سراج حقاني: د يهوديانو او مفسيدينو دورې تېرې شوې او اوس چا ته د نفسي ازادي حق نه ورکوو

د طالبانو د کورنيو چارو وزير سراج الدین حقاني وايي، چې په افغانستان کې د يهودو او فاسدينو دورې تېرې شوي او په همدې دورو کې ناسمو کولتورونو پايښت کړی.

د طالبانو د کورنيو چارو وزير سراج الدین حقاني وايي، چې په افغانستان کې د يهودو او فاسدينو دورې تېرې شوي او په همدې دورو کې ناسمو کولتورونو پايښت کړی.
سراج حقاني دغه څرګندونې د کابل په بګرامۍ ولسوالۍ کې د يوې ديني مدرسې څخه د ۴۰۰ طالبانو په فراغت غونډه کي وکړې.
هغه وويل، چې نظام يې خدای ته په چيغو، مقاومت، جهاد او زحمت تر لاسه کړی او دا مهال بې پروايي پکې زياته تر سترګو کېږي.
هغه وايي: « موږ دغه حالت په ډېر زحمت ترلاسه کړی؛ خو اوس وينو، چې ناشکري او بې پروايي زياتيږي په خاص ډول دغه خبره ديني عالمانو ته متوجه ده».
سراج حقاني زياته کړه، چې په هېواد کې د "یهودو او مفسيدنو" دورې تېرې شوي او «افغاني او اسلامي کولتورونه» پکې محوه شوي دي.
د نوموړي په خبره، چې اوس خلک د تېرو دورو په ډول غوښتني لري او د نفسي ازادي غوښتلو لپاره هڅې کوي.
هغه زیاته کړه: « مخکنيو دورو خپل ناسم رواج دومره عادي کړ، چې د افغانيت او اسلاميت رواجونه محوه شول، اوس خلک نفسي ازادي ګناه نه بولي او غواړي يې، موږ به یې اصلاح کوو.»
د نوموړي په خبره، چې د نفسي ازادی غوښتونکي ټول نظام ته د ناسم فکر او بې کفايته حکومت په سترګه ګوري.
نوموړي له ديني عالمانو او د مدرسو له فارغينو وغوښتل، چې د خلکو په پوهاوي او دين درسونه کې مرسته وکړي.

د پاکستان موقت بهرنیو چارو وزیر جلیل عباس جیلاني د دوشنبې په ورځ د افغانستان لپاره د ایران له ځانګړي استازي حسن کاظمي قمي سره وکتل. سرچینې وايي، چې ښاغلي قمي تر دې مخکې له خپل پاکستاني سیال اصف دراني سره هم «د افغانستان په اړه هر اړخيزې خبرې» کړي دي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت یوې سرچینې ویلي، جلیل عباس جیلاني په دې لېدنه کې«د یوه سوله ییز او باثباته افغانستان لپاره د پاکستان پر ژمنې او د سیمه ییز ثبات لپاره د همغږۍ د زیاتولو پر اړتیا ټینګار کړی.»
هغه د ښاغلي قومي سره د «سولې او باثباته سیمه ایز لید ته د رسیدو لپاره د افغانستان د ګاونډیو هیوادونو د حیاتي رول" په اړه هم خبرې وکړې.
دیپلوماتیکو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، د واړه هېوادونه د داعش، بلوڅ بېلتون غوښتونکو او نورو «ترهګرو ډلو» له لوري د افغانستان د خاوري کارولو په اړه ګډې اندېښنې لري.
د ایران ځانګړي استازي حسن کاظمي قمي د یکشنبې په ورځ (د مرغومي په ۲۴ مه) د یوه پلاوي په مشرۍ اسلام اباد ته ورسېد.
د سرچینو په وینا؛ د ایران پلاوی څلور غړي لري، چې د افغانستان په اړه د ایران په سیاستونو کې مهم رول لوبوي.
ښاغلی قمي به د خپل سفر په ترڅ کې د پاکستان د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر جلیل عباس جیلاني او د افغانستان په چارو کې د پاکستان له ځانګړي استازي اصف دراني سره وګوري.
که څه هم د افغانستان دواړه ګاونډي هېوادونه له طالبانو سره نږدې اړيکې لري؛ خو ډېپلوماتيکو سرچينو د افغانستان انټرنشنل ته ويلي، چې دواړه «د خپلو هېوادونو پر ضد د افغانستان د خاورې د کارولو په اړه اندېښنې لري.»
د ایران حکومت مخکې اعلان کړی و، د داعش يوه ځانمرګی بريدګر چې د مرغومي په ۱۳ مه يې پر کرمان بريد کړی و تاجکستانی و او د طالبانو تر واک لاندي افغانستان کې «روزل شوی» و.
په دې برید کې شاوخوا سل ملکي وګړي وژل شوي وو.
له دغه خونړي برید وروسته حسن کاظمي قمي په کابل کې د طالبانو د رییس الوزرا له سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر سره وکتل.
د افغانستان انټرنشنل ډیپلوماتیکو سرچینو په وینا دا «یوه مهمه لېدنه» وه.
په ورته وخت کې لوړ پوړو پاکستاني چارواکو په وار - وار طالبان په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو تحریک او بلوڅو بېلتون غوښتونکو ته په پټنځایونو ورکولو تورن کړي دي. طالبانو دا ادعا رد کړې ده.
رسمي شمېرې ښيي، چې په افغانستان کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته د پاکستان په بېلابېلو ایالتونو په تېره بیا په خېبر پښتونخوا او بلوچستان کې خونړي بریدونه ډېر شوي دي.
پاکستاني چارواکي وايي: « بريد کوونکي او په ډېرو عملياتو کې کارول شوي وسلې بیرته افغانستان ته ستنيږي.»

په امریکا کې د پاکستان پخوانۍ سفیره وايي، د اسلام اباد او طالبانو تر منځ څو پړاوه خبرې بې پایلې شوې او د دغې ډلې په وړاندې د پاکستان صبر نور پای ته رسېدلی. ملیحه لودي ویلي چې، طالب مشرانو د تحریک طالبان پاکستان د مهارولو ژمنې کړې وې خو عملي یې نه کړې.
دغې پاکستانۍ ډیپلوماتې ویلي، چې په تېرو څو میاشتو کې په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو د پټنځایونو په اړه طالبانو ته د پاکستان خبرداری اغېزمن نه و.
اغلې لودي چې پخوا په ملګرو ملتونو، برېټانیا او امریکا کې د پاکستان د استازې په توګه دنده ترسره کړې، په دې باور ده چې په « ۲۰۲۳ کال کې په ترهګریز فعالیتونه کې د امنیتي ځواکونو په مرګ ژوبله کې پام وړ زیاتوالي راغلی او دغه زیان د تېرو اتو کلو پرتله په ۲۰۲۳ کال کې تر ټولو لوړې کچې ته رسېدلی دی.»
نوموړې د دوشنبې په ورځ د مرغومي په ۲۵مه په یوه مقاله کې چې د پاکستان په ډان ورځپاڼه کې خپره شوې، لیکلي چې پاکستان په کابل کې د طالبانو له ناخوښۍ وروسته د لسګونو زرو افغان کډوالو د ایستلو او د سوداګرۍ او ټرانزیټ په مقرراتو کې د بدلون پرېکړه کړې ده.
دا تګلارې د دې لامل شوې چې د سوداګریزو توکو زرګونه کانټینرونه ودرول شي.
د دغې پاکستانۍ ډیپلوماتې په وینا، تر فشارونو وروسته د طالبانو مشر ملا هبتالله د کندهار والي ملا شیرین پاکستان ته واستاوه چې اسلام اباد ته قناعت ورکړي چې ژغورنه له سیاست څخه جلا ده. خو پاکستاني لوري په ښکاره ویلي چې د پاکستاني طالبانو مسله تر بل هر وخت د دغه هېواد لپاره مهمه ده.
په ملګرو ملتونو کې د پاکستان پخوانۍ سفیرې پوښتنه کړې چې که کابل کې طالبان د تحریک طالبان پاکستان پر ضد د اقدام کولو لېوالتیا ونه ښيي، نو اسلام اباد به بل څه ټاکنه ولري؟ هغه په ځواب کې زیاته کړې چې اسانه ځواب نشته، ځکه چې دا هېواد د طالبانو پر وړاندې د فشارونو په کارولو کې بندیزونه لري.

یونیسف (د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق) د افغانستان په لوېدیځ هرات کې له زلزلې سل ورځې وروسته په سختو ژمنيو شرایطو کې د ماشومانو لپاره د لا زیاتو روغتیايي خدمتونو او پاکو اوبو د خدمتونو غوښتنه کوي.
یونیسف د دوشنبې په ورځ د (مرغومي ۲۵مه) په اېکس پاڼه لیکلي چي، د افغانستان په لوېدیځ هرات کې د زلزلې له امله ۹۶ زره زیانمن شوي ماشومان مرستو ته اړتیا لري.
یونیسف خبردارۍ ورکړی او وايي: «د افغانستان په هرات کې ۹۶ زره زلزله ځپلي ماشومان په ژمي کې مرستو ته سخته اړتیا لري. »
له زلزلې سل ورځې وروسته، یونیسف په «ګواښوونکي ژمي کې د ماشومانو لپاره د لا زیاتې روغتیايي پاملرنې، پاکو اوبو او روغتیايي خدمتونو غوښتنه کوي.»
یونیسف د جنورۍ په ۱۵مه یو راپور خپور کړی او پکې لیکلي یې دي چې، له زرو ډیر کسان چې ډیر شمیر یې ښځې او ماشومان وو د افغانستان په هرات ولایت کې د زلزلو له امله مړه شول او ۲۱ زره کورونه ویجاړ شول.
دغې نړیوالې ادارې په خپل راپور کې ویلي: «د دې کلیو فضا له درد او کړاوه ډکه ده، ان د افغانستان په هرات کې له زلزلې سل ورځې وروسته، چې کورنیو یې هر څه له لاسه ورکړي. ماشومان لا هم هڅه کوي چې له سختو شرایطو سره مقابله وکړي.»
په دغه راپور کې په افغانستان کې د یونیسف استازی فران اکیزا له قوله ویل شوي: «هغه ښوونځي او روغتیايي مرکزونه چې ماشومان پرې تکیه وو، زیانمن شوي او یا په بشپړه توګه ویجاړ شوي دي. دلته ژمی رارسیدلی او د تودوخې درجه له صفر څخه ښکته ده. بې کوره ماشومان او کورنۍ د شپې په خطرناکو شرایطو کې ژوند کوي او هیڅ لاره نه لري چې خپل لنډمهاله سرپناه توده وساتي.»
د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق په دغه راپور کې د هغو کورنیو په اړه ژوره اندیښنه ښودلې چې د ژمي په سړه هوا کې د خپلو کورونو د جوړولو، بیړنیو روغتیايي خدمتونو، پاکو اوبو او مناسب روغتايي چاپیریال اته اړتیا لري.

نن درېیمه ورځ ده چې پر ډیورنډ فرضي کرښه د تورخم دروازه د هغو بار وړونکو موټرو د بې ویزې چلوونکو پر مخ تړلې، چې له افغانستانه پاکستان ته او له پاکستانه افغانستان ته لویې لارۍ او ټیلر ګاډي چلوي. طالبانو او پاکستان دوه ورځې مخکې پر تورخم د بار وړونکو موټرو پر تګ راتګ بندیز لګولی.
افغانستان انټرنشنل پښتو څانګې ته په اسلام اباد کې يوه پاکستاني چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط ویلي چې دغه لاره په تېرو دوو ورځو کې د اړوند چارواکو له دوه ځلې خبرو اترو وروسته هم تړلې پاتې ده.
سرچینه زیاتوي ښايي دغه لاره دا ځل په ځنډ سره پرانیستل شي: «موږ خو کوششونه جاري ساتلي خو دلته مسلې ډيرې دي نو کیدای شي دا ځل د لارې دا بندیدل لږ وخت واخلي او دې لپاره سمه طریقه جوړه شي.»
دوه ورځې وړاندې د دغې لارې له تړل کېدو وروسته يوه طالب چارواکي رسنیو ته ويلي و، د دروازې تړلو لامل د پاکستان له لوري د بار وړونکو موټرو چلوونکو د پاسپورټ او ویزې غوښتنه ده، چې د افغان حکومت له لوري هم له پاکستاني موټر چلوونکو د ویزې او پاسپورت غوښتنه کېږي او اوس لپاره دواړو خواوو ته د موټر تګ راتګ بند دی.
په پېښور کې د ګمرک چارواکو افغانستان انټرنشنل پښتو ته دوه ورځې مخکې ویلي و، چې د تورخم په دروازه د بار وړونکو موټر چلوونکو لپاره په پاسپورټ او ویزې د تګ راتګ پرېکړه یې پلي کړې او له دې وروسته به یوازې هغه موټر چلوونکي پاکستان ته د ننوتو اجازه لري، چې پاسپورټونه او وېزې لري.
د تورخم دروازې له تړل کېدو وروسته د ډیورنډ کرښې دواړو غاړو ته تر زرو زیات لوی بار وړونکي ګاډي ولاړ دي او داسې اندېښنې هم دي چې په دغو لاریو کې بار شنې سبزۍ او تازه میوې ورستېدو ته نږدې شوې دي.
د بار وړونکو موټرو چلوونکو لپاره د پاسپورټ او ویزې موضوع یوه میاشت وړاندې هم د افغانستان او پاکستان تر منځ راپورته شوې وه چې بیا د دواړو هیوادونو د چارواکو تر منځ د یوې پرېکړې په پایله کې بې وېزې چلوونکو ته یوه میاشت وخت ورکړ شو چې اوس د هغه ضرب الاجل د پای ته رسېدو سره سم د تورخم دروازه تړل شوې.

د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت ویلي له ۳۰۰ څخه ډیر افغان کډوال په جبري ډول له پاکستانه ایستل شوي او خپل هیواد ته راستانه شوي. دغه وزارت د دوشنبې په ورځ د (مرغومي ۲۵مه) په اېکس پاڼه لیکلي چې له ۳۰۰ څخه ډیر افغان کډوال د پاکستان حکومت راستانه کړي.
یاد وزارت لیکلي چي، ۳۳۳ تنه افغان کډوال د (مرغومي په ۲۴مه) نیټه د سپین بولدک او تورخم له لارو هیواد ته راستانه شوي دي.
د کډوالو وزارت د ننګرهار ولایت د تورخم سرحدي امریت په حواله وايي، چې ۳۷ کورنۍ چې ټول غړي يې ۱۷۵ تنه وو، په جبري ډول له پاکستانه راستانه شوي او همدارنګه ۳۲ کورنۍ چې د غړو شمیر یې ۱۵۸ تنه و د سپین بولدک له لارې په جبري ډول هیواد ته راستانه شوي.
د طالبانو کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت ویلي چي، له پاکستانه په جبري ډول راستانه شوي یاد کډوال یې د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنرۍ دفتر ته د مرستو ترلاسه کولو لپاره ور پيژندلي دي.
د پاکستان سرپرست حکومت د چارواکو د معلوماتو له مخې دمګړی په یاد هیواد کې میلیونونه د اوسېدو قانوني اسنادو نه لرونکي ۱،۷ میلیونه افغان کډوال میشت دي.
له پاکستانه په جبري ډول د افغان کډوالو ایستلو لړۍ د ۲۰۲۳ میلادي کال د اکټوبر په دریمه نیټه پیل شوې.
دا په داسې حال کې ده چې د پاکستان د جمیعت علمای اسلام ګوند مشر مولانا فضل الرحمن افغانستان ته د خپل وروستي سفر پر مهال د افغان کډوالو د ایستلو په اړه د پاکستان حکومت وروستۍ پرېکړه ناسمه بللې ده.
