د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړي سلاکار په افغانستان کې د نجونو پر زده کړو د بندیزونو له امله پر طالبانو د نړیوالې ټولنې او ملګرو ملتو له خوا د فشارونو دوام حیاتي مسله وبلله او د افغان نجونو پر زده کړو د بندیزونو له امله یې سختې نیوکې وکړې.
لیونارډو گارنیر د جمعې په ورځ په نیویارک کې یوې خبري ناسته کې چې د ملګرو ملتونو په سازمان کې جوړه شوې وه د افغانستان انټرنېشنل خبریالې مریم رحمتي، د طالبانو تر کنټرول لاندې افغانستان کې د هلکانو د زده کړو په تعلیمي نصاب کې د ادلون بدلونه په تړاو پوښتنه وکړه..
د ملګرو ملتو د سرمنشي ځانګړي استازي لئونارډو گارنیر، د دغې پوښتنې په ځواب کې د دې تر څنګ چې د ښوونیز نظام د رادیکال کولو په تړاو یې اندېښنه وښوده ویې وویل، په نړۍ کې د هیڅ هېواد تعلیمي نظام له تند لارۍ خوندي نه دی.
د ملګرو ملتونو دغه چارواکي ټينګار لاره چې موږ باید د افغانستان په څېر هېوادونه له پامه و نه غورځوو.
د افغانستان انټرنېشنل خبریالې دا رنګه د ملګرو ملتونو له چارواکو په دغې خبري ناسته کې پوښتنه وکړه، چې د ملګرو ملتونو ښوونیز، علمي او کلتوري سازمان (یونسکو) د افغان نجونو د زده کړو په تړاو کوم ګامونه پورته کړي دي؟
د یونسکو د عمومي مدیر مرستیالې استفانیا جیانیني، د دې پوښتنې په ځواب کې وویل: دغه سازمان په افغانستان کې ښوونیز نظام له نږدې څاري او د زده کړو د حقونو د ملاتړ په برخه کې به خپلې هڅې جاري وساتي.
مېرمن جیانیني وویل د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو د ملاتړ صندوق او د ملګرو ملتونو ښوونیز، علمي او کلتوري سازمان (یونسکو) سږنی کال د افغانستان په شلو ولایتونو کې فعالیت لري او د شاوخوا څلوېښت زره زده کونکو ته یې د زده کړو زمینه برابره کړې ده.
د مېرمن جیانیني په خبره د دغه پروګرام ۶۰ سلنه زده کوونکې نجونې دي.
هغې ټينګار وکړ چې ملګري ملتونه دمګړۍ د خپلو سرچینو په سمبالولو لګیا دي، داسې لارې چارې بیامومي چې پر مټ یې په افغانستان کې ګڼ شمېر کسان له زده کړو برخمن شي.
د یونسکو د مشر مرستیالې د بېلګې په توګه د افغانستان په کلیوالو سیمو کې د راډېو له لارې د ښوونیزو خپرونو یادونه وکړه چې د هغې په خبره کولای شي د ښوونځیو تشه تر یوه بریده ډکه کړي.
د ۱۴۰۰ کال د زمري د مېاشتې په ۲۴ مه هغه مهال چې طالبان کابل ته دننه شول نو په ټول افغانستان کې یې د نجونو منځني ښوونځي او لېسې وتړلې. دغې ډلې نږدې دوه کاله کېږي، چې په افغانستان کې د نجونو لپاره د نجونو د ښوونځيو د پرانېستلو ملي او نړۍوالو غوښتنو ته مثبت ځواب نه دی ورکړی.
افغانستان انټرنشنل ته رسیدلي مکتوب کې راغلي چې د غزني ولایت مقام معاونیت د اسد په دویمه د پوهنې ریاست ته دا مکتوب لیږلی ترڅو د هرې موسسې اړوند د نجونو د چټکو زدکړو ټولګي بند کړي.
په دغه مکتوب کې راغلي چې د غزني ولایت اړوند د ښوونې او روزنې په سکتور کې د کورنيو او بهرنيو خصوصي موسسو د دغو ټولګیو پر فعالیت بندیز لګول شوی دی .
خو په دغو مکتوبونو کې دا نه دي ویل شوي چې د کوم دلیل له مخې ددغو ټولګيو د تړل کیدو پرېکړه شوې ده .
یو بل مکتوب کې چې روان کال د اسد پر ۹ د غزني د پوهنې ریاست لخوا د اندړو ولسوالۍ د پوهنې امریت ته لیږل شوی پکې لیکل شوي چې په دغه ولسوالۍ کې د نجونو لپاره د چټکو زدکړو ټولګي وتړل شي .
ځايي سرچینې وايي یوازې د غزني د اندړو ولسوالۍ د میري کلي ښوونځي کې د نجونو لپاره ۸ د چټکو زدکړو ټولګي فعال وو، چې په هر ټولګي کې له ۲۰ څخه تر ۳۰ پورې د ۱۲ کلنۍ څخه پورته عمر لرونکو نجونو زدکړې کولې .
ځايي سرچینې زیاتوي دغه ټولګي د طالبانو د حکومت پرمهال جوړ شوي وو خو د لنډې مودې فعالیت وروسته اوس بیرته وتړل شول.
په غزني کې د طالبانو ځايي چارواکو زموږ پرلپسې اړیکې ته په دې تړاو د هو یا نه ځواب را نه کړ .
طالبانو په واکمنېدو پسې په ټول افغانستان کې اول له شپږم ټولګي پورته ښوونځي او وروسته پوهنتونونه د نجونو پر مخ وتړل او میرمنې یې له کار منع کړې.
رویټرز خبري اژانس نږدې دوه میاشتې مخکې د ملګرو ملتونو د ماشومانو ملاتړي صندوق یا یونیسف کې د خپلو سرچینو له خولې ولیکل چې دا اداره طالبانو ته د خپلو روزنیزو پروګرامونو د ممکنه سپارلوپر مهالوېش او پلیتابه بوخته ده.
یونیسف وايي، طالبانو تړیوالو موسسو ته ویلي چې خپلې روزنیزې پروژې بندې کړي.
دا اداره وايي، د نړیوالو موسسو د روزنیزو ټولګیو بندیدو سره به د درې لکه نجونو په ګډون پنځه لکه ماشومان له زدکړو بې برخې شي.
