په داسې حال کې چې زرګونه افغان کډوال د ایران او پاکستان له لوري په جبري ډول هېواد ته استول کېږي، طالبانو د راستانه شویو کسانو د شمېر راپور خپور کړی، خو د دغو کډوالو د ژوند اصلي وضعیت، د بېسرپناهۍ ستونزې، د خدماتو کموالی او د نړۍوالو بشري اصولو نه رعایت له پامه غورځولی دی.
د طالبانو مرستيال ویاند حمدالله فطرت په خپلې اېکس خواله رسنۍ لیکلي، چې د روانې اوونۍ د یکشنبې په ورځ د هېواد له بېلابېلو لارو زرګونه افغان کډوال په جبري ډول راستانه شوي دي.
د فطرت په وینا، دغو کډوالو ته اړین خدمات برابر شوي دي، خو د بشري حقونو فعالان، مدني ټولنې او د کډوالو د ملاتړ ادارې وایي، چې دا راپورونه واقعیت نه لري او د یوې ادارې ځانسپینولو ته ورته دي.
د دغه طالب چارواکي د خپرو شویو شمېرو له مخې، له اسلامکلا څخه ۹۳۲ کورنۍ (۵۶۶۰ تنه)، د نیمروز د ورېښمو پله له لارې ۸۵ کورنۍ او ۷۶۲ تنه مسافر، د سپینبولدک له لارې ۲۰ کورنۍ (۱۱۰ تنه)، د تورخم له لارې ۷۰ کورنۍ (۳۳۶ تنه)، او له بهرامچې څخه ۱ کورنۍ (۴ تنه) بېرته راستانه شوې ده.
په ټولییزه توګه «۷۲۳۰» تنه افغانان یوازې په یوه ورځ کې راستانه شوي، چې اکثریت یې جبري اېستل شوي دي. طالب چارواکو بیا دا واضیح کړې نه ده، چې ایا دا کډوال داوطلبانه راستانه شوي، که جبراً اېستل شوي دي.
د شواهدو له مخې، ډېری دغه کسان د پاکستان یا ایران پولیسو نیولي، بندي کړي او بیا یې سرحد ته لیږلي دي، چې دا چاره د نړۍوالو بشري قوانینو خلاف ده.
طالب چارواکي وایي، «اړین خدمات» یې برابر کړي، خو نه یې د خدماتو نوعیت، نه کیفیت، نه موده، او نه هم د کډوالو له اړتیاوو سره د مطابقت معلومات وړاندې کړي. په تېرو ورته مواردو کې ګڼ شمېر کډوال د استوګنې ځای، خوراک، طبي پاملرنې او ان د خپلو ماشومانو د درملو له کمښت شکایتونه کړي دي.
له ایران او پاکستانه راستانه شوي ډېری افغانان یا سرپناه نه لري، یا هم له خپلو کلیو څخه د جګړو، وچکالۍ او بېکاري له امله راوتلي دي. د طالبانو چارواکي د دې واقعیتونو یادونه نه کوي او یوازې شمېرې وړاندې کوي.
سره له دې چې د کډوالو جبري اېستل د نړۍوالو تړونونو له مخې باید د نړۍوالو ادارو له څارنې او همکارۍ سره ترسره شي، لا هم د ملګرو ملتونو اړوند ادارې، لکه UNHCR، یا د بشري مرستو نور بنسټونه ښکاره دریځ نه لري او دا چوپتیا پوښتنې راولاړوي.
د افغان کډوالو په زور ستنول، په داسې حال کې چې د ژوند شرایط یې لا هم خوندي نه دي، نه یوازې چې بشري بحران پراخوي، بلکې د حکومتدارۍ په نوم د بېځایه تبلیغ لپاره کارول کېږي. تر هغه چې د راستانه شويو کډوالو لپاره حقیقي، دوامداره او خوندي خدمات نه وي برابر شوي، دا ډول راپورونه یوازې کاغذي تسلي ده، نه د خلکو د درد دوا.
