امریکا د زرګونو افغانانو د «لنډمهالي خونديتوب» اقامت اسناد لغوه کړل

د امریکا د کورني امنیت وزارت ویاندې تریشا مکلافلین وايي چې د افغانستان او کامرون د زرګونو وګړو لپاره د «اېستلو د لنډمهالي خونديتوب وضعیت» (ټيپياېس) لغوه شوی دی.

د امریکا د کورني امنیت وزارت ویاندې تریشا مکلافلین وايي چې د افغانستان او کامرون د زرګونو وګړو لپاره د «اېستلو د لنډمهالي خونديتوب وضعیت» (ټيپياېس) لغوه شوی دی.
ښايي د دغه اقدام په ترڅ کې۱۴ زره ۶۰۰ هغه افغانان چې د لنډمهالي خونديتوب (ټيپياېس) وړ وو، تر راتلونکې مې میاشتې پورې د اېستلو له ګواښ سره مخ شي.
د دغه اقدام په ترڅ کې چې د کډوالو پر وړاندې د ډونالډ ټرمپ د پراخو اقداماتو یوه برخه بلل کېږي، تر جون میاشتې ۷ زره ۹۰۰ د کامرون وګړي هم د اېستلو له ګواښ سره مخ کوي.
تمه کېږي چې له دې پرېکړه سره، د افغانستان او کامرون تر ۲۲ زرو ډېر وګړي به د دوو میاشتو په اوږدو کې له اېستلو څخه د خپل لنډمهالي خونديتوب (ټيپياېس) له لاسه ورکړي.
د لنډمهالي خونديتوب (Temporary Protected Status) یا (ټيپياېس) پروګرام هغو کسانو ته ورکول کېږي چې هېوادونه یې له طبیعي افتونو، وسلهوالو جګړو یا فوقالعاده پېښو سره مخ شوي وي.
دغه سند په معمول ډول له ۶ څخه تر ۱۸ میاشتو پورې دوام لري او د تمدید وړ دی. دا ډول اقامت د اېستلو مخنیوی کوي او همداراز د کارکولو اجازه هم ورکوي.
د امریکا د کورني امنیت وزارت ویاندې تریشا مکلافلین وايي، د دغه هېواد د کورني امنیت وزیر «کریسټي نوم» پرېکړه کړې چې اوسنی وضعیت په افغانستان او کامرون کې داسې دی څو د یادو هېوادونو وګړي نور د خونديتوب وضعیت د ترلاسهکېدو وړ نه دي.


د اوکراین استخباراتو ادعا کړې، چې د ۱۶۳ چینایي وګړو معلومات یې ترلاسه کړي چې د روسیې لهپاره په اوکراین کې جګړه کوي. دغه معلومات وروسته له هغې خپاره شول چې څه وخت وړاندې د اوکراین پوځ په جګړه کې دوه چینایي وګړي ونیول.
د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زېلېنسکي د اپریل په نهمه خبریالانو ته وویل: "موږ معلومات راټولوو ، موږ باور لرو چې نور ډېر څه لا هم شته."
همدا راز زېلېنسکي چینایي چارواکي په دې تورن کړي، چې د اوکراین پر وړاندې د جګړې لهپاره د خپلو اتباعو د استخدام په برخه کې مرسته کوي.
زېلېنسکي وویل: "بیجینګ په دې اړه پوهیږي. روسیه د چینایي ټولنیزو شبکو له لارې د استخدام په اړه د اعلاناتو ویډیوګانې خپروي."
راپورونه ښيي، چې روسیې د جګړې له پیل راهیسې نړۍوال جنګیالي استخدام کړي، خو دا کار اوکراین هم کړی دی. خو د چینايي جنګیالیو حضور، چې د روسیې په ملاتړ جګړه کوي، له هغو شمالي کوریايي سرتېرو سره پرتله شوی، چې د پیونګ یانګ په مرسته د کرسک اوبلاست د بېرته نیولو لپاره ډلهییز ډول روسیې ته ورغلي وو.
د خپرو شویو اسنادو له مخې د اوکراین د استخباراتو لهخوا پیژندل شوي لومړني چینایي جنګیالي د ۲۰۲۳ په دوبي کې روسیې ته رسیدلي.
د ټيک ټاک یو ویډيو چې د ۲۰۲۲ کال د جولای په میاشت کې خپره شوې په کې یو چینایي وګړی ادعا کوي. "ستاسو ورځنی معاش به دېرش زره روسي روبل وي. روسیې ته ښه راغلاست!"
په روان کال کې هم د ویډیوګانو اعلانونه ښیې چې چینایي نارینه وو ته بلنه ورکول کیږي، چې د روسیې لهپاره مبارزه وکړي. نورې ویډیوګانې ښیې چې چینایي استخدامونکي خلک هڅوي چې د لوړ معاشونو په بدل کې د روسیې په وسله والو ځواکونو کې شامل شي.
د رسنیو د راپورونو له مخې، د چونګ چینګ ژاو روی په نامه یو جنګیالي ویلي: "مه راځئ. دلته د راتلو لهپاره هېڅ ښه نه دي." یاده دې وي چې د ډسمبر په میاشت کې، ژاو لومړنی چینایي سرتېری و چې مړ شو.
په یوه مستند فلم کې چې د مارچ په میاشت کې خپور شو، یو چینایي بریدګر چې 'ماکرون' نومېږي، خپلې تجربې له خبریالې چای جینګ سره شریکې کړې.
ماکرون وویل: "زه پوهیدم چې ممکن یوه ورځ دلته مړ شم، نو ما پرېکړه وکړه چې ځینې ریښتینې تجربې شریکې کړم."
ماکرون وویل: "د روسیې په روزنیز کمپ کې له پیله سخت نژادي تبعیض موجود و. تورپوستو، عربو او چینایانو سره تبعیضي چلند کېده."
توکمپالنه د هغو چینایي سرتېرو په څرګندونو کې ښکاره ده چې د کرښې خطرناکو برخو ته لېږل کېږي. دوی، لکه نور بهرني جنګیالي، ځانونه د سختو بریدونو په لومړۍ کرښه کې ویني."
ډېری نور چینایي استخدام شوي جنګیالي په «طوفان-Z» واحدونو کې شامل دي؛ هغه ځانګړي واحدونه چې واګنر ډلهییزو بنديانو ته جوړ کړي وو او په جګړه کې د لوړ تلفاتو د زغملو لپاره کارول کېدل.

په داسې حال کې چې نړۍ د ډونالډ ټرمپ د سوداګرۍ له سختو سیاستونو په تنګ راغلې، د برازیل حکومت وايي چې د دغه هېواد ولسمشر «لوېز اناسیو لولا دا سلوا» به راتلونکې میاشت د چین له ولسمشر شي جین پېنګ سره وګوري.
رویټرز خبري اژانس د جمعې په ورځ (اپرېل ۱۱مه) په یوه راپور کې زیاته کړې چې دا له ۲۰۲۳ کال راپدېخوا د سلوا او چینايي سیال ترمنځ درېیمه کتنه ده او ټاکل شوې په جولای میاشت کې د ځلورم ځل لهپاره یو وار بیا لیدنه وکړي.
د رویټرز په راپور کې راغلي چې د برازیل او چین ولسشمرانو ترمنځ دا پرلهپسې لیدنې ښيي چې د دواړو هېوادونو اړیکې ورځ تر بلې تودېږي. په برازیل کې یوه مېشت ډېپلوماټ رویټرز ته د خپل نوم د نهښودلو په شرط، دا اړیکې «نهبېلېدونکې» بللي ځکه اوس نړۍ د ډونالډ ټرمپ له سختو سوداګریزو سیاستونو سره پر مبارزې لګیا ده.
دغه ډېپلوماټ وویل: «طبیعي لاره ده چې د بدیلې لارې وګورو او چین له هغو یو دی.» نوموړي دا هم ویلي چې برازیل هڅه کوي له اروپايي ټولنې سره سیمهییز سوداګریز تړون پای ته ورسوي او له برېکس هېوادونو سره خپلې همکارۍ پراخې کړي.
هغه زیاته کړه: «زه دې ته د ګواښ کمښت سیاست وایم. نن سبا له امریکا سره اړیکې ډېر ګواښ لري، نو ځکه دا طبیعي ده چې بدیلې لارې وګورو.» نوموړي همداراز ویلي چې برازیل او چین له مخکې څخه نږدې اړیکې لرلې.
د ۲۰۲۴ په نوامبر میاشت کې شي جین پېنګ او لولا د دواړو هېوادونو ترمنځ ډېپلوماتیکې اړیکې پراخې کړې او تر ۳۰ ډېر د همکاریو تړونونه یې لاسلیک کړل. دا تړونونه د زیربنا، انرژۍ، صنعتي کرنه (agribusiness) او نور مهم ستراتیژیک سکټورونه دي.
د برازیل د حکومت په وینا، لولا به راتلونکې میاشت په بېجنګ کې په یوې غونډه کې ګډون وکړي چې پهکې به د چین چارواکي او د لاتینې امریکا او کارابین هېوادونو مشران حاضر وي. ډیپلوماتان تمه لري چې لولا او شي به هلته خصوصي خبرې هم سره وکړي.
د برازیل حکومت په وینا، ټاکل شوې چې لولا د مۍ په ۱۳مه په بیجېنګ کې د چینایي چارواکو، لاتینې امریکا او کارابین هېوادونو له مشرانو سره په یوې غونډه کې ګډون وکړي. ډېپلوماتان تمه لري چې لولا او شي جین پېنګ به هلته خصوصي مذاکرات هم وکړي.

د امریکا د پوځ لوی درستیز جنرال اډمډ سیم پاپارو، چې په اسیا کې د دې ځواک مشري کوي، ویلي په دې وروستیو کې د پیټریوټ توغندیو دفاعي سیستم له هند ـ ارام سمندر سیمې څخه منځني ختیځ ته استول شوی دی.
د هند - پاسیفیک قوماندانۍ (انډوپاکوم) مشر اډم سیم پاپارو، روانه اونۍ وکیلانو ته وویل چې د پیټریوټ توغندیو سیستم د انتقال لپاره له ۷۳ ۷۱ C- کارګو الوتکو څخه استفاده شوې ده.
د متحده ایالاتو ولسمشر ګواښ کړی، چې د ایران اټومي تاسیسات به په نښه کړي او په یمن کې د حوثیانو په اهدافو به ورځني بریدونو ته دوام ورکړي.
د متحده ایالاتو لهخوا اسراییل لهپاره په دې وروستیو کې ځای پر ځای شوي نور هوایي دفاعي سیسټمونو کې د ټرمینل لوړ او هوایی دفاع (THAAD) سیسټمونه شامل دي.
د متحده ایالاتو پوځ د پنجشنبې په ورځ وویل، چې د متحده ایالاتو یوه بله الوتکه وړونکې بیړۍ هم منځني ختیځ ته رسیدلې چې د F-۳۵C جنګي جیټ الوتکو په هوایی وزر سمباله ده.
د حوثیانو په وړاندې د هوایي بریدونو کمپاین د مارچ په ۱۵ وروسته له هغه زیات شو کله چې ولسمشر ډونلډ ټرمپ په سور سمندر کې د کښتیو د بریدونو د بندولو لپاره پر وسله والو ډلو د فشار راوړلو لپاره د لا توند چلند امر وکړ.

د سور صلیب نړۍوالې کمېټې مشره وايي چې په غزه کې بشري وضعیت په ډېرې چټکۍ سره ناوړه شوی او دا سیمه د ځمکې پر سر د انسانانو لپاره «دوزخ» ګرځېدلې ده.
میرجانا سپولیاریچ د جمعې په ورځ (اپرېل ۱۱مه) زیاته کړې چې که چېرې غزې ته بشري مرستې ونهرسېږي، د دغه سازمان سیمهییز روغتیايي مرکزونه به په راتلونکو دوو اوونیو کې د سرچینو له بشپړ کمښت سره مخ شي.
د سور صلیب نړۍوالې کمېټې مشرې په جینیوا کې د دغه بنسټ په مرکزي دفتر کې رویټرز خبري اژانس ته وویل: «موږ اوس په داسې حالت کې یوو چې غزې ته د انسانانو لپاره د ځمکې پر سر له دوزخ پرته بل څه نهشي ویل کېدای. په ډېرو سیمو کې خلک اوبو، برېښنا او خوړو ته لاسرسی نهلري.»
د مارچ له دویمې نېټې راپدېخوا غزې ته د مرستو نوې کڅوړې نه دي رسېدلي. دا په داسې حال کې ده چې اسراییلي پوځ د مرستو موټرو ته د ننوتلو اجازه نه ورکوي او د اوربند د بل پړاو په اړه مذاکرات هم ځنډول شوې دي. اسراییلي پوځي دغو بریدونو ته یو وار بیا د مارچ له ۱۸مې راهیسې زور ورکړی دی.
د اسراییل د بهرنیو چارو وزارت ادعا کړې چې د ۴۲ ورځني اوربند په بهیر کې غزې ته د مرستو ۲۵ زره موټرونه ننوتلي، خو حماس له دې مرستو څخه د خپل جنګي ماشین د بیا جوړېدو په موخه کارولې دي. ورته مهال، حماس بیا دغه ادعا رد کړې ده.
سپولیاریچ زیاته کړې چې د بشري فعالیتونو لپاره لازمې زیرمې په ډېرې چټکۍ سره کمې شوې دي. نوموړې خبرداری ورکړی: «په تېرو شپږو اوونیو کې هېڅ شی غزې ته نه دی رسېدلای، نو موږ به په راتلونکو یا دوو اوونیو کې د روغتون د فعالیت دوام لپاره سرچینې ونهلرو.»
بلخوا د روغتیا نړۍوال سازمان ویلي چې د انټي بیوټیکونو او وینې کڅوړو زیرمې په چټکۍ سره ختمېږي. د دغه بنسټ استازي ډاکټر ریک پېپر کارن له بیتالمقدس څخه د ویډیو له لارې خبریالانو ته ویلي چې د غزې په تړانګه کې د ۳۶ روغتونونو څخه یوازې ۲۲ تر ډېرې کچې فعالیت لري.
دا په داسې حال کې ده چې همدا نن الجزیرې ټلوېزیوني شبکې ته د غزې روغتیايي سرچینو ویلي چې د پرون ورځې سهار راهیسې د اسراییل په تازه بمباریو کې د غزې په بېلابېلو سیمو کې لږ تر لږه ۳۰ فلسطینیان وژل شوي دي.
د یادونې ده چې پر غزې د اسراییل د ځمکني او هوايي بریدونو په ترڅ کې تر دې دمه لږ تر لږه ۵۰ زره ۸۸ کسان وژل شوي او ۱۱۵ زره ۸۷۵ نورټپیان دي.

د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ له مسکو څخه غوښتي چې له اوکراین سره د "احمقانه جګړې" پای ته رسولو لپاره "ګامونه" واخلي. ورته مهال د ټرمپ ځانګړي استازي سټیو ویتکوف په روسیه کې د ولادیمیر پوتین سره د شخړو د هوارولو په موخه لیدلي.
ټرمپ د جنورۍ په میاشت کې سپینې ماڼۍ ته له راستنیدو راهیسې په مسکو او کییف فشار راوړی چې اوربند وکړي، خو متحده ایالات په دې برخه کې چې له کرملین څخه کوم امتیاز ترلاسه کړي پاتې راغلی.
ټرمپ تېره میاشت ان بي سي نیوز ته وویل، چې هغه خپل روسي سیال ته "غوسه" دی.
بل خوا د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو تېره اونۍ خبرداری ورکړ چې واشنګټن به د روسیې سره د شخړې په اړه "نه ختمیدونکې خبرې اترې" ونه زغمي.
د ټرمپ له دې څرګندونې لږ وروسته کرملین وویل چې د پوتین او ویتکوف ترمنځ خبرې پیل شوې دي. د کرملین ویاند دیمیتري پیسکوف وویل، دغه غونډه چې د پوتین په اصلي ښار سنټ پیټرزبورګ کې ترسره شوه، د اوکراین د جوړجاړي پر بېلابېلو اړخونو خبرې وشوې.
د روسیې دولتي رسنیو د پیسکوف له قوله ویلي: "د دې اړتیا نشته چې دلته د کوم پرمختګ تمه وشي، د اړیکو د عادي کولو بهیر روان دی."
هغه د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا دواړه به د پوتین او ټرمپ ترمنځ د احتمالي ناستې په اړه بحث وکړي وویل: «شاید»
ویټکوف د ټرمپ له بیا ولسمشر کیدو راهیسې په روسیه کې له پوتین سره دوه ناستې کړې دي.
له پوتین سره له ناستې وروسته ویټکوف وویل چې پوتین یو «لوی مشر» دی او «بد سړی» نه دی.