د بدخشان لپاره د طالبانو والي ویلي چې، د کوچني پامیر سړک له جوړیدو وروسته افغانستان په رسمي بڼه له چین سره ونښلول شو. طالبان وايي د بدخشان ولایت په واخان والسوالۍ کې یې د کوچني پامیر د سړک جوړولو چارې پای ته رسولې دي او افغاستان یې په رسمي ډول له چين سره ونښلاوه.
د طالبانو تر واک لاندې باختر خبري اژانس د سه شنبې په ورځ د (مرغومي ۲۶مه) نېټه په ایکس پاڼه د بدخشان لپاره د دغې ډلې د والي له قوله لیکلي چې، د چین تر پولې د کوچني پامیر سړک له بشپړیدو وروسته، افغانستان له چین سره ونښلول شو.
خو لاهم یاد سړک بنسټیزې جوړیدنې ته اړتیا لري.
د دغه سړک د جوړیدو چارې د ۲۰۲۳ میلادي کال په سپټمبر میاشت کې پیل شوې وې.
دغه سړک چې د بدخشان ولایت د واخان ولسوالۍ د کوچني پامیر څخه پیل شوی کابو ۵۰ کیلو متره اوږدوالی او پنځه متره سور لري چې د وریښمو لار په نوم هم بلل کیږي، .
د طالبانو د کلیو پراختیا وزارت د یاد سړک د جوړیدو پر مهال ویلي وو، چې د سړک پر جوړیدو ۳۶۹ میلیونه افغانۍ لګښت راځي چې له کورنۍ بودجې څخه ورکړل کیږي.
دا په داسې حال کې ده چې، چین هم تر دې مهاله طالبان په رسمیت نه پيژني، خو له یادې ډلې سره پراخې سوداګریزې او اقتصادي اړیکې پالي.
د کندهار ولایت ځينو کورنیو له افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په اړیکه کې ویلي، چې د طالبانو تر کنټرول لاندې مدرسو او دیني مرکزونو کې یې ماشومانو ته په اردو ژبه د جهاد زده کړې ورکول کیږي.
د یادو کورنیو له خوا افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته په رالیږل شویو عکسونو او ویډیوګانو کې لیدل کیږي، چې دغو ماشومانو عمرونه د ۸ او ۱۴ کلونو ترمنځ دي، خولۍ یا پګړۍ یې پر سر تړلي او پر دیني زده کړو بوخت دي.
د دغو کورنيو په خبره؛ د دوی ماشومان د تعلیم الاسلام په نوم د یوې مدرسې ترڅنګ په نورو دیني مرکزونو کې زده کړې کوي.
د تعلیم الاسلام مدرسې مشري د طالبانو د مشر هبت الله اخوندزاده یو سلاکار محمد عمر خطابي کوي.
د تعلیم الاسلام ديني مدرسه د شاوخوا ۱۷ کلنو راهيسې په درې څانګو کې په کندهار کې فعالیت کوي او داسې ښکاري، چې په اردو ژبه جهادي زده کړو ورکول یې د طالبانو له واکمنۍ وروسته پیل کړي وي.
محمد عمر خطابي په هلمند او اروزګان ولایتونو کې هم مدرسې او راډیوګانې لري او په دغو مدرسو کې په سلګونو هلکان او نجونې زده کړې کوي.
همدا راز افغانستان انټرنشنل - پښتو له تعلیم الاسلام مدرسې له تدریسي بهیر څخه ځینې ویډیوګانې تر لاسه کړي، چې پکې د مدرسې یو ملا خپل شاګردانو ته د جهاد او غیر اسلامي ملتونو په باب خبرې کوي.
د افغانستان په سويلي ولایتونو کې تر ډېره د مدرسو نصاب د پاکستان، هند او بنګله دېش نصاب ته ورته والی لري او د عصري علومو زده کړې نه ورکوي.
د ۱۴۰۰ کال په زمري میاشت کې واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته د نویو دیني مدرسو جوړول او پرانیسته د دغې ډلې له لومړیتوبونو څخه بلل کیږي او د هېواد په کچه د مدرسو په شمېر کې په بې سارې توګه ډېروالی راغلی دی.
د طالبانو د پوهنې وزارت د شمېرو له مخي؛ اوسمهال په افغانستان کې نږدې ۲۰ زره دیني مدرسې او مرکزونه فعالیت کوي چې چارې یې تر ډېره د طالبانو یا د هغوی د پلویانو له خوا پر مخ وړل کیږي.
په کندهار کې د طالبانو د پوهنې رياست یوه چارواکي ويلي، چې د ديني مدرسو جوړول د دغې ډلې لومړیتوب دی او د وخت په تېرېدو سره به یې شمیر لاپسې ډېر شي.
له کندهار څخه ځینې سرچينې وایې، چې د طالبانو د ريس الوزرا اقتصادي مرستيال ملا برادر، قاضي القضات مولوی عبدالحکيم حقاني او د فاع وزارت مرستیال ملا فاضل په ګډون یو شمېر طالب چارواکو په دغه ولایت کې د خپل نفوذ د ډېرېدو په موخه ديني مدرسې جوړي کړي، چې تر ډېره د ماشومانو او ځوانانو افراطي کولو ته لار هواروي.
د طالبانو ډېری مشران په پاکستان کې د حقانيه دارالعلوم څخه فارغ شوي او مدرسې د دغه ډلې په فکري دریځ کې خورا مهم ځای لري.