طالبان: د ځمکو او د پردیو مالونو غصب «کبیره ګناه» ده

د طالبانو د ځمکو د غصب مخنېوي او د بېرته راګرځولو کمېسیون مشر مولوي محمد اسماعیل غزنوي وايي، د پردیو مالومونو غصب د «شریعت» له مخې «کبیره ګناه» ده.

د طالبانو د ځمکو د غصب مخنېوي او د بېرته راګرځولو کمېسیون مشر مولوي محمد اسماعیل غزنوي وايي، د پردیو مالومونو غصب د «شریعت» له مخې «کبیره ګناه» ده.
نوموړي دغه څرګندونې د (غويي ۲۱مه) د یکشنبې په ورځ په کابل کې د یوې خبري غونډې پر مهال کړې دي.
هغه ویلي، چې د طالبانو د اوسنۍ واکمنۍ له پیل راهیسې یې نږدې پنځوس مېلیونه جریبه ځمکه دولتي ثابته کړې او ۳.۹ مېلیونه جریبه غصب شوې ځمکه له غاصبینو بېرته راګرځول شوې ده.
هغه زیاته کړې، چې له دې ډلې یې یوازې په کابل کې «۶۶زره جریبه ځمکه» په کابل کې د غاصبینو له منګولو خلاصه کړې ده.
همدا راز یې خبر ورکړی، چې دغه کمېسیون «۱۲.۷ مېلیونه جریبه» نوره ځمکه دولتي ثابته کړې او ثبت کړې یې ده.
د طالبانو یاد کمېسیون له قومي مخورو او دیني عالمانو غوښتي، چې په خپلو سیمو کې د دولتي ځمکو په بېرته راګرځولو کې ورسره همکاري وکړي.
تر دې دمخه د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې خلکو نیوکې کړې وې، چې طالبانو یې په بېلابېلو پلمو شخصي ځمکې دولتي کړې دي.
خلکو نیوکې کړې، چې د خپلو ځمکو اړوند له قانوني اسنادو لرلو سره، سره طالبان یې ستونزو ته پام نه کوي.


د پاکستان اېکسپرېس ټربیون ورځپاڼې راپور ورکړی، طالبانو له اسلام اباد او بېجینګ سره هوکړه کړې چې له هند سره به خپلې اړیکې تر ډیپلوماتیکو ماموریتونو محدودې کړي او له نوي ډیلي سره به له نورو تعاملاتو ډډه وکړي.
دغې ورځپاڼې د ځینو باوري سرچینو په حواله راپور ورکړی، چې دغه پرېکړه د طالبانو، پاکستان او چین ترمنځ په درې اړخیزه غونډه کې شوې ده.
د راپور له مخې، په دې غونډه کې د سیمهییزې همغږۍ او افغانستان ته د چین-پاکستان اقتصادي دهلیز پروژې د غځولو په اړه هم هوکړه شوې ده.
راپور وايي:« د سیمهییزې همغږۍ په دې غونډه پر دې هم هوکړه وشوه، که دا سمون په سمه توګه پلي شي؛ نو په افغانستان کې به د هند نفوذ یوازې د ډیپلوماتیکو ماموریتونو کچې پورې محدود وي.»
سرچینو اېکسپرېس ټربیون ته منلې، چې دغه پرېکړې د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي او د چین او پاکستان ځانګړو استازو په ګډون د تړلو دروازو تر شا په یوه غونډه کې شوې دي.
سرچینو زیاته کړې، چې افغان طالبانو په خاموشۍ سره د پهلګام د پېښې په اړه د بې پرې څېړنو په اړه د اسلام اباد د دریځ ملاتړ کړی او اراده لري چې ځانونه د هند له محوره لرې وساتي.
په راپور کې دا هم ویل شوي، چې د جمعې په شپه او شنبه د دوه اړخیزو غونډو په ګډون له څو غونډو وروسته، پرېکړه وشوه چې افغان طالبان به په کابل کې د چین او پاکستان سره د بهرنیو چارو وزیرانو د شپږم پړاو درې اړخیزې خبرې اترې کوربهتوب وکړي.
سرچینې وویل: «د پاکستان د ځانګړي استازي د سفر موخه د پاکستان او هند د شخړې په اړه د ګاونډیو هېوادونو ملاتړ ترلاسه کول، د چینایي نوښتونو له لارې سیمهییز اتصال او د افغانستان له خاورې د داعش خراسان څانګې ډلې له منځه وړل دي.»

د پښتونخوا د کورنیو او قبایلي چارو ادارې خبر ورکړی، چې د پاکستان حکومت تېره ورځ د تورخم او انګور اډې له لارو ۱۱۰۰ تنه افغان کډوال په جبري توګه افغانستان ته ستانه کړي دي.
د دغې ادارې د رسمي شمېرو له مخې، په ستنو شویو کسانو کې ۲۰۷ د (ACC) کارت لرونکي او ۸۹۳ بیا بېاسناده کډوال وو.
خبریالانو ته له دغې ادارې څخه رالېږل شوي معلومات ښیي، چې ۱۰۸۴ تنه د تورخم او ۱۶ افغانان د انګور اډې له لارې ستانه شوي دي.
بل خوا د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر اژانس خبر ورکړی، چې په ټوله کې تېره ورځ ۴۳۸ کورنۍ افغانستان ته ستنې شوې دي.
خبر زیاتوي، په راستنو شویو کورنيو کې ۱۵۲ د تورخم له لارې، ۱۱۶ کورنۍ د سپین بولدک له لارې، ۵۱ کورنۍ د نیمروز ورېښمو پله له لارې، ۵ کورنۍ د انګور اډې له لارې، ۱۳ کورنۍ د هلمند له لارې او ۱۰۱ نورې کورنۍ د اسلام کلا له لارې افغانستان ته ستنې شوې دي.
له بل پلوه د سره صلیب نړۍوالې کمېټې په خپل وروستي راپور کې ویلي، چې یوازې په اپرېل میاشت کې شاوخوا ۱۴۵زره افغان کډوال له پاکستانه اېستل شوي چې د فبرورۍ پرتله اته برابره زیات دي.
دغه کمېټې له پاکستان او ایران څخه د ډېرو راستنېدونکو کډوالو وضعیت د اندېښنې وړ بللی دی.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي د افغانستان لپاره د چین له ځانګړي استازي یوی شیایونګ سره په ناسته کې د دغه هېواد له لوري بېجینګ ته د سفر بلنه منلې ده. د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، چې د چین د بهرنیو چارو وزیر متقي ته دغه بلنه ورکړې ده.
تر اوسه د دغه سفر کره نېټه د طالبانو له لوري نه ده په ډاګه شوې او نه هم ویل شوي، چې متقي سره به د دغه ډلې نور کوم غړي ملتیا وکړي.
د طالبانو د یاد وزارت خبرپاڼه کاږي، د چین استازي په دغه ناسته کې ډاډ ورکړی چې په نړۍواله ټولنه کې به د طالبانو ملاتړ ته دوام ورکوي.
په ناسته کې دواړو لوریو د سوداګریزو راکړو ورکړو پر ډزرېدو هم خوښي څرګنده کړې ده.
طالبان تر بل هر وخته چین ته خورا نږدې شوي دي او چینایي پانګهوالو هم افغانستان ته مخه کړې.
راپورونو ښودلې، چې د طالبانو تر واک لاندې چینایي شرکتونو د افغانستان پر کانونو منګولې خښې کړې دي او د هېواد په بېلابېلو سیمو کې یې د کېندنې پراخ قراردادونه ترلاسه کړي.
له دې سربېره د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ هم په افغانستان کې د چین له زیاتېدونکي نفوذ څخه اندېښنه څرګنده کړې ده.
هغه په وار، وار د بایډن پر ادارې نیوکه کړې، چې د ناغېړۍ له کبله یې اوس د بګرام پوځي اډه د چین په لاس کې ده؛ خو طالبانو د هغه دغه څرګندونې غندلې او رد کړې دي.
چین همدا راز په بېجینګ کې د طالبانو استازی هم منلی او له دغه ډلې سره یې خپل پراخ تعامل ته دوام ورکړی.
له چین سره، سره روسیه هم د هغو هېوادونو له ډلې ده، چې کرار، کرار یې له طالبانو سره خپلې ډېپلوماټیکې اړیکې پراخې کړې دي او ان په یوې وروستي اقدام کې یې دغه ډله د ترهګرو له نوملړه هم ویستې ده.
د کارپوهانو په وینا، د لوېدیځ او امریکا لپاره په افغانستان کې د چین او روسیې ډېریدونکی نفوس د اندېښنې وړ دی.

د چین او پاکستان هېوادونو استازو په کابل کې د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ له وزیر نورالدین عزیزي سره په ناسته کې د اقتصادي همکاریو په اړه خبرې کړې دي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ له وزارت څخه په یوه خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې د چین او پاکستان ځانګړو استازو د شنبې په ورځ کابل ته د سفر پر مهال د دغه وزارت له وزیر نورالدین عزیزي سره په یوه ګډه ناسته کې د اقتصادي همکاریو او سوداګریزو اړیکو په پیاوړتیا ټینګار کړی دي.
نور الدین عزیزي وویل: «زموږ پالیسي اقتصاد محوره ده او موږ د دغې پالیسۍ پر بنسټ د بهرنیو پانګونو د جذبولو لپاره پروګرامونه تنظیم او پلي کوو، چې ګډې ګټې په پام کې نیسي.»
د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق ویلي، چې په دغې غونډه کې هوکړه وشوه، چې د چین–پاکستان اقتصادي دهلیز پراخولو لپاره باید ګامونه واخیستل شي؛ څو افغانستان ته هم وغځېږي.
له دې مخکې محمد صادق او د چین ځانګړي استازي یو شیایونګ د طالبانو د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره هم لیدلي وو، چې پکې یې د اقتصادي او سیاسي اړیکو ترڅنګ د سیمې د وضعیت په اړه هم خبرې کړې وې.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو او پاکستان سوداګریزې اړیکې د سیاسي او ډیپلوماټیکو کړکېچونو له امله په دې وروستیو میاشتو کې خورا اغېزمنې شوې وې.

نیویارک ټاېمز راپور ورکړی، چې د فوټبال نړۍوال فدراسیون (فیفا) د جلاوطنه افغان ښځینه لوبغاړو پخوانۍ ملي لوبډله په جلاوطنۍ کې په رسمیت پېژندلې ده.
د یادې ورځپاڼې د راپور له مخې، دغه لوبډله د فیفا تر څار لاندې په رسمي دوستانه سیالیو او نړۍوالو تورنمنټونو کې ګډون کولای شي.
فیفا ویلي، چې دغه جلاوطنه ښځینه لوبډله به د یوه کال لپاره د ازمایښتي پروژې په توګه فعاله وي؛ څو په راتلونکې کې د نورو کډوالو لهخوا د ورته لوبډلو د جوړېدو زمینه برابره شي.
فیفا ویلي، دغه اداره به د جلاوطنه افغان ښځینه لوبغاړو او اړوندو بنسټونو په همکارۍ ډېر ژر د دغې نوې لوبډلې جوړښت، تنظیم او فعالیتونو پیل کړي.
له دې سره به د طالبانو د سختو بندیزونو څخه جلاوطنه شوې افغان لوبغاړې یو ځل بیا د سیالیو ډګر کې راڅرګندې شي.
طالبانو نه یوازې په فوټبال؛ بلکې د ښځو پر هر ډول ورزشونو په هېواد کې سخت بندیزونه لګولي، چې له همدې کبله ډېری افغان ورزشکارانې جلاوطنۍ ته اړې شوې دي.
د فیفا مشر جیاني اینفانتینو ویلي:« دا یو تاریخي نوښت دی. فیفا ژمنه لري، چې هره نجلۍ د نړۍ په هر ګوټ کې ان افغان نجونې هم باید وکولای شي فوټبال وکړي.»
که څه هم د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان فوټبال فدراسیون تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي؛ خو راپورونه ښيي چې دغه نوښت له یاد فدراسیون څخه دباندې ترسره کېږي.
د دغې لوبډلې مالي او تخنیکي ملاتړ به د فیفا د پرمختیايي څانګې لهخوا ورکول کېږي.
تر دې دمخه د ښځینه کرېکټ ملي لوبډلې یو شمېر غړې هم په اسټرالیا کې سره راټولې شوې وې او جلاوطنه لوبډله یې اعلان کړه.
د کرېکټ نړۍوالې شورا له لوري یاده لوبډله په رسمیت وپېژندل شوه او خپله یوه سیالي یې هم ترسره کړه.