دغه کډوال هم په کډوالۍ ریاست کې تر ثبتېدو وروسته د مرستو ترلاسه کولو په موخه د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ، د خوړو نړیوال پروګرام او د کډوالۍ نړیوال سازمان ته ورپېژندل شوي دي.
د پاکستان سرپرست حکومت د چارواکو د معلوماتو له مخې، دا مهال په دغه هیواد کې لږ تر لږه ۱۷ لکه بې اسناده کډوال په پاکستان کې مېشت دي او په وینا یې د دغو کډوالو د اېستلو لړۍ په منظم ډول روانه ده.
پاکستان د اکټوبر په درېیمه وروسته له هغه دغه پرېکړه وکړه، چې په دغه هېواد کې تاوتریخوالی او د امنیت ضد پېښې زیاتې شوې او د پړې ګوته یې افغان کډوالو ته ونیوله.
افغانستان ته له پاکستانه د جمعیت علمای اسلام ګوند د مشر مولانا فضل الرحمان په مشرۍ تللي پلاوي ویلي، چې د افغان کډوالو د اېستلو په برخه کې د پاکستان حکومت وروستۍ پرېکړه سمه نه وه او په دې سره د افغان کډوالو ټول بشري حقونه له پامه غورځول شوي دي.
دغه پلاوي ویلي، چې په دې اړه هغوی پخوا هم د اعتراض غږ پورته کړی او تر دې وروسته به هم د پاکستان له حکومت سره خبرې کوي، چې د دغو کډوالو په اېستلو کې له زغمه کار واخلي.
عبیدالله عبیده د هلمند ولایت اوسیدونکی چې په کندهار ولایت کې یې د تېر جمهوري حکومت پرمهال د بهرنیو ځواکونو پر موټریز کاروان د موټربم ځانمرګی برید کاوه، هدف ته تر رسېدو مخکې ونیول شو.
هغه د تېر حکومت د استخباراتو له لوري تر نیول کېدو وروسته زنداني شو.
د افغانستان د پخواني حکومت د ملي امنیت ریاست یوه سرچینه وايي قاري عبېده د کندهار په عینو مېنه کې د دغه ریاست د ځواکونو له لوري ونیول شو.
سرچینې وايي، عبېده پنځه کاله په بګرام او څرځي پله زندان کې تېر کړل او په ۲۰۲۰ میلادي کال کې د طالبانو او امریکا د دوحې تړون له مخې د پنځو زرو زندانیانو په منځ کې راخوشې شو.
عبیدالله عبېده اوس د طالبانو د لوړو زدهکړو وزارت اړوند د کابل پوهنتون مالي او اداري مرستیال دی او د دغه پوهنتون د اړوندې برخې ورځنۍ چارې مخته وړي.
عبېده ته نږدې کسان وايي، چې نوموړی اوس هم پخوانۍ جذبي لري او وايي که بیا هم ورته وار ور ورسیږي نو «د خدای د رضا لپاره به فدايي حمله کوي.»
دغه طالب چارواکی د لوړو زدهکړو وزارت د ویاند له لوري په خپرو شویو انځورونو کې لیدل کیږي دا مهال د کابل پوهنتون په انګړ کې د نیالګیو په کینولو بوخت دی.
واک ته د طالبانو تر رسیدو وروسته د څه باندې دوو کلونو په موده کې د دغې ډلې مشرانو په وار وار د خپلو ځانمرګو ستاینې کړې دي او ویلي یې دي چې اوس هم په نږدې دوه زره ځانمرګي لري.
سرچینې وايي، د خوست د سپېرې ولسوالۍ اصلي اوسیدونکی قاري وقاص چې دا مهال د کورنیو چارو وزارت د معاشونو د توضیع مسوول دی، د تېر جمهوري حکومت پر مهال «د الفتح معسکر د فدایانو ګروپ» غړی و چې د ځانمرګي برید « ۱۰۳۲ نوبت ته په تمه و او ده دا نوبت و نه رسیده.» اوس د دغه وزارت کارکوونکی دی.
هغه ۳۴ کاله عمر لري او کورنۍ یې دا مهال د خوست په مرکز متون کې ژوند کوي.
د طالبانو کورنیو چارو وزارت سرپرست سراج الدین حقاني واک ته د طالبانو تر رسیدو څه موده وروسته د دغې ډلې د ځانمرګو بریدکوونکو د کورنیو له غړو سره د خواخوږي په یوه غونډه کې ويلي و چې «تاسې مه خفه کیږي ستاسو اولادونه د اسلام او هيواد اتلان دي.»
میاشت وړاندې په خواله رسنیو کې د یوه تن غږ خپور شو چې ځان یې ځانمرګی پیژندلی و او د طالبانو د کورنیو چارو له وزیر سراج الدین حقاني یې ګیله کړې وه چې «لیدو ته یې ورغلی و خو د هغه نږدې کسانو د لیدلو موکه نه وه ورکړې.»
طالبان ځانمرګو برید کوونکو ته «استشهادیان یا فدیان» وايي، د دغې ډلې د امربالمعروف او شکایتونو اورېدو وزارت وزیر محمد خالد حنفي وايي، «د ټول اسلام په تاریخ د طالبانو د ډلې په اندازه ځانمرګي بریدونه چا نه دي کړي.»
د طالبانو حکومت د اوبو او برېښنا وزیر عبداللطیف منصور تېره ورځ د وردګو ولایت ته تللی و او هلته یې، «د جهادي موزیم په نامه د بوشکه يي بمونو او لاسي چاودیدونکو بمونو له موزیم لیدنه کړې.»
هغه له دغه موزیمه د لیدنې پر مهال د دغه موزیم جوړېدل د «ستاینې» وړ کار بللی او د موزیم د «پراختیا او بډاینې» پر اړتیا یې ټینګار کړی دی.
د تېرو شلو کلو په موده کې د تېر جمهوري حکومت د امنیتي ځواکونو او بهرنیو عسکرو پر مرکزونو او موټریزو کاروانونو سربېره په ښارونو او عامه ځایونو کې د سلګونو ترسره شویو ځانمرګو او موټربم بریدونو پر مهال زرګونه ښځې، ماشومان او عام وګړي وژل شوي او ډیری يې په معلول ډول په نیم ځان ژوند کوي.
د زرګونو ولسي وګړو له وژلو سره سره طالبانو په ذغرده د رسنیو له لارې په ښارونو او عامه ځایونو کې د ځانمرګو او موټربم بریدونو مسوولیت په غاړه اخیستی.
د دریو میاشتو په موده کې دغو پرلت وهونکو د پاکستان له حکومته یوه غوښتنه لرله هغه دا چې، «د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه پاسپورت نه منو».
د چمن د لغړي اتحاد مشر او د یاد پرلت سرلاری غوث الله وایي، د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه د پاسپورټ د حتمي کېدو په غبرګون کې له پیل شوي پرلت څخه نه په شا کیږي.
نوموړی وایي: «موږ د پاکستان ریاستي ادارو حکمرانانو ته وایو چې په مفته موږ دا پرلت پای ته نه رسوو، تاسو به یا موږ وژنئ یا به زموږ غوښتنه منئ. موږ هیڅکله له خپلې پیل شوې مبارزې څخه نه په شا کیږو د پاسپورټ د حتمي کېدو سره زموږ د زرګونو چمن میشتو اقتصاد خراب شوی دی او د افغانستان سره مو تګ راتګ محدود شوی موږ د پاکستان دا پرېکړه په هیڅ صورت نه منو.»
یادو پرلت والو د تېرو دریو میاشتو په موده کې په چمن ښار کې د زرګونو کسانو په شتون کې څو ځله لاریونونه هم وکړل خو لا هم د پاکستان حکومت د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه د پاسپورټ د جبري کېدو له پرېکړې نه دي په شا شوي.
د یاد پرلت غړی قاري امداد الله وايي: «سوله ییز لاریونونه مو وکړل، د اعتراض په ډول مو سلګونه ماشومانو باندې لاریون وکړ، معلولانو مو لاریون وکړ، سپین ږیرو مو په لاریونونو کې برخه واخیستله خو د پاکستان حکومت زموږ غږ نه اوري موږ مجبوره یو تر دې وروسته عمومي لارې بندې کړو، دولتي ادارې بندې کړو او دولتي کسان له کار کولو منع کړو چې حکومت مو غږ واوري.»
د دغو پرلت وهونکو او د پاکستان د بلوچستات ایالت د ځايي حکومتي چارواکو تر منځ د پرلت د پای ته رسیدو او د دوی د غوښتونو د اوریدو په موخه څو ځله خبرې اترې هم وشوې خو ټولې له کومې مثبتې پایلې پرته پای ته ورسیدې.
په تېرو دریو میاشتو کې پرلت وهونکو د اعتراض په ډول د سپین بولدک ـ چمن تر منځ پر لاره د ټرانزیټي موټرونو پر تګ راتګ، د پاسپورټ پر ادارې او د ګوزڼ ضد واکسین پر کمپاین بندیز لګولی دی.
د پاکستان پوليسو منظور پښتين تر دې مخکې هم څو ځلې نیولیو، او پر هغه یې تور پورې کړی دی، چې نوموړی د ریاست پر ضد د خلکو پارولو هڅه کوي؛ خو نوموړي دا تورونه رد کړي او وايي، چې د پاکستان د قانون په چوکاټ کې دننه د پښتنو د حقونو لپاره مبارزه کوي او پر خپله سيمه امن غواړي.
د تحقیقاتو مرکزي ادارې (اېف ای اې) په قضیه کې پر منظور پښتين تور پورې کړی و، چې غورځنګ یې له بهره پیسې ترلاسه کوي؛ خو د پښتين يو وکيل اېمل خان مندوخېل پر موکل لګېدلي تورونه بې بنسټه بللي وو.
د طالبانو حکومت د اوبو او برېښنا وزیر عبداللطیف منصور د میدان وردګو ولایت له موزیم څخه، چې د تاریخي اثارو سربېره د بوشکه يي بمونو په شمول د طالبانو په لاس جوړ پوځي تجهیزات هم پکې ساتل کیږي، لیدنه کړې.
په میدان وردګ کې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور مشر حبیب الله مجاهد ویلي، د دغه موزيم د جوړېدو موخه د "جهاد د يادونو ژوندي ساتل" دي.
د طالبانو حکومت د اوبو او برېښنا وزیر عبداللطیف منصور له دغه موزیم د لیدنې پر مهال د دغه موزیم جوړېدل د «ستاینې» وړ کار بللی او د موزیم د «پراختیا او بډاینې» پر اړتیا یې ټینګار کړی دی.
په میدان وردګ کې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور مشر حبیب الله مجاهد زیاته کړې، هغه پوځي او جنګي وسایل، چې دغې ډلې د تېرو دوو لسیزو جګړو پر مهال جوړ کړي، دغه موزیم کې ساتل کېږي.