د ترکیې یوې محکمې د افغان کډوال د وژنې په قضیه کې ۶ مجرمینو ته نرمه سزا اورولې

د ترکیې د بشري حقونو ډلې (IHD) ویلي، چې د ترکیې د زونګولدک جزایي محکمې د یوه ناقانونه افغان کډوال د وژنې په جرم شپږو ترکي وکړو ته نرمه سزا اورولې ده.

د ترکیې د بشري حقونو ډلې (IHD) ویلي، چې د ترکیې د زونګولدک جزایي محکمې د یوه ناقانونه افغان کډوال د وژنې په جرم شپږو ترکي وکړو ته نرمه سزا اورولې ده.
یادې ډلې د ترکیې له حکومته غوښتنه کړې ده، چې موثره څېړنه دې وشي او مجرمینو ته دې د ترکیې د قانون له مخې سنګینه سزا ورکړل شي.
د ترکیې یوې محکمې اعلان کړی، چې د یوې بې اسناده افغان کډوال وزیر محمد د وژنې په تور یې شپږو کسانو ته سزا اورولې ده.
یادې جزایي محکمې دغه کسان د غفلت له امله د وژنې او د شواهدو د له منځه وړلو، پټولو یا بدلولو په تورونو مجرم وپېژندل، چې د دوی سزاوې له یو کال څخه تر پنځو کلونو پورې بند اعلان شوې دي.
۵۰ کلن وزیر محمد د ۲۰۲۳ کال د نومبر په ۲۰مه د سکرو په یو ناقانونه کان کې د کار پر مهال ورک شو او وروسته یې مړی په یوه ځنګلي سیمه کې وموندل شو، چې جسد یې سوځول شوی و.
لومړنيو راپورونو ښودلې، چې وزیر محمد په کار ځای کې ژوبل شوی و؛ خو د کان مالکانو له وېرې چې غیرقانوني کان به یې بند شي، روغتون ته نه و وړی او پر ځای یې یاد کس یوه ځنګله ته وړی او سوځولی یې و.
د کان مالکانو ګومان کاوه، چې نوموړی مړ شوی؛ خو د عدلي طب راپورونه ښيي چې هغه ژوندی سوځول شوی و.
دا لومړۍ پېښه نه ده، چې د کډوالۍ په جریان کې یو شمېر افغانان ورسره مخ کېږي؛ بلکې له دې وړاندې هم په ایران، پاکستان او یو شمېر نورو ګاونډیو هېوادونو کې ورته زړه بوږنوونکي پېښې رامنځته شوې دي.

په داسې حال کې چې په کور دننه د طالبانو لهخوا پر یو شمېر هنري فعالیتونو سخت بندیزونه لګېدلي، د هنر نړۍوالې ورځ سره سم په جلاوطنۍ کې یوه بنسټ د «افغانستان هنر اوونۍ» تر سرلیک لاندې یو کمپیان پیل کړی دی.
د «بامداد-خانه شعر» په نوم جلاوطنه بنسټ د ټولنیزو شبکو له لارې په یوه خپاره کړي بیان کې له ټولو افغان هنرمندانو، لیکوالانو، شاعرانو او روڼاندو غوښتي، چې د «افغانستان د هنر اوونۍ» په کلتوري کمپاین کې ورسره برخه واخلي.
په بیان کې ویل شوي، چې دا کلتوري بهیر د افغانستان د هنر او هنرمندانو د درناوي په موخه او په وروستیو کلونو کې د هېواد پر کلتوري او هنري ټولنې د طالبانو د ځپونکو محدودیتونو په غبرګون کې پیل شوی دی.
د دغه پروګرام جوړونکي پر دې باور دي، چې په اوسني ناوریني وضعیت کې هنر کولای شي د اعتراض په ژبه هغه تیاره چې نن سبا یې پر هنر، لیکنې، ادب او کلتور تر بل هر وخت ډېر سیوری غوړولی، رڼا خپره کړي.
په بیان کې د افغانستان له فرهنګي شخصیتونو څخه غوښتنه شوې، چې د کتابونو پېژندلو، شعرونو ویلو، د مقالو خپرولو او نورو پروګرامو له لارې په هېواد کې د شته بندیزونو او محدودیتونو پر وړاندې خپل اعتراضي غږ پورته کړي.
دا پروګرام داسې مهال پیلېږي، چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته د هنر او ادب برخه تر بل هر وخت ډېره سانسور او ځپل شوې ده او تر ډېرې کچې د طالبانو له اجازې پرته هنري او ادبي فعالیتونو ته اجازه نه ورکول کېږي. همداراز ادبي غونډې او مشاعرې هم د طالبانو د اوصافو لپاره ځانګړې شوې دي.
د یادونې ده، چې څو ورځې مخکې د نارنج ګل مشاعري یو شمېر ګډونوالو افغانستان انټرنشنل-پښتو ته ویلي و، چې په ننګرهار کې د طالبانو تر کنټرول لاندې د نارنج ګل دودیزې مشاعرې د ګډونوالو شعرونه د دغې ډلې د اطلاعاتو او کلتور ریاست د یوې ټاکل شوې کمېټې په خوښه انتخاب شوي وو.

د طالبانو د سترې محکمې مشر عبدالحکیم حقاني په فراه ولایت کې له طالب مسوولینو غوښتي، چې «زندانونه د اصلاحي مدرسو» په څېر جوړ کړي څو مجرمان پکې اصلاح شي. نوموړي طالب مسوولینو ته ویلي، چې خلکو ته په خدمت هغوی د ځان تابع جوړ کړي.
د طالبانو سترې محکمې مشر عبدالحکیم حقاني د سې شنبې په ورځ د يوه پلاوي په مشرۍ فراه ولایت ته تللی او هلته یې له ملکي او نظامي طالب مسوولينو سره ناسته کړې.
نوموړي له مسوولينو غوښتې، چې زندانونه د مدرسو په څېر په اصلاح ځایونو بدل کړي.
حقاني زياته کړې، چې زندانیان باید له بند وروسته د فاسدینو په څېر ټولنې ته وړاندي نه شي.
هغه ویلي: «زموږ بنديخانې باید داسې وي لکه مدارس، هغه باید د خلکو د تربيې او تعلیم لپاره ځایونه شي، په بندیخانو کې باید خلکو ته ښه تربیه ورکول شي، د بندیخانې څخه، چې بندیان راوځي باید مصلح سړی وي، داسې نه وي چې د هغه ځایه دی مفسد سړی را ووځي.»
عبدالحکیم حقاني له طالب مسوولینو غوښتي، چې د خلکو په خدمت او کار کولو سره باید هغوی د ځان تابع وګرځوي.
هغه زياته کړې: « عوام خلک د ځانه څخه راضي کړئ، د هغو سره ښه کردار وکړئ، په ښو اخلاقو خلک د ځان تابع کړئ، بیا به دا خلک د دې حکومت او مسوولینو تابع ګرځي.»
طالبانو په وار وار په خپل منځي برخه کې هم د مشرتابه د فرمان، امر منلو او پر اطاعت کولو ټينګار کړی.
د طالبانو مشر د اختر په پيغام کې هم له ملکي او نظامي مسوولينو غوښتي و، چې د ده امر باید ومنل شي.

د طالبانو لوړو زده کړو وزارت په پکتیا پوهنتون کې د خپل مشرتابه د «فرمانونو او احکامو» د تطبیق ارزونه پيل کړې. وزارت د دغه پوهنتون له استادانو او مسوولینو څخه غوښتي چې د دندو پر مهال «صورت او سیرت» په اسلامي شریعت برابر کړي.
د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت د دعوت او ارشاد ادارې امریت مسوولینو د سې شنبې په ورځ د پکتیا پوهنتون استادانو او مسوولینو څخه د خپل مشر هبت الله اخوندزاده د فرمانونو د عملي کولو ارزونه پيل کړې.
د طالبانو د دغه وزارت د دعوت او ارشاد امر محمدخان روحاني هم نن د پکتیا پوهنتون له بیلابیلو څانګو څخه لیدنه کړې ده.
نوموړي له استادانو، مسوولینو او کارکوونکو څخه غوښتي، چې «د دندې پر مهال د دنیا او اخرت د نېکمرغۍ لپاره صورت او سیرت په اسلامي شریعت برابر کړي.»
طالبانو استادانو ته دارزونې فورمې هم ورکړي، څو معلومه کړي، چې په پوهنتون کې څو سلنه د طالبانو د مشر فرمانونه عملي شوي دي.

یو شمېر محصلان داسې اټکل کوي، چې طالبان به تر ښوونځیو وروسته د پوهنتونونو محصلان هم پګړۍ وهلو او د جامو اغوستن ته اړباسي.
د طالبانو د لوړو زده کړو وزیر ندامحمد ندیم دوې اونۍ وړاندي د پوهنتونونو له مسوولینو سره په ناسته کې د ناسمو رواجونو د مخنيوي په برخه کې د هبت الله له لوري د توشیح شوي فرمان پر عملي کولو ټينګار کړی و.
هغه ویلي و: « د خيښۍ، ودونو، مصیبتونو او همدا راز له حج او عمرې څخه د راستنېدو پر مهال د ناسمو رواجونو د مخنيوي په اړه د مشرتابه نوی توشیح شوی فرمان باید عملي او د مشرتابه ټول فرمانونه د شریعت مطابق او زموږ په خیر دي.»
ډېری کسان د طالبانو امربالمعروف پر جوړ شوي قانون او د هبت الله پر فرمانونو نیوکه کوي، چې په ټول افغانستان کې يې د خلکو پر ژوند کړۍ تنګه کړې.

د طالبانو د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر په مشرۍ د اقتصادي کمېسیون نوبتي غونډه کې د ملي پراختیا ستراتیژۍ مسوده د بحث او ارزونې لپاره وړاندې شوې. یاد سند د اقتصادي کمېسیون له لوري د وړاندې شویو نظریاتو او تعدیلاتو په پام کې نیولو سره، په رسمي ډول تایید شوی.
د طالبانو د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال دفتر نن د سې شنبې په ورځ، د وري ۲۶مه، یوه خبرپاڼه خپره کړې چې پکې ویل شوي، د عبدالغني برادر په مشرۍ د اقتصادي کمېسیون نوبتي غونډه ترسره شوې ده.
په خبرپاڼه کې د ملي پراختیا ستراتیژۍ مسوده یو پراخ، واحد او اوږدمهاله سند بلل شوی، چې د راتلونکو پنځو کلونو لپاره د افغانستان د بنسټیزو ملي اهدافو د ټاکلو او تر لاسه کولو په موخه چمتو شوې.
دغه سند د طالبانو د ریاستالوزراء د اقتصادي معاونیت تر مشرۍ لاندې، د اقتصاد وزارت سکرتریت او د سکټوري وزارتونو په همغږۍ ترتیب شوی دی.
خبرپاڼه زیاتوي چې دغه ستراتیژي داسې یو افغانستان انځوروي چې باثباته، هوسا او له سیمې او نړۍ سره د ښو اړیکو لرونکی وي.
د مسودې موخې د اسلامي شریعت د تطبیق، اغېزمنتیا، روڼتیا او حساب ورکونې تامین، همداراز له سیمهییزو او نړیوالو سره د اغېزناکو اړیکو پراختیا، د سولې او امنیت ټینګښت، د کارموندنې او اقتصادي ودې هڅونه، د طبیعي سرچینو مدیریت، بنسټیزو خدمتونو ته پراخ لاسرسی، د صنعت او سوداګرۍ وده، د زیربناوو پراخېدل او سیمهییز اتصال یاد شوي دي.
د طالبانو د اقتصادي مرستیال دفتر وايي، دا مسوده د منظورۍ لپاره د طالبانو د مشر ملا هبتالله اخوندزاده دفتر ته لېږل شوې ده.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت یو رسمي سند چې افغانستان انټرنشنل ترلاسه کړی، ښيي چې دغه ډله غواړي رنجر موټر په ټویټا موټرو بدل کړي. په سند کې ویل شوي چې د تبادلې لپاره سروې او ټول معلومات باید راټول شي او د کورنیو چارو وزارت د معینیانو په حضور کې مشرتابه ته وړاندې شي.
ترلاسه شوی سند د ۱۴۴۶ قمري کال د لسمې میاشتې پر ۱۱ مه نېټه د سراج الدین حقاني د دفتر رییس مولوي زین الله عابر له خوا لاسلیک شوی دی.
دا پرېکړه، د طالبانو معینانو، لویو رییسانو، د معینانو د دفتر رییسانو او مشاورینو په یوه ناسته کې شوې ده.

د طالبانو کورنیو چارو وزارت کې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل چې دا پرېکړه د لګښتونو د کمولو په موخه شوې ده.
سرچینې وویل:« رینجر موټر زیات تېل مصرفوي او ددې رینجرو پرزو بیه هم لوړه ده، نو ددې مصارفو کمولو په موخه دا پرېکړه شوې ده.»
د طالبانو سرچینې وايي څه موده وړاندې شاوخوا ۳۰۰ هایلیکس او کرولا ډوله موټر هم ددې ډلې په کورنیو چارو وزارت کې پر ځینو مسوولینو وېشل شوي دي.
په ترلاسه شوي سند کې د کورنیو چارو وزارت د تامیناتي او تدارکاتي برخې د بودجې په هکله هم پرېکړه شوې ده.
مکتوب وايي چې د طالبانو کورنیو چارو وزارت تامیناتي او تدارکاتي بودجه دې په فزیکي ډول ورکړل شي، یا هم د کورنیو چارو وزارت ټوله خریداري دې د کمیټې له لارې ترسره شي چې تدارکاتي پروسه یې په نظر کې ونه نیول شي.
په دې مکتوب کې لیکل شوي، چې د طالبانو کورنیو چارو وزارت د صلاحیت سقف دې له پنځه دېرش میلیونه افغانۍ نه پورته کیږي.
د مکتوب په پای کې لیکل شوي، چې د کورنیو چارو وزارت تامیناتي چارو معینیت ته دنده سپارل شوې چې په دې اړه د مشرتابه عالي مقام په عنوان وړاندیزونه ترتیب کړي او کله چې د رنجر موټرو د تبادلې رپوټ لپاره د مشرتابه مقام ته ځي د منظورۍ لپاره دې پورته ذکر شوي وړاندیزونه هم له ځان سره یوسي.
سرچینو وویل چې د طالبانو د کورنیو چارو وزارت له مشرتابه څخه هدف هم ددې ډلې د مشر ملا هبت الله اخوندزاده دی او کله چې سندونه د لاسلیک لپاره د کورنیو چارو وزیر ته لېږل کیږي، بیا خلیفه لیکل کیږي.
د یادونې وړ ده چې د طالبانو مشر مولوي هبت الله ددې ډلې د کورنیو چارو، دفاع وزارتونو او د استخباراتو لوی ریاست شل سلنه کارکوونکي له تشکیل نه تنقیص کړي او فعال احتیاط ته یې سوق کړي دي.
افغانستان انټرنشنل د طالبانو د کورنیو چارو وزارت، دفاع وزارت او استخباراتو ریاست سندونو له مخې وړمه ورځ رپوټ ورکړ، چې د طالبانو د بېلابېلو وزارتونو معینانو، رییسانو، د معینیتونو د دفتر رییسانو او مشاورینو د خپل مشر مولوي هبت الله د حکم په اړه ځانګړې ناسته کړې او د تشکیلاتي تنقیص یا احتیاط ته د سوق کېدونکو کارکوونکو څرنګتیا یې ارزولې ده.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت په سند کې د تشکیلاتي تنقیص او فعال احتیاط ته د کارکوونکو د سوق په تړاو د ددې ډلې د مشر مولوي هبت الله د ۱۴۴۶ هجري قمري کال د لسمې میاشتې د ۹مې نېټې د «۵۵۲۸» ګڼې د حکم یادونه شوې ده.
