د خوړو نړۍوال پروګرام چې د نړۍ په ۱۲۰ هېوادونو کې فعالیت لري، په دې وروستیو کې د بودیجې له کمښت سره مخ شوی او دغه وضعیت یې هم چارې ټکنۍ کړې دي.
د دغه پروګرام په وینا، په تېرو کلونو کې په افغانستان کې ۱۴ اعشاریه ۸ میلیونه کسان له لوږې حالت سره مخ و، خو سږکال ۳ میلیونه نورې ښځې، نارینه او ماشومان هم ور زیات شوي او په ټوله کې څه باندې ۱۷ میلیونه افغانان له لوږې سره مخ دي.
د خوړو نړۍوال پروګرام په ماشومانو کې د خوارځواکۍ کچې لوړېدو ته په اشارې سره ویلي: «ښايي په راتلونکي کال کې پر خوارځواکۍ د اخته ماشومانو شمېر نږدې ۴ میلیونو ته ورسېږي، په داسې حال کې چې د اړینو خدماتو بهیر ټکنی شوی او د درملنې اسانتیاوې د هرې ورځې په تېرېدو سره کمېږي».
دغه پروګرام همداراز خبرداری ورکړی، که وخت په وخت پر خوارځواکۍ د اخته ماشومانو درمله ونهشي، نو د دغو ماشومانو ژوند تر دې وروسته مرګ ګواښي. د خوړو پروګرام زیاتوي: «د ژمي په سړو میاشتو کې چې خواړه کم وي، د ماشومانو د مړینې کچې د لوړېدو احتمال ډېر دی».
د افغانستان لپاره د خوړو د نړۍوال پروګرام رييس جان ایلېیف ویلي: «زموږ ډلې کورنۍ ګوري چې څو ورځې پرلهپسې په کافي اندازه خواړه نهخوري او د ژوندي پاتې کېدو لپاره سختې لارې غوره کوي».
په داسې حال کې چې پرلهپسې وچکالیو افغانستان او په ځانګړې توګه کروندګر ځپلي، طبیعي پېښو او اقلیمي بدلون ډېری کورنۍ بېځایه کړي او همداراز د خلکو عایداتي سرچینې لهمنځه تللي، له پاکستان او ایران څخه جبري ستنېدونکو افغانانو دغه وضعیت لاپسې کړکېچن کړی دی.
د روان کال له پیل راهیسې څه باندې ۲نیم میلیونه افغانان له ګاونډيو هېوادونو او په ځانګړې توګه له پاکستان او ایران څخه په جبري توګه افغانستان ته لېږدول شوي او ښايي دغه د ستنولو بهیر په ۲۰۲۶ کال کې هم دوام ومومي.
سره له دې چې د ناورین لمن د هرې ورځې په تېرېدو سره پراخېږي، خو د افغانستان لپاره بشري مرستې راکمېږي. دغو نړۍوالو بشري مرستو لږ تر لږه د لوږې او خوارځواکۍ له سخت وضعیت څخه مخنیوی کاوه.
ایلېیف زیاته کړې: «موږ باید د افغانستان له خلکو سره ودرېږو چې په دې بحراني حالت کې پر بشري مرستو تکیه دي او داسې ثابتې لارې وکاروو چې هغوی ته د هیلهمند ژوند، عزت او سوکالۍ فرصت برابر کړي».
د خوړو نړۍوال پروګرام له مرستندویه هېوادونو او بنسټونو شاوخوا ۶ میلیونه افغانانو ته د ژوندي پاتې کېدو لپاره د سمدستي ۴۶۸ میلیونو ډالره غوښتنه کړې ده.
د ملګرو ملتونو د خوړو نړۍوال پروګرام د معلوماتو لهمخې، دمګړی د افغانستان په ګډون د نړۍ د ۶۸ هېوادونو خلک د خوړو له ناامنۍ او همداراز غزه او سوډان بیا له قحطۍ سره مخ دي.
ملګري ملتونه د نړۍ د خوړو د بحران څلور اصلي لاملونه جګړه، اقلیم، اقتصاد او بې ځایه کېدنه په ګوته کړي دي.