طالبان: له هوایي ډګره مو هغه ۶ ناقانونه کسان راګرځولي، چې بهر ته یې پښې سپکولې

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وایي، د دوو ممنوع الخروجه کسانو په ګډون یې څلور تنه نور هغه کسان نیولي چې غوښتل یې په جعلي پاسپورټونو د کابل له هوايي ډګره ووځي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وایي، د دوو ممنوع الخروجه کسانو په ګډون یې څلور تنه نور هغه کسان نیولي چې غوښتل یې په جعلي پاسپورټونو د کابل له هوايي ډګره ووځي.
له دغه وزارته په خپره شوې خبر پاڼه کې راغلي، هغه دوه کسان چې د طالبانو لهخوا پرې د تګ بندیز لګول شوی و، د کابل له هوايي ډګره راستانه کړای شوي دي؛ خو د دغو کسانو د هویت په اړه یې نور جزییات نه دي ورکړي.
همدا رنګه په خبرپاڼه کې دا هم راغلي، هغو څلورو کسانو چې په جعلي پاسپورټونو غوښتل عربي متحده اماراتو ته ولاړ شي هم نیول شوي دي.
له کله نه چې طالبانو پر افغانستان ولکه ټینګه کړې، ګڼ خلک غواړي له دغه هېواده ووځي؛ خو ډېر خلک د پاسپورټ د نشتوالي له امله نه شي کولای نورو هېوادونو ته سفر وکړي.
طالبانو لا هم د پاسپورټ اخیستلو په چاره کې خلکو ته ستونزې زیاتې کړې او په تور بازار کې د یو پاسپورټ بیه تر دوه نیم زرو امریکایي ډالرو هم پورته ده.

د افغانستان په چارو کې د امریکا ځانګړی استازی ټام وېسټ وايي؛ امریکا په افغانستان کې له ډېرو سترو قدرتونو سره ګډې ګټې لري. د هغه په وينا: «افغانستان داسې هېواد نه دى، چې جيوپوليټيکي سيالي دې پکې رامنځته شي.»
د چهارشنبې په ورځ د افغانستان رسنیو له استازو سره په یوه انلاین غونډه کې ټام وېسټ د افغانستان انټرنشنل د خبریال د پوښتنې په ځواب کې وویل، چې د نړۍ هېوادونه په افغانستان کې د ترهګرۍ د له منځه وړلو او ثبات په برخه کې همغږي لري.
وېسټ وویل: «په افغانستان کې موږ له ډېرو قدرتونو سره ګډې ګټې لرو. موږ غواړو چې افغانستان د هېڅ هېواد لپاره د ترهګرۍ ګواښ نه شي او هلته بیا ترهګریز بریدونه پلان نه شي.»
هغه وویل؛ هېڅ هېواد نه غواړي چې ایران او پاکستان ته د مهاجرینو سېل ورشي.
همدا راز وېسټ مني، چې د ډېپلوماتیکو هڅو همغږي او د افغانستان په اړه د نفوذ لرونکو هېوادونو له خوا د ګډ چلند غوره کول خورا پېچلي دي؛ خو هغه ټینګار وکړ، چې د دغو هېوادونو استازي باید راټول او په افغانستان کې د وضعیت د ښه کېدو لپاره پر راتلونکو ګامونو خبرې وکړي، تر څو دلته وضعیت ښه شي.
ټاکل شوې ملګري ملتونه د افغانستان په چارو کې د هېوادونو د ځانګړیو استازیو دویمه غونډه جوړه کړي. د دې غونډې وخت او ځای لا نه دي څرګند.
د امنیت شورا په غونډو کې روسیې او چین له طالبانو سره د امریکا او لویدېځو هېوادونو پر چلند نیوکې کړې دي.
دغه هېوادونه له طالبانو سره د لا زیات تعامل او د افغانستان بانک د شتمنیو خلاصون غوښتنه کوي.

د افغانستان لپاره د امریکا سفارت، چې دا مهال یې چارې د قطر له پلازمېنې دوحې څخه پر مخ وړل کیږي، د طالبانو د بندیزونو پر وړاندې د افغان مېرمنو مقاومت ستایلی دی.
د امریکا سفارت د چهارشنبې په ورځ (د سلواغې ۴مه) پر خپل اېکس پاڼه، د زده کړو د نړۍوالې ورځې په مناسبت خپور کړي پیغام کې د افغان مېرمنو مقاومت، تل پاتې ځواکمنتیا ستایلي او ټینګار یې کړی، چې «د امریکا پراختیايي ادارې (USID) تېر میلادي کال با کیفیته زده کړو ته د نجونو د لاس رسي په هدف د راتلونکو ۵ کلونو لپاره ۷۹ میلیونه ډالر چمتو کړل.»
تر دې وړاندې د افغانستان - امریکايي پوهنتون هم اعلان کړی وو، چې له نهم ټولګیو څخه فارغو نجونو ته په انلاین بڼه د با کیفیته زده کړو زمینه برابروي، چې یادې پروسې ته نوملیکنه لا هم روانه ده.
امریکا په داسې مهال د افغان مېرمنو مقاومت او ځواکمنتیا ستايي، چې طالبانو وروستۍ یوه میاشت کې د هېواد له بېلا بېلو سیمو یو شمېر نجونې د بې حجابۍ په تور نیولي او زندانونو ته یې غورځولي دي.
ملګرو ملتونو هم په خپل وروستي راپور کې له افغان نجونو سره د طالبانو وروستی چلند ټکان ورکوونکی بللی او غوښتنه یې کړې، چې روان بد وضعیت باید پای ومومي.

د افغانستان د ۳۴ ولايتونو سوداګرو او صنعت کارانو د کندهار والي سره په لېدنه کې د صنعت او سوداګرۍ د ستونزو د حل په موخه خبرې کړې دي. افغان سوداګرو غوښتل، چې د طالبانو مشر ته مخامخ خپلې ستونزي ووايي؛ خو تر اوسه یې په لېدو بريالي شوي نه دي.
د افغانستان د ۳۴ ولایتونو سوداګرو او صنعت کارانو د چهارشنبې په ورځ (د غبرګولي ۴مه) کندهار ته د خپل سفر پر مهال د طالبانو له والي ملا شيرين اخوند سره د ستونزو د حل په موخه کتلي.
له مرکز کابل څخه کندهار ته د تللو سوداګرو یوه مشر افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وويل، چې غوښتل يې د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده سره د سوداګرۍ په برخه کې پرتې ستونزوې شريکې کړي.
د سرچينې د معلوماتو له مخې؛ له هغه سره په لېدنه بريالي نه شول او ټولې ستونزې يې د کندهار د والي له لارې د طالبانو مشر ته ولېږلې.

کندهار ته تللي سوداګر وايي، چې د سوداګرۍ او صنعت د پراختيا، په ګمرکونو کې د فساد د مخنيوي، پر لويو لارو د سوداګريزو توکو اسانه لېږد، د ماليې کمول او د پاکستان سره د ډېورنډ پر کرښه د پرتو ستونزو اړوند بحثونه شوي.
د دوی په خبره، چې د ستونزو د حل او د غوښتنو د منلو ډاډ يې تر لاسه کړی.
کندهار ته د تللو سوداګرو یو استازی وايي: «په ګمرکونو او سرحداتو کې مو ټولې ستونزې او غوښتنې د کندهار والي سره شريکې کړې موږ اطمینان تر لاسه کړل، چې تر مشرتابه پوري به رسيږي او منل کېږي به.»
د کندهار د طالبانو د والي مطبوعاتي دفتر په یوه اعلاميه کې د سوداګرو او والي د ليدنې خبر ورکړی.
د اعلاميې د معلوماتو له مخې؛ والي ملا شرین اخوند سوداګرو ته ډاډ ورکړی، چې ستونزې او غوښتنې به يې تر ملا هبت الله ورسوي.
په اعلامیه کې د والي له قوله لیکل شوي: « موږ د ستونزو د حل ډاډ درکوو، ستاسو له پانګونې او هېوادوالو ته د کاري زمينې برابرولو له کبله مننه، ستاسې ټولې غوښتنې مشرتابه ته رسوم.»
دغو سوداګرو تېره ورځ د کندهار د علماو شورا له غړو او نن مازیګر ناوخته د سوداګرۍ خونې له استازو سره هم لېدنې تر سره کړې.

په کندهار کې له ښوونځيو محرومې نجونې وایي؛ له هغه وخته چې له زده کړو منع شوي په ذهني شکنجې اخته شوي او خپل راتلونکی تیاره ویني. دوی زیاتوي، چې د خپل حق د غوښتلو په بدل کې د طالبانو له خوا په مرګ ګواښل کیږي.
افغانستان انټرنشنل - پښتو د چهارشنبې په ورځ (د غبرګولي ۴مه) د زده کړې نړۍوالې ورځ په مناسبت په کندهار کې د ښوونځیو او پوهنتونونو څخه منع شوې نجونو سره خبرې کړي.
د نجونو څېرې چې له مایوسۍ ډکې ښکارېدې، افغانستان انټرنشنل - پښتو ته یې وویل: «راتلونکی مو تیاره دی، روحاً ځپل شوي یو، نړۍواله ټولنه باید زموږ غږ واوري.»
عالیه چې د کندهار میرویس نیکه د لوړو زده کړو خصوصي موسسې د اقتصاد پوهنځي پخوانې محصله ده وایي؛ له زده کړو منع کېدل ورته درد ناک دي.
هغه زیاتوي؛ د ښوونځیو تړل کېدل له روحي فشار سره مخ کړې او له داسې ژونده په مرګ خوشاله ده.
عالیه وایي: « څه باندې دوه کاله مو ځان ته په دې ډاډ ورکاوه، چې نن يا سبا به پر زده کړو بنديزونه لېرې شي، نا څرګند او تیاره راتلونکي له مایوسۍ سره مخ کړې یم له داسې ژونده په مرګ خوشحاله یم.»
رڼا چې په کندهار کې د يوه خصوصي پوهنتون د طب پوهنځي د درېیم کال محصله او کشره خور فوزيه يې د زرغونې انا نجونو ښوونځۍ د يولسم ټولګي زده کوونکې وه وايي؛ څو ځله يې د نورو نجونو سره د خپل حق غوښتلو لپاره د غږ پورته کولو هڅې وکړې؛ خو د دې به خبره، چې د ځايي طالبانو له خبرېدو وروسته په مرګ وګواښل شول.
د هغې په خبره؛ نړۍوال او د ښځو مدافعين یې بايد ملاتړ وکړي او د ستونزو په حل کې ورسره مرسته کړي.
د هغې زياته کړه: « موږ د زده کړو د حق غوښتلو لپاره مرګ ته هم تيارې يو، دا حالت د زغم وړ نه دی، د ښځې په نوم موږ هره ورځ وژل کېږو، د ښځو ملاتړي نړۍوال بنسټونه باید زموږ غږ بدرګه کړي، هر څومره چې ژر کېږي دا بنديزونه دې لېرې شي.»
د افغانستان په سويلي ولایتونو کې نورو نجونو هم د افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په خبرو کې ورته غوښتنې درلودې او طالبانو څخه يې پر زده کړو د بنديزونو د لېري کېدو غوښتنې کولې.
طالبان نه یوازې دا چې په کندهار کې بلکې په ټول افغانستان کې په پرله پسې ډول هڅه کوې، چې د کار او زده کړو په اړه د نجونو د غږ پورته کولو مخه ونيسي.
طالبانو د ښوونيزو مرکزونو مسولينو ته په شفاهي ډول خبردارۍ ورکړی، چې د زده کوونکو او محصلينو د لاريونونو او تحرکاتو مخه ونيسي، کنه بیا به اړونده ښوونيزه اداره جواب وايي.
څه باندې ۸۵۰ ورځې کېږي، چې طالبانو له شپږم ټولګي څخه پورته نجونې ښوونځيو ته له تګ منع کړې دي.
دغه ډله نجونو ته هم اجازه نه ورکوي چې پوهنتون ته لاړې شي.
ملګري ملتونه، د اسلامي همکاریو سازمان، د هغو هېوادونو په ګډون، چې اکثریت مسلمان نفوس لري؛ د نجونو پر زده کړو د طالبانو بندیز غندلی دی.
په ورته وخت کې طالبانو د داخلي او بهرنيو تکراري غوښتنو سره - سره د نجونو لپاره د ښوونځيو او پوهنتونونو بيا پرانستلو ته غاړه نه ده اېښې.
یونېسف ویلي، چې دا مهال له درېیو میلیونو زیاتې نجونې ثانوي زده کړو ته لاسرسی نه لري؛ خو طالبانو بیا دا خپله داخلي مساله بللې او ویلي یې دي، چې د نجونو زده کړې د امر ثاني پورې ځنډول شوي دي.
دا لومړی ځل نه دی، چې طالبانو د نجونو پر زده کړو او کار بندیز لګولی؛ بلکې د طالبانو د لومړۍ واکمنۍ پر مهال هم دغې ډلې نجونې او مېرمنې له زده کړو او کار منع کړې وې.

د افغانستان د ولسی جرګې پخوانی غړی او د طالبانو ملاتړی جعفر مهدوي ویلي؛ د دې تر څنګ چې دغې ډلې په تېرو دوو کلونو کې د هزاره ګانو او شیعه ګانو په هدفي وژنو کې رول نه دی لوبولی، د دوی د امنیت د تامین لپاره یې قرباني هم ورکړی ده.
ښاغلي مهدوي د هزاره ګانو وژنه د طالبانو د مخالفو ډلو کار ګڼي.
د افغانستان د ملت ګوند مشر د سې شنبې په ورځ (د سلواغې۳مه) په خپله اېکس پاڼه لیکلي، چې د افغانستان هزاره او شیعه خلک د پخواني ولسمشر اشرف غني د حکومت پر مهال«د حکومت دننه له تکفیري ترهګرو سره په ملګرتیا» په نښه شوي او په سیستماتیک ډول وژل شوي دي.
ښاغلي مهدوي زیاته کړه، په تېرو دوو کلونو کې «تکفیري ترهګرۍ د تېر فاسد حکومت د ځینو ښکاره او پټو لاسونو په همکارۍ د هزاره او شیعه وګړو د قرباني کولو په هدف بریدونه ترسره کوي»، څو څرکنده کړي چې د طالبان د خلکو د امنیت په ځانګړې توګه د هزاره ګانو او شیعه ګانو د امنیت په تامین کې ناتوانه دی.
جعفر مهدوي په دې باور دی، چې پر طالبانو د هغو جنایتونو تور لګول چې په ښکاره توګه د «تکفیري ډلو او د هغوی د هملاسو» له خوا ترسره کیږي، نه یوازې د هزاره ګانو د امنیت پر تامین اغیزه کوي؛ بلکې هغوی د لا زیاتو امنیتي زیانونو او ګواښونو سره مخ کوي.
د طالبانو پر ضد یو شمېر سیاسي او پوځي جریانونه پر هزاره ګانو بریدونه د حقاني شبکې کار بولي او طالبان یې د دې بریدونو په ترسره کولو تورن کړي دي.
د افغانستان د ازادۍ جبهې ویلي؛ پر هزاره ګانو او شیعه ګانو بریدونه د «طالبانو په همغږۍ» ترسره کېږي.
جعفر مهدوي د هزاره سیاستوالو په منځ کې د طالبانو یو له ملاتړو څخه دی، چې د جمهوریت له ړنګېدو وروسته یې د طالبانو ملاتړ وکړ.
