په جرمني کې افغان ځوانانو یو بل په چړو وهلي دي

په برلین ښار کې د هومبولت فورم مخ ته د افغان ځوانانو دوو ډلو شخړه کړې او یو بل یې په چړو وهلي. پولیسو ويلي، چې د دغه ځوانانو عمرونه د ۲۰ او ۲۶ کلونو ترمنځ دي او برسېرن ټپیان شوي دي.

په برلین ښار کې د هومبولت فورم مخ ته د افغان ځوانانو دوو ډلو شخړه کړې او یو بل یې په چړو وهلي. پولیسو ويلي، چې د دغه ځوانانو عمرونه د ۲۰ او ۲۶ کلونو ترمنځ دي او برسېرن ټپیان شوي دي.
د جرمني «بي ېیډ برلین» ورځپاڼې سېشنبه (د وږي ۴مه) لیکلي، چې دغه نښته د اګست په ۲۳مه نېټه ماښام مهال د شاوخوا ۱۰ ځوانانو ترمنځ شوې ده. پولیسو ویلي، چې په دغه نښته کې ۶ ځوانان ټپيان شوي دي.
د راپور له مخې؛ ټپیان او د پېښې شاهدان ټول افغانان دي. د دغه پېښې په تور یوه ۱۴ کلنه نجلۍ هم نیول شوې وه؛ خو لږ وروسته بېرته خوشې شوې ده.
تر اوسه د دغه نښتې انګېزه نهده روښانه شوې. د پولیسو په وینا؛ د پېښې په اړه یې پلټنې روانې دي.
په همدې شپه په ډریزدن کې د نښتې یوه بله پېښه هم ثبت شوې ده. پولیسو په دې تور یو سوریایي کډوال نیولی دی؛ خو د دغه پېښې د قربانیانو او مشکوکو خلکو په اړه یې نور څه نهدي ويلي.

د پاکستان اېکسپرېس ټربیون ورځپاڼې سېشنبه (د وږي ۴مه) راپور ورکړی، پاکستاني چارواکو پرېکړه کړې چې ۱۶ کلنه افغانه نوشابه او د هغې مور بېرته افغانستان ته واستوي. دا کار تر هغه وروسته کېږي، چې په راولپنډۍ کې د هغې د جبري واده هڅه ناکامه شوه.
پاکستاني پولیسو ویلي، دغه نجلۍ د مل خان په نوم یوه افغان د کوټې له کچلاغ څخه راوستې وه چې خپل ورور ګل خان ته یې واده کړي. نوموړي د دغه کار په بدل کې د نوشابې له کورنۍ سره ژمنه کړې وه، چې کار به ورته پیدا کوي.
د پولیسو په خبره، مل خان پر غرنیو قاچاقي لارو دغه نجلۍ خپل کور ته راوستې وه؛ خو کله چې نوشابې ګل خان ولید د هغه د ډېر عمر له امله یې له هغه سره د واده مخالفت وکړ او کله چې ګاونډيان د هغوی کور ته ورغلل؛ نو ملا وتښتېد.
تر دې وروسته پولیسو د اوسېدو قانوني اسنادو نهلرلو له امله د نوشابې د کورنۍ غړي له ځانه سره بوتلل. په پام کې ده، چې دغه کورنۍ په ۴۸ ساعتونو کې د تورخم له لارې افغانستان ته واستول شي.
پولیسو راولپنډۍ ته د دغه کورنۍ په قاچاقي ډول راوستلو او په خپل کور کې د ځای ورکولو له امله د مل خان کورنۍ پر وړاندې هم دوسیه ثبت کړې ده.
له بلې خوا د اسلاماباد مرافعې محکمې د ۱۸ افغان کډوالو شړل وځنډول او د هغوی په اړه یې له کورنیو چارو وزارت، احصایې ملي ادارې او فډرالي څېړنو ادارې څخه وضاحت وغوښت.
د دغه ۱۸ افغان کډوالو وکیلانو وویل، چې دغه افغانان د مرحوم فضل الرحمن د کورنۍ غړي دي چې په ۲۰۰۸ کال کې یې د پاکستاني تابعیت غوښتنه کړې وه؛ خو تراوسه د هغوی په اړه پرېکړه نه وه شوې.
محکمې وویل، چې دغه کورنۍ به د سپټمبر په ۱۸مه نېټه محکمې ته حاضرېږي. حقوق پوهان وایي، دغه قضیه ښایي د افغان کډوالو او تابعیت غوښتونکو د حقونو لپاره یوه مهمه پرېکړه وکړي.

د طالبانو د عامې روغتیا وزیر نور جلال جلالي په کابل کې د اسلامي همکاریو سازمان له استازي سره په کتنه کې ټینګار کړی، چې روغتیايي خدمتونه باید له سیاست څخه جلا وي.
دغه طالب چارواکي که څه هم په دې اړه نور جزییات نه دي ورکړي؛ خو ویلي یې دي چې د روغتیايي نظام د پیاوړتیا لپاره هلې ځلې کوي.
د طالبانو د عامې روغتیا وزیر همدا راز په افغانستان کې د روغتیايي نظام د پیاوړتیا نړۍوالې مرستې هم مهمې بللې دي.
په کابل کې د اسلامي همکاریو سازمان استازي محمد سعید بیا د عامې روغتیا په برخه کې د افغانانو د لاسنیوي په برخه کې ډاډ ورکړی دی.
دا په داسې حال کې ده، چې افغانانو بیا د افغانستان انټرنشنل په ګډون له بېلابېلو رسنیو سره په خبرو کې په روغتیايي نظام د پراخو ستونزو او ننګونو په اړه شکایتونه کړي دي.

تېره ورځ له ایران او پاکستانه ۱۲۴۵ کورنۍ افغانستان ته ستنې شوې دي. له دې ډلې ۶۴۵ کورنۍ د تورخم له لارې، ۱۰۰ کورنۍ د سپین بولدک،۴۳ د ورېښمو پله، ۴ د انګور اډې، ۴۵۲ د اسلام کلا او یوه کورنۍ د بهرامچې له لارې افغانستان ته ستنې شوې ده.

یوشمېر افغان سوداګرو افغانستان انټرنشنل پښتو ته ویلي، چې په تورخم کې له تېرو څلورو ورځو راهیسې په تازه مېوو او سبزیو بار شاوخوا ۴۰۰موټرونه بند پاتې دي. افغان سوداګر زیاتوي:« پاکستاني چارواکي په شعوري ډول موټرونه په ځنډ سکېن کوي، چې له امله یې مېوې او سبزي خوسا کېږي.»
دغه سوداګر وایي، د دغه مېوو او سبزیو ډېره برخه اوس خوسا شوې ده چې له امله یې دوی ته لوی زیان اوښتی دی.
یو سوداګر د نوم نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل پښتو برخې ته ویلي:« پاکستاني چارواکو په تورخم کې زموږ په تازه مېوو او سبریو بار شاوخوا ۴۰۰ موټرونه درولي، چې د دې ځنډ له امله راته لوی زیان اوښتی دی.»
دغه سوداګر وايي، پاکستان دا کار په شعوري ډول کوي او د دوی موټر په ځنډ سکېن کوي. د هغه په وینا؛ تر دې وړاندې پاکستان ته ورتلونکی یو موټر له پنځو تر دوولسو دقیقو پورې سکېن کېده او پاکستان ته به اوښته؛ خو اوس د یوه موټر سکېن کول یو ساعت وخت نيسي.
سوداګر زیاتوي، چې په تورخم کې تر دې اوږده ځنډ وروسته دوی اړ دي چې په پاکستان کې خپلې مېوې او سبزي په تاوان وپلوري.
دغه سوداګر د طالبانو حکومت ته هم ګوته نيسي او زیاتوي، چې په دې اړه یې له پاکستاني چارواکو سره خبرې نهدي کړې او دغه ستونزه یې نهده حل کړې.
افغان سوداګر وايي، پاکستاني چارواکي د افغانستان د مېوو او سبزیو رسېدو پر مهال په بېلابېلو پلمو خپلې لارې بندوي او د افغانستان د صادراتو مخه نیسي.
په دې ۴۰۰ موټرو کې انګور، رومیان او پیاز بار دي، چې اوس یې ډېره برخه خوسا شوې ده.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د دوشنبې په ورځ د هغو ۱۳ امریکايي سرتېرو د څلورم تلین په مراسمو کې ګډون وکړ، چې د ۲۰۲۱کال په اګست میاشت کې له افغانستانه د وتلو پر مهال وژل شوي وو. ټرمپ د وژل شویو سرتېرو د درناوي په اړه یو فرمان هم لاسلیک کړ.
اې پي خبري اژانس سېشنبه (د وږي ۴مه) لیکلي، چې ټرمپ د قربانیانو د شاوخوا ۳۵ خپلوانو په مخکې د امریکا پخواني ولسمشر جو بایډن ته ګوته ونیوله او د ۲۰۲۱کال د اګست میاشتې ۲۶مې نېټې پېښه یې د امریکا په تاریخ کې تر ټولو «احمقانه» ورځ وبلله.
په دې برید کې د کابل هوايي ډګر (ابي ګېټ) مخې ته تر ۱۰۰ډېر افغانان هم وژل شوي وو.
د بایډن ادارې له افغانستانه د امریکايي سرتېرو د وتلو هغه مهالوېش عملي کاوه، چې د ټرمپ پخوانۍ ادارې له طالبانو سره ټاکلی و. د ۲۰۲۲کال یو راپور څرګنده کړه، چې د دواړو حکومتونو پرېکړو د افغان پوځ نسکورېدو او طالبانو د واکمنۍ لامل شوې.
دا پېښه اوس هم په امریکا کې د سیاسي لانجو یوه برخه ده. تېر کال په اوارلینګټن ملي هدیره کې د دغه پېښې د یاد مراسم جنجالي شول.
