د اوکراين د ولسمشر دفتر مشر اندرې یرماک چې د امريکا په ملاتړ د سولې د خبرو د اوکراينی پلاوي مشري یې کوله، له دندې استعفا کړې ده. دا استعفا هغه مهال وشوه چې د اوکراين د فساد ضد ادارې پلټونکو د هغه کور وپلټه.
د رسنيو د راپورونو له مخې، یرماک د لیندۍ په ۷مه نېټه تاييد کړه چې د هغه اپارتمان پلټل شوی دی او ويې ويل چې له دولتي چارواکو سره پوره همکاري کوي. د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زېلنسکي اعلان وکړ چې د شنبې په ورځ به د یرماک د ځای ناستي په اړه پرېکړه وکړي.
د یرماک استعفا په داسې وخت کې کېږي چې د اوکراين د لوړپوړو چارواکو د پراخ فساد په اړه پلټنې روانې دي.
تر دې وړاندې، د لړم په ۲۴مه نېټه فایننشال ټایمز راپور ورکړی و چې د اوکراين قانون پلي کوونکو ځواکونو په کېیف کې لسګونه پلټنې ترسره کړې دي. د دې پلټنو پر مهال هغوی هغه اپارتمان ته هم ورغلي چې د سرو زرو تشناب لري. همدارنګه د نغدو پيسو ډکې بوجۍ او د چارواکو غږیزې ثبتونه چې د پيسو مینځلو په اړه خبرې پهکې کېږي، خپرې شوې دي.
په وروستيو اونیو کې دغو پېښو د خلکو سخت غبرګون راوپاروه او د زېلنسکي حکومت یې له هغه وروسته له تر ټولو ستر فساد جنجال سره مخ کړ چې دی ولسمشر شوی دی. زېلنسکي د جمعې په ورځ په يوه ويډيويي پيغام کې وويل: «روسیه ډېرې هلې ځلې کوي چې اوکراين کومه تېروتنه وکړي. زموږ له لوري هېڅ تېروتنه نه کېږي. زموږ کار روان دی».
یرماک؛ د زېلنسکي د کلونو پخوانی نږدې ملګری
۵۴ کلن یرماک د هغه وخت راهيسې د اوکراین د ولسمشر نږدې ملګری و چې زېلنسکي د ټلوېزيون چلوونکي او ممثل په توګه کار کاوه. هغه د زېلنسکي د ۲۰۱۹ کال په ټاکنيز کمپاين کې مهم رول لوبولی و. یرماک تر اوسه په رسمي ډول په کوم جرم نه دی تورن شوی، خو د جګړې له پېلېدو راهيسې د اوکراين د تر ټولو ستر سياسي کړکېچ په منځ کې، د پارلمان مخالفو غړو او د زېلنسکي د خپلې ډلې ځينو کسانو د هغه د لېرې کولو غوښتنه کړې وه.
د اوکراين د ملي فساد ضد ادارې او د فساد ضد ځانګړې څارنوالۍ ويلي چې دغه پلټنې «قانوني» دي او د قضايي څېړنو په چوکاټ کې ترسره کېږي. د همدې مياشتې په سر کې، دې دوو ادارو د ۱۰۰ مېليونه ډالرو د بډو يو لوی پلټنیز راپور خپور کړ چې د دولتي اټومي انرژۍ په شرکت کې د فساد د تورونو په اړه و. په دې قضيه کې د پخوانيو لوړپوړو چارواکو ترڅنګ د زېلنسکي یو پخوانی سوداګریز شریک هم تورن بلل شوی.
د حکومت د مخالفې ډلې د «اروپايي یووالي ګوند» د جمعې په ورځ په يوه اعلاميه کې د یرماک د لېرې کولو، د سولې له مذاکراتي ډلې د هغه د ایستلو، د نوې ایتلافي حکومت د جوړېدو او له زېلنسکي سره د خبرو غوښتنه کړې وه.
په اعلاميه کې راغلي و: «د سولې مساله او د اوکراينيانو برخليک د هغو سیاستوالو له شخصي کمزوریو او داغمن اعتبار سره چې نهشي تړل کېدای چېپه فساد کې ښکېل دي».
د جګړې پر ډګر د روسيې پرمختګ او د سولې د فشار زیاتوالی
د امريکا له لوري د سولې د هڅونې فشار په داسې وخت کې زيات شوی چې روسي پوځيان د جګړې په څو برخو کې پر مخ ځي. مسکو اعلان کړی چې ځواکونه یې د ختيځ اوکراين د پکروفسک ښار د نيولو هڅه کوي. که دا ښار ونیول شي نو دا به د تېرو دوو کلونو تر ټولو ستره بريا وي.
د پنجشنبې په ورځ، د روسيې ولسمشر ولادیمیر پوتين وويل چې د امريکا ۲۸ مادهیيزه د سولې طرحه چې تېرې اونۍ خپره شوه، د راتلونکو موافقو «بنسټ» کېدای شي. هغه له اوکراين نه وغوښتل چې خپل ځواکونه له هغو ختيځو سيمو وباسي چې د کېیف تر واک لاندې دي، څو مسکو جګړه ودروي.
خو یرماک د دې اوونۍ په اوږدو کې م«اېټلانټیک مجلې» ته ويلي و: «هیڅ څوک دې دا هیله نه کوي چې موږ به له خپل وطن لاس په سر شو».
له فساد سره مبارزه؛ د اروپايي ټولنې غړيتوب ته اړينه هڅه
د فساد پر ضد د پام وړ پرمختګ ښودل د اوکراين د اروپايي ټولنې د غړيتوب د غوښتنې يوه مهمه برخه ده. اوکرايني چارواکي دا غړيتوب د روسيې له اغېزې د وتلو لپاره حياتي بولي. د اروپايي کميسيون وياند د یرماک د استعفا له اعلان مخکې وويل چې بروکسل به «له نږدې د وضعيت څارنه» کوي.
په اوکراين کې دا دواړه فساد ضد ادارې د روسي يرغل له پيل راهیسې خپلې هڅې زياتې کړې دي، خو وايي چې پر هغوی فشار هم ډېر شوی دی.
زېلنسکي تېر کال د لنډې مودې لپاره د دغو ادارو خپلواکي محدود کړه، خو د ولسي اعتراضونو او د نړۍوالو شریکانو د نيوکو وروسته یې دا پرېکړه بېرته لغوه کړه.
