سپین لوګی پورته شوی: په واتیکان کې نوی پاپ ټاکل شوی
د واتیکان له سیسټین چپل څخه سپین لوګی ختلی، چې د نوي پاپ د ټاکل کېدو اعلان ښيي.
د واتیکان له سیسټین چپل څخه سپین لوګی ختلی، چې د نوي پاپ د ټاکل کېدو اعلان ښيي.
د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه راغلو کارډینالانو د پاپ فرانسیس له مرګ وروسته په ور تړلې غونډه کې ګډون وکړ او نوی روحاني مشر یې وټاکه. د سنت له مخې، سپین لوګی د رایو وروستي پړاو نښه ده چې بریالی پاپ انتخاب شوی دی.
که څه هم د نوي پاپ نوم تر دې دمه نهدی افشا شوی، خو د رپوټونو له مخې به نوموړی ژر د سیسټین چپل له بالکون نه د خلکو پر وړاندې راښکاره شي او خپله لومړنۍ وینا به وکړي.
د رویټرز د خبریالانو له مخې، د واتیکان امنیتي تدابیر سخت شوي او د نړۍ له بیلابیلو هېوادونو خبریالان، عکاسان او مذهبي استازي د دغه اعلان شاهدان دي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ (PTM) مشر منظور پشتین د پاکستان پر پوځ تور ولګاوه چې د خیبر پښتونخوا په ټانک ولسوالۍ کې یې پر یوه جومات هوايي برید کړی، چې له امله یې بې ګناه ملکي وګړي وژل شوي او ټپیان شوي دي.
پشتین د چارشنبې په ورځ پر ټولنیزو رسنیو لیکلي، چې دا بمباري د ټانک ولسوالۍ د وړوکي کلی په سیمه کې شوې.
پشتین وايي، « د شپې هند پر پنجاب د بې پیلوټه الوتکې بریدونه وکړل، خو پاکستان د پښتونخوا د ټانک ولسوالۍ په وړوکي کلي کې پر یوه جومات بم وغورځاوه».
د رپوټونو له مخې، د نیک زمان او محمد انور بیټني په نامه کسان په دې پېښه کې وژل شوي او د ممتاز علي شاه او حکمت الله په نامه نور ټپیان شوي دي.
منظور پشتین دا پېښه « د پښتنو پر ضد د دوامداره تاوتریخوالي او ریاستي ظلم یوه بله بیلګه» وبلله او د جمعې په سهار یې د ټانک ښاروالۍ په تالار کې د شورغږ او پرلت غوښتنه کړې ده.
نوموړي له ولسي خلکو غوښتي، چې په دغه پرلت او اعتراضي غونډه کې برخه واخلي.
پشتین وايي، چې دا ډول پیښې په پښتني سیمو کې عادي شوې، خو پر وړاندې یې نه حکومت اقدام کوي، نه رسنۍ پوښښ ورکوي او نه سیاسي مشران غبرګون ښيي.
نوموړي دا هم وویل چې پر پنجاب د هند د هوايي بریدونو پر وړاندې عاجلې پارلماني غونډې، رسنیز رپوټونه او سیاسي غندنې وشوې.
پشتین زیاته کړه، « د پنجاب پر پېښو هر څوک خواشیني دي، خو زموږ د شهیدانو، ټپیانو او کړیدلو کورنیو غږ څوک نه اوري. نه یوازې غلي دي، بلکې هغه خلک چې له پښتنو سره خواخوږي لري، دولت هغوی ته د حقارت په سترګه ګوري».
پاکستاني چارواکو تر اوسه دپي ټي ایم د ادعاوو په اړه رسمي غبرګون نه دی ښودلی.
پوځ ډېری وخت د قبايلي سیمو د عملیاتو په اړه تبصره نه کوي او دا د ملي امنیت موضوع بولي.
د امريکا متحده ایالاتو يوه لوړپوړي چارواکي خبرداری ورکړی چې که اسرایيل خپل دريځ بدل نه کړي، نو واشنګټن ښايي له سعودي عربستان سره خپله معامله د تل ابیب له ګډون پرته پر مخ يوسي.
د اسراییل یروشلم پوسټ ورځپاڼې رپوټ ورکړی چې دغه بېنومه امريکايي چارواکي د دوشنبې په ورځ د هغو اسيرانو له کورنيو سره ليدلي چې لا هم په غزه کې بنديان دي. د ليدنې پر مهال، چارواکي ويلي چې ولسمشر ډونالډ ټرمپ د اسراییل د غبرګون له امله چې د اوربند خبرې يې ټکنۍ کړې، سخت خوابدی شوی دی.
رپوټ زياتوي چې ټرمپ غواړي له اسراییل پرته له سعودي سره معامله پرمخ بوځي.
ټاکل شوې ده چې ټرمپ راتلونکې اونۍ سعودي عربستان، قطر او متحده عربي اماراتو ته سفر وکړي.
له بلې خوا، په واشنګټن کې د اسراییل سفیر هڅه کوي چې سپينه ماڼۍ قانع کړي څو ټرمپ ته د تل ابیب لپاره هم د سفر لنډ پروګرام برابر کړي.
د امريکايي چارواکي له خولې ويل شوي چې اسرایيل ښايي د اوربند له هوکړې سره د مخالفت ددوام په صورت کې ډېر «دروند قيمت» پرې کړي.
نوموړي زياته کړې، « ولسمشر ټرمپ هوډ لري چې له سعودي سره يوه مهمه معامله مخ ته يوسي، که څه هم اسرایيل پکې ګډون نه لري. د حوثيانو سره د اوربند تړون يوازې پيل دی. که اسرایيل هوښيار نه شي، نو ان د ميلينيوم معامله به هم پرته له دوی وشي».
الجزیره دې رپوټ ته په اشارې وايي، د اسيرانو کورنۍ هيله لري چې دا ليدنه به پر اسرایيلي مشرانو نړيوال فشار زيات کړي. ځينو ګډونوالو ويلي چې د امريکايي چارواکي توندې لهجې حيران کړي، ځکه واشنګټن له پخوا راهيسې د اسراییل نږدې متحد ګڼل کیږي.
د ټرمپ اداره هڅه کوي چې د منځني ختيز سيمهييز اتحادونه بيا تنظيم کړي او له سعودي عربستان سره د اسرایيل اړيکي عادي کړي.
چارواکي ويلي: « موږ هيله لرو اسرایيل په دغه تاريخي رېل ګاډي کې سپور شي، ځکه دا ګاډی له تمځي تېر شوی. خو امريکا به د تمځي پر سر انتظار ونه کړي».
چارواکي دا اندېښنه هم شريکه کړې چې د اسراییل روان نظامي عمليات ښايي د بنديانو ژوند ته خطر پېښ کړي.
د امريکا، سعودي عربستان او اسرایيل ترمنځ وړانديز شوې درېاړخيزه معامله د واشنګټن په منځګړتوب، د سعودي عربستان او اسرایيل ترمنځ رسمي ډيپلوماتيکې اړيکې عادي کول دي.
دا معامله د ۲۰۲۰م کال له جنجالي ابراهیمي تړون وروسته بل ستر ګام ګڼل کېږي.
د جرمني نوی حکومت پلان لري، چې د ناقانونه کډوالو او پناهغوښتونکو د ننوتلو د مخنیوي لپاره د دغه هېواد د پولو کنټرول قوي کړي.
د جرمني د کورنیو چارو وزیر الکساندر دوبرېنټ د چهارشنبې په ورځ خبریالانو ته ویلي، چې راتلونکې ورځې به په پولو کې د پولیسو حضور پراخ شي.
ورته مهال دوبرېنټ زیاته کړې، زیانمنونکي کسان به اجازه ولري چې جرمني ته دننه شي.
نوموړي وویل: «موږ نه غواړو پولې وتړو، خو په ډېر جدي ډول به یې کنټرول کړو او د پولو دا قوي کنټرول به د ډېرو پناهغوښتونکو د ردېدو لامل هم شي.»
د جرمني د نوي حکومت د کورنیو چارو وزیر په وینا، د پولو د کنټرول سختېدل به په تدریجي وي او د خلکو د بېرته ستنېدو د ډاډ ترلاسهکېدو لپاره به په پوله کې د پولیسو حضور هم ګام په ګام پلي شي.
د جرمني نوي لومړي وزیر فریدریښ مېرڅ چې د سېشنبې په ورځ یې پارلماني رایې وګټلې، د خپل ټاکنیز کمپاین پرمهال یې د جرمني د کډوالۍ پالیسي د سختېدو ژمنه کړې وه.
هغه د فبرورۍ په میاشت کې له ټولټاکنو نه څو اوونۍ مخکې ویلي و، چې جرمني ته به د ناقانونه کډوالو د ننوتلو مخه ونیسي او د لومړي وزیر په توګه د ټاکل کېدو په صورت کې به د اېستلو بهیر پراخ کړي.
وروستي کلونه په جرمني کې د کډوالو اړوند بریدونو زیاتوالی چې ځیني افغانان هم پکې ښکېل دي، د دې لامل شوی چې د کډوالو پروړاندې د خلکو غبرګونونه راوپاروي او سیاسي ګوندونه هم هڅه کوي د کډوالو ضد اقدامات ډېر کړي.
فلسطیني چارواکي وايي چې په غزه کې د اسراییل په بریدونو کې د ښځو ماشومانو او دوو خبریالانو په ګډون لږترلږه ۹۲ کسان وژل شوي دي.
د فلسطین روغتیايي چارواکو زیاته کړې، چې د چهارشنبې په ورځ په غزه کې پر یوه ښوونځي او بازار د اسراییل په هوايي برید کې لږ تر لږه ۴۸ کسان وژل شوي دي.
د چارواکو په وینا، دا ۴۸ کسان پر یوه ښوونځي، هوټل او بازار د برید په ترڅ کې وژل شوي دي. په دغه ښوونځي کې د غزې د روانې جګړې بې ځایه شوي اوسېدل.
چارواکو زیاته کړې، چې تېره ورځ د غزې په مرکزي برخه کې پر بوریج د کډوالو د اوسېدو پر یوه بل ښوونځي د برید په ترڅ کې د ښځو او ماشومانو په ګډون لږترلږه ۳۳ کسان وژل شوي او ۸۶ نور ټپیان دي.
د اسراییل پوځ ویلي، هغه «ترهګر» یې هدف ګرځولي چې له دې ودانۍ څخه یې د قوماندې مرکز په توګه عملیات کول.
د غزې د رسنیو دفتر وايي، ازاد خبریال چې له څو سیمهییزو رسنیو سره یې کار کاوه، په وژل شویو کسانو کې شامل دی.
هغه په دې وروستیو کې د خپلې نوې زېږیدلې لور عکس پر انسټاګرام خپور کړی و.
دغه دفتر زیاته کړې، چې نور عبده یو بل سیمه ییز خبریال د چهارشنبې په سهار د غزې ښار پر یوه بل ښوونځي کې د برید د پوښښ پرمهال وژل شوی دی.
د غزې د روغتیا وزارت ویاند ظاهر الوحیدي اسوشېټیډپرېس ته ویلي، چې د بریدونو ټپیان د الشفا په نوم نږدې روغتون ته لېږدول شوي دي.
په داسې حال کې چې د غزې جګړه ۲۰ میاشتې غځېږي، د پای ته رسېدو کومه روښانه هیله یې نه لیدل کېږي.
د یادونې ده، چې پر غزې د اسراییل د ځمکني او هوايي بریدونو په ترڅ کې تر دې دمه تر ۵۰زرو ډېر کسان وژل شوي او زرګونه نور ټپیان دي.
څه موده مخکې د سور صلیب نړۍوالې کمېټې مشرې میرجانا سپولیاریچ ویلي و، چې په غزه کې بشري وضعیت په ډېرې چټکۍ سره ناوړه شوی او دا سیمه د ځمکې پر سر د انسانانو لپاره «دوزخ» ګرځېدلې ده.
د بشري حقونو فعالې او د نوبل سولې جایزې ګټونکې ملالې یوسفزۍ د هند او پاکستان ترمنځ د کړکېچ په تړاو د اندېښنې ترڅنګ د دواړو هېوادونو له مشرانو غوښتي، چې روان کړکېچ کم او د ملکيانو، په ځانګړې توګه د ماشومانو د ژوند خونديتوب لپاره جدي اقدامات وکړي.
ملالې د خپلې اېکسپاڼې له لارې ټینګار کړی، «کرکه او تاوتریخوالی زموږ ګډ دوښمنان دي، نه یو بل» او پر نړۍوالې ټولنې یې غږ کړی چې د خبرواترو او ډېپلوماسۍ پیاوړتیا لپاره لاس په کار شي.
نوموړې د دواړو هېوادونو د قربانیانو له کورنیو سره د خواخوږۍ شریکولو ترڅنګ زیاته کړې، چې په دې سختو شېبو کې خپلو ټولو ملګرو، کورنۍ، ښوونکو، فعالانو او هغو نجونو ته چې په پاکستان کې یې ورسره ګډ کار کړی، سخته اندېښمنه ده.
د بشري حقونو فعالې او د نوبل سولې جایزې ګټونکې ملاله یوسفزۍ وايي، چې سوله په سیمه کې د امنیت او ګډې سوکالۍ د ډاډمنتیا یوازینۍ ممکنه لاره ده.
نوموړې دا څرګندونې تر هغه وروسته وکړې، چې هند د پاکستان پر خاوره هوایي بریدونه ترسره کړل.
د هند حکومت ادعا کوي، چې دغه بریدونه د ترهګریزو ډلو پر ضد ترسره شوي، خو پاکستان دا بریدونه «بزدلانه حملې» بولي او وايي، چې په مناسب وخت او ځای کې به ورته مناسب ځواب ورکړي.
