د عزیزي بانک خاوند میرویس عزیزي اعلان کړی چې په افغانستان کې د انرژۍ د تولید او ترانسپورټ په برخو کې لس میلیارده ډالره پانګونه کوي. ښاغلي عزیزي د جمعې په ورځ – مرغومې ۲۲ مه –په خواله رسنۍ ایکس کې لیکلي چې دغه پانګونه د راتلونکو پنځو کلونو لپاره پلان شوې ده.
نوموړي ویلي، چې د دغې پانګونې یوه برخه به د ۵۰۰۰ تر ۶۰۰۰ ميګاواټه برېښنا توليد لپاره وکارول شوي او بله برخه به يې د اورګاډي پټلۍ جوړولو ته په پام کې ونيول شي.
ښاغلي عزیزي ویلي چې په نږدې راتلونکي کې به د دوی د سوداګریزې ډلې تخصصي ټیمونه افغانستان ته راشي او د دې پانګونې د موخو په اړه به له چارواکو سره خبرې وکړي.
دغه پانګه وال چې تر ډېره په متحده عربي اماراتو کې سوداګري کوي وايي چې په دې پانګونې سره به په افغانستان کې شاوخوا یو لک کسانو ته د کار زمینه برابره شي.
هرات ته د ښاغلي عزیزي له سفر وروسته په دغه ولایت کې د طالبانو د والي ویاند نثار احمد الیاس د یادې پانګونې په اړه د ایکس ټولنیزې رسنۍ له لارې یو پیغام خپور کړ چې وروسته د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد د ښاغلي الیاس دغه پیغام تایید کړ او ویې ویل چې ښاغلی عزیزي په پام کې لري په راتلونکو ورځو کې د لس میلیارده ډالرو پانګونې چارې پیل کړي.
ښاغلي عزیزي په خپل یادښت کې په مستقیمه توګه د طالبانو ډلې ته اشاره نه ده کړې او د خپلې پرېکړې جزیات یې نه دي روښانه کړي.
ميرويس عزيزي ویلي، چې هرات زلزله ځپلو لپاره د استوګنې د یو ښارګوټي د پرانیستې په موخه یې افغانستان ته یو ورځينی سفر کړی. نوموړي په هرات کې له خونړۍ زلزلې وروسته د دغې پېښې له قربانیانو سره د ۲۰۰ میلیونه افغانیو مرسته اعلان کړې وه. ښاغلي عزيزي ویلي چې په څه کم څلورو مياشتو کې يې د هرات زلزله ځپلو ته ٣٠٠ نوي کورونه جوړ کړي او پر خلکو يې وېشلي دي.
دا په داسې حال کې ده چې د ۱۴۰۰کال په زمري میاشت کې د طالبانو تر واکمن کیدو وروسته ګڼو کورنیو او بهرنیو پانګوالو له افغانستانه خپلې پانګې ایستلې دي.
د سرچینو په خبره، طالبانو په تېرو ورځو کې کابل کې د سلو کتابونو لست د خپرنځیو مشرانو ته سپارلی او ترې غوښتي یې دي چې د د دې کتابونو پر چاپ پېر او پلور بندیز دی.
طالب استخباراتو له دې خپرنځیو دا هم غوښتي چې د اړوند کتابونو نوملړ او په دې تړاو به رسینو ته نظر نه ور کوي.
په دې کتابونو کې پر پښتو او پارسي لیکل شوي او ورته را ژباړل شوي کتابونه دي، چې له ډلې یې وزیرستان: د مقاومت وروستی تمځای، پاکستان د کړنګ پر غاړه، دوه پېړۍ په افغانستان کې د بهرنیانو مداخله، له طالبانو وروسته دولت جوړونه، جنګ اشباح، «شیعه یان افغانستان گروهاها و گرفتاریها»، «نقش پاکستان در ترایژیدی خونین افغانستان» او د مولانا وحیدالدین خان ټول کتابونه شامل دي.
د طالبانو له خوا په ممنوع شویو کتابونو کې د «وزیرستان: د مقاومت وروستی تمځای» کتاب هم شامل او له بازار ټول شوی دی.
دغه کتاب د وزیرستان پر تاریخ، جغرافیا، وروستیو تحولاتو او د امارت او ملکۍ، قومي مشرتابه، ټولنیز نظام او طالبانو بحثونه لري.
د کتاب لیکوال او خبریال نذیر احمد سهار له افغانستان انټرنشنل پښتو سره په خبرو کې د طالبانو دغه سانسور د علم، فکر، متنوع غږونو او افکارو د ودې، او تولید خلاف وباله.
د ښاغلي سهار په خبره، پر کتابونو بندیز د افکارو د بیان، فکري تنوع او فرهنګي ارزښتونو او ازادیو د محدودولو هڅه ده چې د ټولنې د رکود سبب ګرځي: «ټوله ټولنه په خپل رنګ رنګول او تر ځان هرڅه محدودول طالبان نور هم منزوي کولای شي.»
د طالبانو استخبارات په داسې حال پر سلو کتابونو بندیز لګوي چې دې ډلې پر ۲۰۲۲ کال د کتاب ارزونې کمېسیون جوړ کړی او له هغه راهیسې یې د سوونو کتابونو د چاپ مخه نیولې ده.
طالبان وايي، دې کمېسیون سره غواړي د داسې کتابونو د چاپ او پلور مخه ونیسي چې له اسلامي ارزښتونو او د افغان ټولنې د دود خلاف وي.
طالبانو بیا واکمنېدو سره نه یوازې په افغانستان کې پر خپرنځیو مالیه لوړه کړې، بلکې له بهر یې هم افغانستان ته د کتاب پر واردولو ګمرک زیات کړی او ور سره د کتاب بازار زیانمن شوی دی.
