکړي.
د پاکستان د طبیعي منابعو ټولییز ارزښت شاوخوا ۶تریلیونه ډالره اټکل شوی دی.
د پاکستان د پوځ مشر جنرال عاصم منیر د دې غونډې په ترڅ کې بهرنیو پانګوالو ته ډاډ ورکړی، چې پوځ به یې امنیت تضمین کړي.
بلوڅ بېلتونپال چې له کلونو راهیسې د دې سیمې د منابعو لپاره جګړه کوي، د هر ډول بهرني پانګونې سره مخالف دي.
دوی وایي، چې دا ډول پانګونې د اسلاماباد هڅه ده چې د بهرنیو لوبغاړو په مرسته د سیمې منابعو باندې تسلط ولري.