یوناما: طالبان دې ژر تر ژره اعدامونه بند کړي

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ (یوناما) د طالبانو له لوري د څلورو کسانو اعدامولو ته غبرګون کې وايي، «د مرګ سزا دې ژر تر ژره ودرول شي.»

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ (یوناما) د طالبانو له لوري د څلورو کسانو اعدامولو ته غبرګون کې وايي، «د مرګ سزا دې ژر تر ژره ودرول شي.»
طالبانو نن په نیمروز، فراه او بادغییس ولایتونو کې په عام محضر کې څلور کسان اعدام کړل.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ (یوناما) په خپله اېکسپاڼه په عام محضر کې د څلورو کسانو اعدامول غندلی او وايي، د اعدام سزا د انسان د ژوند له بنسټیز حق سره په ټګر کې ده.
یوناما له طالبانو غوښتنه کوي، چې د مرګ سزا پر وړاندې دې ژر تر ژره بندیز ولګول شي، څو د اعدام د بشپړ لغوه کېدو پر لور یو ګام وي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ تردې وړاندې هم د طالبانو له لوري د بشري سرغړړونو په غبرګون سختي نیوکي کړي، خو طالبانو د ملګرملتونو او نړېوالو بشري سازمانو دغه ډول نیوکي او غبرګونونه نادیده نیولي دي.
د طالبانو له لوري د جمعې په ورځ د څلورو کسانو اعدامولو ته د بښنې نړیوال سازمان او د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینېت هم غبرګونونه ښودلي.


د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینېټ د طالبانو له لوري د څلورو کسانو اعدامولو ته په غبرګون ویلي، چې عام محضر کې اعدامونه او بدني سزاګانې له نړوالو قوانینو ښکاره سرغړونه ده.
طالبانو نن په نیمروز، فراه او بادغییس ولایتونو کې په عام محضر کې څلور کسان اعدام کړل.
ریچارډ بینېټ په خپله اېکسپاڼه په عام محضر کې د څلورو کسانو اعدامول غندلي او وايي، بدني سزاګانې د نړیوالو قوانینو ښکاره سرغړونه ده او باید ژر تر ژره ودرول شي.
ریچارډ بینېټ وايي:« زه نن په بادغیس، فراه او نیمروز ولایتونو کې د څلورو عامو کسانو اعدامونه غندم او ټینګار کوم چې دا اعدامونه او همدارنګه د طالبانو لخوا په عام محضر کې بدني سزاګانې د نړیوالو قوانینو ښکاره سرغړونه ده او باید ژر تر ژره ودرول شي.»
د څلورو کسانو اعدامولو ته د بښنې نړیوال سازمان هم غبرګون ښودلی او ویلي، چې د طالبانو د حکومت دا اعدامونه له بشري حقونو دوامداره سرغړونه ده.

د پاکستان لومړی وزیز شبهاز شریف دبیلاروس ولسمشر الکساندر لوکاشینکو سره د سوداګرۍ او دفاعي همکاريو پر زياتوالي وغږېد او ور سره یې تړونونه او هوکړه لیکونه لاسلیک کړل. په دې ناسته کې د خوړو د خوندیتوب، د برېښنایي ګاډو او بسونو د تولید په برخه کې دهمکارۍ پر زياتېدو هم بحث شوی.
پاکستان راډيو د جمعې په ورځ خبر ورکړی، چې د لومړۍ وزير شهباز شریف او د بیلاروس ولسمشر الکاسندر لوکاشینکو سره په لیدنه کې موافقه وشوه، چې د يوې تګلارې له مخي به له ۱۵۰ زره زيات پاکستاني ځوانان د مهارت لوړولو او روزلو لپاره بیلاروس ته واستول شي.
دغه ځوانان به په بیلابیلو برخو کې زدکړې او مهارتونه تر لاسه کړي.
لومړي وزير شریف په یوه مطبوعاتې غونډه کې وویل، چې پاکستان غواړي د کرنې او کانونو د تجهیزاتو په جوړولو کې د بیلاروس له تجربو زدکړه وکړي.
په ناسته کې د کرنيزو ماشینونو د تولید، سوداګرۍ، پانګونې او سیمه ييزو اړیکو پر پياوړتیا هم خبرې شوې.
شهباز شریف ويلي، چې تېر کال په اسلام اباد کې د پاکستان او بیلاروس د وزيرانو د ګډ کمېسون د اتمې ناستي او سږ کال په بیلاروس کې د وزیرانو د پلاوي له سفر وروسته د دواړو هېوادونو ترمنځ په بیلابیلو برخو کې همکارۍ زياتي شوي دي.
لومړي وزير زياته کړې، چې په پاکستان کې به د کرنیزو تجهیزاتو په جوړولو کې د دواړو هېوادونو شرکتونه پانګونې هم تر سره کړي.
نوموړي د پاکستان د معدني زېرمې یادونه وکړه او زياته يې کړه، چې دا زېرمې د زرګونو ټریلیونه ډالرو ارزښت لري.
دواړو خواوو په دفاعي، چاپيريال، سوداګرۍ او اقتصاد برخو کې تړونونه او تفاهم لیکونه لاسلیک کړل.

د طالبانو له لوري په دریو ولایتونو کې د څلورو کسانو تر اعدام وروسته د بښنې نړیوال سازمان د ټولو اعدامونو د بندیدو غوښتنه کړې ده. دا سازمان وايي، د طالبانو د حکومت دا عدامونه له بشري حقونو دوامداره سرغړونه څرګندوي.
طالبانو نن په نیمروز، فراه او بادغیس ولایتونو کې په عام محضر کې څلور کسان اعدام کړل.
د دې پېښې غبرګون د بښنې نړیوال سازمان د سویلي اسیا څانګې پر خپله اېکسپاڼه لیکلي، چې د طالبانو دا ډول کړنې د بشري حقونو د دوامداره سرغړونو څرګندونه کوي.
دغه سازمان وايي، طالبان د بشري حقونو نړیوال قانون له پامه غورځولی دی.
یاد سازمان وايي:« موږ د ټولو اعدامونو مخالفت کوو، ځکه دا د ژوند پر حق یو ښکاره تېری دی.»
د بښنې نړیوال سازمان وايي، « په عام محضر کې د اعدامونو ترسره کول د مرګ سزا لا هم زیاته ظالمانه کوي، د قرباني پر انستاني حیثییت منف اغېز کوي او همدارنګه د لیدونکو پر روان هم سخت منفي اغیز کوي.»
د بښنې نړیوال سازمان له نړیوالې ټولنې غوښتنه کوي، چې پر طالبانو فشار راوړي، څو د بشري حقونو دا ښکاره سرغړونه پای ته ورسوي او ډاډ ترسره لاسه کړي چې په افغانستان کې نړیوال خوندیتوب رعایت شي.
همدارنګه یاد سازمان وايي، طالبان دې ژر تر ژره ټول اعدامونه بند کړي او د مرګ سزا دې په بشپړه توګه لغوه کړي.

د مخکيني جمهوري نظام لومړي مرستیال امرالله صالح ویلي، د امریکا له لوري پر طالبانو د جایزې لغوه کول دا مانا لري، چې دغه ډله اوس په «بې ارزښته ترهګرو» کې شمېرل شوې ده.
امرالله صالح د (وري ۲۲مه) د جمعې ورځ په خپله اېکس پاڼه دغه څرګندونې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د ویاندې ټامي برووس د هغو خبرو په دوام کړې، چې ګوندې طالبان به لا هم د ترهګرو په لېسټ کې وي او یوازې یې پرې جایزې لغوه کړې دي.
ښاغلي صالح زیاته کړې، چې طالبانو اوس خپل ارزښت له لاسه ورکړی او هغه لوړ ارزښت یې نه دی پاتې چې پر سرونو یې جایزې ایښودل کیدې.
د نوموړي په خبره، دا بدلون په اصطلاح او تګلارې کې د وضاحت تر څنګ تحلیل ته هم اړتیا لري.
امریکا نږدې درې اوونۍ مخکې د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني په ګډون د حقاني شبکې پر دوه نورو لوړو پوړو غړو د «عدالت لپاره د جایزو پروګرام» په لړ کې اعلان شوې لس میلیونه ډالري جایزې لغوه اعلان کړې.
طالبانو په پراخه توګه د امریکا د دغې پرېکړې هرکلی وکړ او ډول ډول خوشالۍ یې څرګندې کړې. خو د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په وار وار پر دې ټینګار وکړ، چې د ترهګرو په نوملړ کې د حقاني شبکې د لوړ پوړو غړو نومونه لا هم پر خپل ځای پاتې دي.

د طالبانو سترې محکمې خبر ورکړی، چې په بادغیس او نیمروز ولایتونو کې یې د (وري ۲۲مه) د جمعې په ورځ درې کسان د خلکو د سترګو په وړاندې «قصاص» کړل. پر طالبانو نیوکې کیږي، چې په عام محضر کې دا ډول سزاګانې بندې کړي، خو دوی یې د «شریعت» پلي کېدل بولي.
د طالبانو سترې محکمې په خبرپاڼه کې ویلي، چې د ملا هبتالله په منظورۍ او د سترې محکمې د حکم په اساس یې د «قصاص» دغه سزاوې پلې کړې دي.
په بادغیس ولایت کې یو تن «قصاص» شوی کس سلیمان نومېده چې د تگاب علم ولسوالۍ اوسېدونکی و. طالبانو هغه د درې کسانو په وژنه تورن کړی و.
دویم کس چې طالبانو «قصاص» کړی حیدر نومېده او د دره بوم سیمې اوسېدونکی و. هغه هم د قتل په تور قصاص شوی دی.
همداراز، د طالبانو سترې محکمې په یوه جلا خبرپاڼه کې زیاته کړې، چې عبدالقدیر نومې یو بل کس یې په نیمروز ولایت کې اعدام کړی دی.
نوموړی د نیمروز مرکز زرنج اوسېدونکی و او طالبانو د هغه په اړه هم د «قصاص حکم» پلي کېدو یادونه کړې ده.
په خبرپاڼو کې راغلي، چې د دغو کسانو د اعدام پر مهال عام خلک او د طالبانو یو شمېر چارواکي حاضر وو.
همدا راز زیاته شوې، چې د ملا هبتالله په لارښوونه د مقتولینو کورنیو څخه غوښتنه شوې چې پر قتل دغو تورنو کسانو ته بښنه وکړي، خو هغوی دغه ننواتې نه ده منلې او بالاخره د طالبانو مشر یې د «قصاص» امر کړی دی.
په هېواد کې د طالبانو له لوري د «قصاص» دا ډول نورې علني سزاګانې د پکتیا او فاریاب په ګډون په بېلابېلو ولایتونو کې پلې شوې دي.
د بشري حقونو یو شمېر نړۍوالو سازمانونو د طالبانو دغه ډول کړنې صحرایي محکمې بللي او پرې غږ یې کړی چې ژر تر ژره یې ودروي.
طالبان وایي، د اسلامي شریعت له مخې پر قاتلینو د «قصاص» سزاوې پلې کوي او په دې برخه کې هېڅ ډول فشارونو ته تسلیمیدونکي نه دي.
طالبان په ولایتونو کې د دغه ډول سخت سزاګانو پر مهال ولسي خلک د «قصاص» نندارو ته وربولي او موخه یې خلکو ته له دا ډول پېښو عبرت اخیستل ګڼي.
طالبان په دې باور دي، چې په دا ډول سختو سزاګانو سره په ټولنه کې د جرمنو کچه کمېږي، خو د بشري حقونو ملاتړ کوونکي بیا دا ډول سزاوې غېر انساني او ظالمانه بولي.
طالبانو د خپلې تېرې واکمنۍ پر مهال هم ورته سزاوې پلې کړې او ان د غلا په تور یې د ننګرهار په ګډون د هېواد په ځینو ولایتونو کې له خلکو لاسونه هم پرې کړي وو.
د دغې ډلې په واکمنېدو نیوکې دا دي، چې د هېواد په بېلابېلو سیمو کې سیمه ییز طالب قوماندانان په خپلسري توګه صحرایي محکمې لري او پرته له کوم قانوني بهیر خلکو ته سزاګانې ورکوي.