د روغتیا نړۍوال سازمان «ډبلیو اېچ او» له لوري د ژوند ژغورونکو طبي مرستو نوې جوپه چې له ۳۵ مټریک ټنو څخه زیاته ده، نن کابل ته راورسېده، څو د اګست پر ۳۱مه د ختیځ افغانستان په کونړ، ننګرهار او لغمان ولایتونو کې د شوې زلزلې له اغېزمنو خلکو سره د بېړني ځواب هڅې پیاوړې کړي.
د دې تازه جوپې په راتګ سره، د روغتیا نړۍوال سازمان له یادې زلزلې وروسته نږدې ۸۰مټریک ټنه بېړنۍ روغتیايي مرستې افغانستان ته لېږدولي او ځای پر ځای کړي دي.
یاد شوي توکي،چې د روغتیا نړۍوال سازمان د دوبۍ له لوژستیکي مرکز څخه برابر شوي، پکې د ټپونو او بېړنیو جراحي کېټونه، د لومړنیو روغتیايي خدمتونو بستې، د غېرساري ناروغیو لپاره ځانګړي کېټونه او اساسي درمل شامل دي.
ټاکل شوې، چې دغه مرستې د اړتیاوو تر ارزونې وروسته زیانمنو سیمو ته د ګرځنده روغتیايي ټیمونو او روغتیايي مرکزونو له لارې ولېږدول شي. دا به روغتیايي کارکوونکو ته زمینه برابره کړي چې د بېړنیو عملیاتو ترڅنګ د ناروغیو د خپرېدو مخه هم ونیسي.
د روغتیا نړۍوال سازمان په وینا، د اګست د ۳۱مې زلزلې له امله په کونړ، ننګرهار او لغمان کې تر ۲۲۰۰زیات کسان مړه شوي، ۳۶۰۰تنه ټپیان شوي او نږدې ۶۸۰۰ کورونه ویجاړ شوي دي. لسګونه زره کورنۍ بېکوره پاتې شوې او شاوخوا ۲۰روغتیايي مرکزونه زیانمن شوي.
دا په داسې حال کې ده، چې د سیمې لوی روغتونونه د سلګونه ټپيانو په درملنه کې له ستونزو سره مخامخ دي.
د افغانستان لپاره د روغتیا نړۍوال سازمان استازي ډاکټر اډوین سېنیزا سلواډور وویل: «د دې زلزلې له امله د خلکو تاوان او کړاو ډېر لوی دی. دغه تازه رسېدلې طبي مرستې د هغو کورنیو لپاره د ژوند کرښه ده چې هر څه یې له لاسه ورکړي او همداراز د هغو ډاکټرانو او نرسانو لپاره چې د خپلو ستونزو ترڅنګ لا هم په نه ستړې کېدونکي ډول د خلکو خدمت کوي. هره ورځ د ژوند د ژغورلو لپاره مهمه ده او دا سازمان به د روغتیايي شریکانو تر څنګ ولاړ وي څو اغېزمنو خلکو ته عاجل خدمات ورسېږي.»
د روغتیا نړۍوال سازمان د ناورین رامنځته کېدو له لومړیو ساعتونو راهیسې په سیمه کې فعاله دی او ګرځنده روغتیايي ټیمونه، رواني ملاتړ او د ناروغیو د څارنې سیسټمونه یې ځای پر ځای کړي دي. تازه رارسېدلې د مرستو جوپه د دې هڅو پیاوړتیا کوي او د اړینو روغتیايي خدمتونو د دوام ډاډ ورکوي.
د «ډبلیو اېچ او» د بېړنیو عملیاتو پلي کېدل د مرستندویانو په مرسته ممکن شوي دي، چې پکې د افغانستان د بشري مرستو صندوق، د اروپایي ټولنې د بشري مرستو څانګه او نور شامل دي.
خو سره له دې، د مرستو د دوام لپاره دایمي مالي ملاتړ اړین بلل کېږي، څو د ژوند ژغورونکو خدمتونو د پراختیا او دوام ضمانت وشي.
د کونړ د پوهنې ریاست چارواکي وايي، چې د زلزلې له امله په ټول کونړ کې ۱۵۷زره او ۷۴زدهکوونکي له زدهکړو بېبرخې شوي دي.
دغه شمېر زدهکوونکي د ښوونځیو د نړېدو او یا هم د سختو زیانونو له امله نه شي کولای د نویو درسي چارو پیل وکړي.
په دغه ولایت کې د طالبانو د پوهنې رییس محبالله حیدري وایي، چې د دغې زلزلې په پایله کې ۳۹۱زدهکوونکي او درې تنه ښوونکي مړه شوي دي. همداراز، ۷۶۰زدهکوونکي او شل ښوونکي ټپیان شوي دي.
د ده په وینا، دغه مرګ ژوبله د سیمې د پوهنیز وضعیت لپاره یو ستر ناورین بلل کېږي، ځکه چې زرګونه کورنۍ د خپلو ماشومانو د راتلونکي په اړه له اندېښنو سره مخ دي.
د کونړ د پوهنې ریاست د تازه شمېرو پر بنسټ، په یاد ولایت کې ۵۳ښوونځي په بشپړ ډول نړېدلي او ۲۵۳ښوونځي نیمه ویجاړ شوي دي.
د چارواکو په خبره، که بېړنۍ مرستې و نه شي، نو د نوي تعلیمي کال پیل به له لویو ننګونو سره مخامخ شي.
په څوکۍ ولسوالۍ کې د یوه ویجاړ شوي ښوونځي ښوونکي راز محمد ناصر افغانستان انټرنشنل-پښتو ته وویل: «زموږ د عمرونو هیلې په دې ښوونځیو پورې تړلې وې، خو اوس ماشومان مو د خیمو تر سیوري لاندې ناست دي. موږ ښوونکي خپله هم له روحي صدمو سره مخ یو، ځکه د خپلو زدهکوونکو جنازې مو پر اوږو تر هدیرو وړي دي».
د راپورونو له مخې، د اګسټ د ۳۱مې زلزلې په ټولییز ډول په ختیځ افغانستان کې ۲۲۰۵ کسان مړه کړي او نږدې ۳۶۴۰ نور یې ټپیان کړي دي. په مړه شویو کې د ماشومانو او ښځو شمېر هم د پام وړ دی.
د سیمې اوسېدونکي وايي، چې د ښوونځیو نړېدل او د زدهکوونکو مرګژوبله د پوهنې د راتلونکي لپاره جدي ګواښ دی.
سید رحیم چې درې ماشومان یې په همدې زلزله کې له لاسه ورکړي دي، په ژړغوني غږ افغانستان انټرنشنل-پښتو ته وویل: «زما زړه د خپلو ماشومانو له قبرونو سره ښخ دی. د دوی د راتلونکي خوبونه مې په یوه شپه کنډواله شول. زه نور د ښوونځي د نړېدو غم نه لرم، زما ژوند لا له مخکې نړېدلی دی. خو د نورو ماشومانو لپاره غواړم چې ښوونځي بېرته جوړ شي، څو د نورو کورنیو هیلې زموږ په شان خاورې نه شي».
یو بل تن محمد ولي افغانستان انټرنشنل–پښتو ته وايي: «زما څلور ماشومان وو، دوه مې په زلزله کې له لاسه ورکړل او دوه نوریې اوس د خیمې تر سیوري لاندې ژوند کوي، مکتب خو هسې هم وران شو، خو زه وېرېږم چې د دوی زدهکړې به نیمګړې پاتې شي او راتلونکی یې تیاره شي.»
د سیمې اوسېدونکي ټینګار کوي، چې د ښوونځیو نړېدل د ټولنې د راتلونکي لپاره ستره ضربه ده. یو ځايي دیني عالم مولوي نور الهدا وایي: «د ښوونځي له منځه تلل یوازې د ودانۍ نړېدل نه دي، بلکې د یوې ټولنې د پرمختګ د دروازې تړل کېدل دي.»
د دوی په وینا، زرګونه ماشومان چې باید د نوي کال له پیل سره ښوونځي ته لاړ شي، اوس د سرپناه او خوندیتوب له ستونزو سره مخ دي.
ځايي ښوونکي ټینګار کوي، چې د بېړنیو مرستو او ښوونځیو د بیارغونې پرته به د زدهکړو د دوام امکان خورا ستونزمن شي.
د پوهنې ریاست چارواکي او د سیمې اوسېدونکي له نړۍوالو مرستندویه ادارو غوښتنه کوي، چې د ښوونځیو د بیارغونې او زدهکوونکو د ملاتړ لپاره بېړنۍ مرستې ترسره کړي.
د دوی په وینا، د زدهکړې بهیر ځنډېدل کولی شي د زرګونو ماشومانو پر راتلونکي او د ټولنې پر پرمختګ اوږدمهاله اغېزې ولري.
