د امریکا د هاوايي ایالت په اورلګېدنه کې ۱۰۶ تنه مړه شوي دي

د هاوايي ایالت چارواکي وايي، چې تر دا مهاله یې د ۱۰۶ کسانو جسدونه موندلي دي او ښايي د مړو شمېره له دې څو چنده زیاته شي.

د هاوايي ایالت چارواکي وايي، چې تر دا مهاله یې د ۱۰۶ کسانو جسدونه موندلي دي او ښايي د مړو شمېره له دې څو چنده زیاته شي.
په هاوايي ټاپو کې د اورلګېدنې له امله د وژل شويو کسانو لومړني نومونه يوه اوونۍ وروسته له هغې د چارواکو له خوا خپاره شول، چې په هاوايي ټاپو کې لږ تر لږه ۱۰۶ کسان ووژل شول.
د نیویارک ټایمز د راپور له مخې په دغه اور کې د هاوايي ایالت د لاهاینا تاریخي ښار لویه برخه سوځېدلې ده او د پلټنې او ژغورنې ډله د قربانیانو د جسدونو په لټه ده .
د دغه ایالت والي جوش ګرین امریکايي رسنیو ته ویلي، چې ښايي په راتلونکو لسو وروځو کې د مړو په شمېر کې د پام وړ زیاتوالی راشي.
نوموړی زیاتوي، چې د مړو د پېژندلو پروسه ستونزمنه ده او د DNA یوې متخصصې ډلې ته اړتیا لري.
د دغه ایالت د والي په خبره، چې د لاهاینا ښار د سوځېدلې سیمې ۳۲ سلنه برخه د پلټنې د سپیو له خوا پلټل شوې او په نورې پلټنې کار روان دی.
بلخوا د هاوايي د مایوي ښار د بېړنیو پېښو ادارې ویلي، چې دغې اورلګېدنې نېږدې ۵.۵۲ میلیارده ډالره زیان اړولی دی.
د راپورنو له مخې؛ دا د امریکا په تېر سل کلن تاریخ کې بې ساری اور دی، چې د هاوايي ایالت ګڼې برخې یې سوځولي او درانه مالي او ځاني زیانونه یې اړولي دي.

د امریکا د کانګرس د بهرنیو اړیکو کمېټې مشر مایکل مکال، په افغانستان باندې د طالبانو د دوه کلنې واکمنۍ د پوره کېدو په مناسبت یو ځل بیا له افغانستانه د امریکايي پوځیانو پر وتلو نیوکه کړې او ددغه کار پړه یې د ولسمشر جوبایډن پر حکومت واچوله.
په یادې اعلامیې کې دغه امریکايي قانون جوړونکي ویلي دي، چې له افغانستان څخه وتل او د زرو امریکايي اتباعو او همدا راز د سل زره افغان همکارانو پرځای پرېښودل، زموږ اخلاقي ځواک کمزوری کړی او دغه کار د روسیې، چین او ایران په څېر دښمنان زړه ور کړي دي.
د امریکا ولسمشر په داسې حال کې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د بشپړو ایستلو په اړه د خپلې پرېکړې دفاع کړې او ویلي یې دي، چې دغه پرېکړه یې له ډېپلوماتیکو او پوځي چارواکو سره د مشورې او د امریکا د ملي ګټو په پام کې نیولو سره کړې ده.
بایډن دا هم ویلي دي، چې له افغانستان څخه د پوځيانو د ایستلو عملیات په تاریخ کې ساری نه لري.
خو د امریکا د کانګرس د بهرنیو اړیکو د کمېټې مشر مایکل مکال وايي، چې تر هغه به آرام نه کېني چې له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو بهیر روښانه شوی نه وي او د دغو ناکامیو عاملین نه وي معلوم.
د دغه تړون له مخې له افغانستان څخه د بهرنیو ځواکونو د وتلو وروستۍ نېټه د ۲۰۲۱ کال د مې لومړۍ نېټه ټاکل شوې وه، خو ولسمشر بایډن د همدې کال په اپریل میاشت کې اعلان وکړ، چې امریکايي ځواکونه به د اګست تر پایه له افغانستانه ووځي.

د افغانستان د ملي دفاع پخوانی سرپرست او د جمهوري غوښتونکي خوځښت د سیاسي اړیکو مشر شاه محمود میاخېل وايي، چې د اګست پنځلسمه نېټه د افغانستان د خلکو لپاره یوه توره ورځ ده.
نوموړي له افغانستان انټرنشنل – پښتو سره په مرکه کې وویل، چې د افغانستان اسلامي جمهوري دولت د یوې نړۍوالې دسیسې په اساس ونړول شو او پر ځای یې طالبان واکمنان شول.
هغه زیاتوي: “افغانستان له خپلو ټولو قانونمندو ارزښتونو سره- سره د یوې نړۍوالې او سیمه ییزې پراخې، پېچلې او استخباراتي دسیسې په ترڅ کې سقوط کړی شو”.
د میاخېل په خبره، چې افغانستان په نړۍواله ټولنه کې په شدت منزوي، بېقانونه، بې نظامه او بې تعریفه هېواد دی، چې هېڅ راز اصولي او نړۍوال تعامل ورسره نه کیږي.
هغه زیاتوي، چې افغانستان عملاً د پاکستان په هراړخیز ښکېلاک کې ګېر هېواد دی.
میاخېل وايي: “همدا تېره ورځ په خوست کې د پاکستاني بېپیلوټه الوتکې په برید کې بېګاه انسانان ووژل شول، پاکستان افغانستان خپله خاوره ګڼي هر وخت یې چې زړه وغواړي هر څه کولی شي”.
د افغانستان د وروستي جمهوري دولت دغه پخوانی چارواکي زیاتوي، چې امریکا، ناټو، چین، روسیه، پاکستان، ایران او نورو سیمه ییزو او نړۍوالو قدرتونو په شدید او خونړي رقابت کې افغانستان په شدت سره د یوه بل نیابتي جنګ پر خوا روان دی.
نوموړی وايي، چې دوی د افغانستان لپاره د یوې داسې ملي سراسري جبهې د جوړېدو په هڅه کې دي، چې د افغانستان د خاموش اکثریت استازولي وکړلای شي او افغانستان د یوه ملي اساسي قانون په رڼا کې د یوه ولسواک، جمهوري، ملي او مشروع نظام ټینګښت ته ورسوي.
د یادونې وړ ده،چې نن د بشري حقونو د څار سازمان څېړونکې فرشتې عباسي هم ویلي وو، چې افغانستان له یوه بشري بحران سره مخ دی.

د هالیووډ سینما وتلې فلمي ستورې او د کډوالۍ د چارو فعاله انجلینا جولي د زده کړو فعال مطیع الله ویسا ته په یوه لیک کې د هغه په نیول کېدو حیرانتیا څرګنده کړې او هیله یې ښودلې، چې یوه ورځ به ورسره وویني.
د دغه لیک یوه کاپي د سې شنبې په ورځ (د زمري ۲۴مه) افغانستان انټرنشنل پښتو ته هم رسېدلې؛ پکې مېرمن جولي د مطیع الله ویسا د خلاصون هیله څرګنده کړې ده.
نوموړې ویسا ته ویلي: " له ټولو هغو کسانو سره یو ځای، چې ستاسو د خلاصون او د نجونو لپاره د زده کړو په اړه د ټولو بندیزونو د لېرې کولو غوښتنه کوي؛ خپل اواز پورته کوم تر څو تاسې بېرته د دې جوګه شئ، چې خپل دغه مهم کار ته دوام ورکړئ."
انجلینا جولي؛ په دغه لیک کې زیاتوي، چې د مطیع الله ویسا په څېر د داسې یوې ورځې خوب ویني، چې پکې د افغانستان هر ماشوم وشي کولی په ازاده توګه ښوونځي او پوهنتون ته لاړ شي.
نوموړې په دغه لیک کې ویلي، چې د افغانستان په زندانونو کې ښوونکي، خبریالان او د بشري حقونو مدافعین ځای نه لري. هغه زیاتوي: " تاسو او د مدني حقونو ټول هغه فعالان چې پرته له کوم تور څخه په زندان کې ساتل شوي یاست، ځای مو ستاسو په خپله ټولنه کې دی، چېرته چې تاسو د افغانانو لپاره ډېر ښه او غوره کار کوئ."
د هالیووډ دغه وتلې فلمي ستورې په داسې حال کې د مطیع الله ویسا په نوم لیک لیکي، چې په افغانستان کې د طالبانو واکمني دوه کلنه شوه، خو په افغانستان کې د نجونو او مېرمنو پر زده کړو او کار لا هم بندیزونه موجود دي.
طالبانو د قلم لارې ټولنې مشر مطیعالله ویسا د روان کال په مارچ میاشت کې په خپل کور کې ونیو او تر اوسه د دوی په زندان کې دی.
د یادونې وړ ده، چې انجلینا جولي د فلم ستورې تر څنګ د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ په چوکاټ کې نېږدې دوه لسیزې کار کړی دی.

د جمعیت ګوند اجراییوي رییس عطا محمد نور د جهادي مشرانو په اړه د افغانستان لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د پخواني استازي زلمي خلیلزاد څرګندونې ناسمې وبللې.
نوموړي نن سې شنبه د (زمري ۲۴مه) له افغانستان انټرنشنل راډیو سره په یوې ځانګړې مرکې کې ویلي، چې خلیلزاد اوس یو عادي شخص دی او په داسې موقف کې نه دی، چې د افغانستان جهادي مشرانو ته دنده وسپاري.
ښاغلي نور په لومړي ځل خپلې سیاسي تېروتنې بیان او په خپلو تېروتنو پښېماني ښکاره کړه.
عطا محمد نور؛ د ۲۰۱۹ کال په ټاکنو کې له حنیف اتمر سره پر اتحاد، د بې وسلې کولو پروسې ته د وسلې پر سپارلو، کابینې ته د فاسدو وزیرانو پر معرفۍ او د ډاکتر نجیب الله د حکومت له سقوط وروسته له ازبېکو، هزاره ګانو او پښتنو سره په کړې جګړه پښېماني څرګنده کړه او دا یې خپلې تېروتنې یادې کړې.
نوموړي د پخواني ولسمشر اشرف غني لومړی مرستیال امرالله صالح له امریکایانو څخه د پېسو په اخیستو او د تورو پېسو په سپینولو تورن کړ او ویې ویل؛ که چېرې امر الله صالح له دغه کاره انکار کوي، چمتو دی چې نور جزییات روښانه کړي.
عطا محمد نور وايي: “سره له دې، چې د افغانستان د ژغورنې لپاره د مقاومت شورا د ټولو طالب ضد شخصیتونو په ګډون جوړه شوې ده، خو احمد مسعود له دغې شورا سره لېوالتیا نه لري او تر ډېره په غونډو کې ګډون نه کوي”.
په دې ځانګړې مرکه کې ښاغلی نور د امریکا پر سیاستونو د نیوکې تر څنګ وايي؛ که طالبان د سولې په اهمیت پوه نه شي او ستونزه د سیاسي مذاکراتو له لارې حل نه کړي، د امریکا له مخالفت سره - سره به د دې ډلې پر ضد جګړه پیل کړي.
افغانستان انټرنشنل هڅه وکړه، چې په دې اړه د وروستي جمهوري دولت د پخواني مرستیال ولسمشر امرالله صالح نظر را واخلي، خو د خبر تر خپراوي پورې یې د هغه نظر تر لاسه نه کړ.

د بشري حقونو د څار سازمان څېړونکې فرشته عباسي وايي؛ د افغانستان خلک له سخت بشري ناورین سره مخ دي، مګر افغانستان د نړۍوالو رسنیو له پامه غورځېدلی هېواد دی.
د بشري حقونو د څار سازمان څېړونکې فرشته عباسي د طالبانو د واکمنۍ د دوو کلونو په پوره کېدو سره په یوه پیغام کې ویلي، چې د افغانستان له نېږدې درېیو برخو څخه دوه برخې خلک یې د خوړو له کمښت سره مخ دي او په سلګونه زره ماشومان او مېرمنې په خوارځواکۍ اخته دي.
نوموړې زیاتوي، چې د طالبانو په راتګ سره افغانستان له یوه بحران سره مخ شوی او د نړۍوالو مرستې هم کمې شوي دي.
د بشري حقونو د څار سازمان څېړونکې وايي، چې په افغانستان کې د طالبانو له خوا په مېرمنو او نجونو د زیاتېدونکو بندیزونو له امله بشري وضعیت لا ترینګلی شوی دی.
د هغې په خبره، چې نړۍوال باید په افغانستان کې روان بشري ناورین ته په کتو د بشري مرستو اندازه زیاته کړي او د طالبانو له خوا د ښځو د بشري حقونو څخه د سرغړونو د پای ته رسولو تر وخته دې پر طالبانو فشارونه لا زیات کړي.
د یادونې وړ ده، چې نن (د زمري ۲۴مه) د بشري حقونو د څار سازمان د اسیا د برخې مشرې ایلین پییرسن هم پر ایکس (ټویټر) د دغه سازمان په یوه سپیس کې ویلي، چې دوه کاله پخوانی له شور، ویرې او ګډ وډۍ ډک کابل او د خوندي ځای په لټه د خلکو ویرېدلي مخونه له هیچا نه هېریږي.
نوموړې زیاتوي، چې طالبانو افغان مېرمنې او نجونې له کار، زده کړو او ټولنیز فعالیت څخه محرومې کړي او پر هغوی یې د ټولنیز ژوند کړۍ راتنګه کړې ده.
تر اوسه طالبانو د نړۍوالو سازمانونو د غبرګونونو په اړه څه نه دي ویلي.
