افغانستان؛ د جګړې له ډګره تر سیمهییز اتصال پورې
پاکستانۍ وېپپاڼه وايي، افغانستان چې د لسیزو راهیسې د نړۍوالو قدرتونو ترمنځ د جګړې او سیالۍ ډګر و، اوس د سیمهییز اقتصادي اتصال په برخه کې د یو مهم ټکي په توګه راڅرګندېږي.
د لیکوال په اند، که په افغانستان کې ثبات تامین شي، دغه هېواد کولای شي له جګړې نه د پراختیا او اقتصادي همکارۍ لور ته حرکت وکړي.
دډې فرایډې ټایمز د مقالې لیکوال زیاتوي چې افغانستان په تېرو وختونو کې د جګړې، ترهګرۍ او امنیتي ناورین په چوکاټ کې پېژندل کېده، خو اوس نوي لیدلوري، په ځانګړې توګه د چین او پاکستان د اقتصادي دهلیز (CPEC) او د چین د «یو کمربند، یوه لار» نوښت له لارې، دا ښيي چې دا هېواد کولای شي د سوېلي او مرکزي اسیا ترمنځ د اتصال په برخه کې مثبت رول ولوبوي.
ډې فرایډې ټایمز وېپپاڼې د مقالې لیکوال په اند، افغانستان د جغرافیې له مهم موقیعت نه برخمن دی او کولای شي ځان د سوداګرۍ، انرژۍ او سیمهییز ټرانزیت لپاره د اړیکو یو پُل وګرځوي. د کانونو او لیتیم په سکټورونو کې پانګونه او د خلکو لپاره د کاري فرصتونو رامنځتهکېدو په ګډون د سیمهییز اتصال نوي پلانونه د افغانستان د اقتصادي ودې لپاره فرصتونه برابر کړي دي.
په مقاله کې ادعا شوې چې یو شمېر هېوادونه، په ځانګړي ډول چین، غواړي افغانستان په سیمهییزو اقتصادي بهیرونو کې شامل کړي او دغه هېواد له اقتصادي انزوا نه لرې وساتي. د مس عینک په کان کې د پانګونې سربیره، چین غواړي په افغانستان کې د لیتیم کانونو په ګډون پر نورو لویو برخو کې هم پانګونه وکړي.
لیکوال وايي چې د دې ټولو سره-سره امنیتي ستونزې لا هم پر خپل ځای پاتې دي او په افغانستان کې ترهګريز فعالیتونه په بېلابېلو سیمو کې دوام لري. د لیکوال په وینا، تر څو چې ثبات تامین نهشي او د سختدریځو ډلو پر ضد ګټوره مبارزه ونه شي، په دغه هېواد کې هېڅ اقتصادي پروګرام نهشي بریالی کېدای.
د یادونې ده چې پر افغانستان د طالبانو تر واکمنېدو وروسته، چین له دغې ډلې سره خپل تعاملات تر بل هر هېواده ښه ساتلي او ان له پاکستان سره یې هم د یادې ډلې د خبرواترو او اړیکو ښه کېدو منځګړیتوب ترسره کړی دی.
تېره اونۍ په بیجېنګ کې د طالبانو، پاکستان او چین بهرنیو چارو وزیرانو ګډه غونډه کړې چې د راپورونو پر بنسټ له طالبانو پکې غوښتنه شوي څو افغانستان کې د هند د نفوذ مخه ونېسي. له چین سربېره د ایران، روسیې، منځنۍ اسیا او یو شمېر نورو هېوادونو پانګهوالو هم افغانستان کې پانګونې ته لېوالتیا ښوولې.
دا په داسې حال کې ده چې په کور دننه او بهر د جلا وطنه افغانانو له لوري نیوکې کېږي چې طالبانو په خپلسرې او ناقانونه توګه د افغانستان طبیعي شتمني د چین په ګډون د یو شمېر نورو هېوادونو منګولو کې ورکړې ده.