زلمي خلیلزاد د افغانستان انټرنشنل سره په ځانګړې مرکه کې چې بشپړه هغه به یې د زمري په ۲۵مه نېټه خپره شي ویلي:« که په افغانستان کې پر یو تړون هوکړه ونه شي، نو ورسره به د افغانستان راتلونکی د پوښتنې سره مخامخ شي.»
دلته پوښتنه دا پيدا کېږي، چې که دغسې هوکړه نه کېږي نو پایلې به یې د افغانستان د راتلونکې لپاره څه وي؟ هغه مهال به افغانستان د څه وړ برخلیک سره مخامخېږي؟
تر دغه ځایه د خلیل زاد له لیدلوري څو ټکي جوتیږي، لومړی دا چې طالبان د یوه پاییدونکي حکومت په جوړولو کې پاتې راغلي، او اوسنی حکومت یې څپ څپانده دی؛ ځکه هغه وایي، چې د افغانسنان د خلکو له هوکړې وروسته دې حکومت جوړ شي.
دویمه خبره دا چې د راتلونکو ګامونو په اړه چې ښاغلی خلیلزاد یې یادونه کوي هغه د هغه مشروع حکومت جوړښت دی، چې د افغانستان د خلکو له سلا مشورو وروسته جوړېدای شي، که دا د دودېزې لویې جرګې، ټاکنو او یا هم د ټولپوښتنې له لارې شونې وي. چې هم افغان ولس او هم نړیوالې ټولنې ته د منلو وړ وي.
دریمه خبره دا چې که طالبان دغو خبرو ته چې ښاغلی خلیلزاد یې یادونه کوي غاړه نه ږدي، نو سیاسي ګوندونه، قامونه، نورې افغانې ښکېلې غاړې او ان سیمه ییز قدرتونه چې دغلته یې ګټې خوندي دي، لاس تر زنې به نه پاتې کېږي.
سر له همدا اوسه داسې مخالفتونه په راټوکېدو دي چې وايي، واک یوازې یوې ډلې، یو قام، یو ګوند او یو توکم ولکه کړی دی.
د تاجکستان له مخالفته پرته چې د طالبانو د واکمنۍ په لومړیو ورځو کې یې په ډاګه کړ، خو نن سبا د ایران د اسلامي جمهوریت له اړخه هم د مخالفت غږونه اوچتیږي.
همدا نن د هم میهن ورځپاڼې د ایران او طالبانو ترمنځ د شوي تعامل په اړه لیکلي:«ایران دې د طالبانو لخوا ګواښ جدي وګڼي.»
له ایران پرته د روسيې کارپوهانو ژبه او ادبیات هم د طالبانو پر وړاندې مخ په تندېدو دي، او د دغو هېوادونو د دریځونو سختوالی به نورې طالب ضد ټلوالې لکه د افغانستان د ازادۍ او مقاومت جبهې پياوړې او افغانستان به یو ځلې بیا د اخ وډب پر ډګر بدل کړي.
له دې امله د خلیلزاد خبرداری او له واکمنې اوضاع څخه د هغه ارزونه چې په خبره یې لا پای ته نه ده رسېدلې او د هغه د څو لسیزو ماموریت ته په کتو، امریکا به د نوموړي خبرې له پامه و نه غورځوي، او تجربو ته په کتو هره پلا چې د افغانستان موضوع د کړکېچ پر لورې کږه شوې نو امریکا سملاسي له خلیلزاده د مرستې غوښتنه کړې ده.
