د هوا پېژندنې اداره: د افغانستان په ۱۱ ولایتونو کې د واورو، اورښتونو او سیلابونو اټکل شوی

د سلواغې نهمه او لسمه د سالنګونو په ګډون د هېواد په یوولسو شمالي او ختیځو ولایتونو کې د واورې ورېدو، تېز اورښت او سیلابونو د پېښېدو اټکل شوی دی.

د سلواغې نهمه او لسمه د سالنګونو په ګډون د هېواد په یوولسو شمالي او ختیځو ولایتونو کې د واورې ورېدو، تېز اورښت او سیلابونو د پېښېدو اټکل شوی دی.
د ټرانسپورټ او هوايي چلند وزارت د هوا پېژندنې ریاست پر اېکس پاڼه لیکلي، چې د هېواد په شمالي ولایتونو بدخشان، تخار، کندز، پروان، بغلان، پنجشیر، کاپيسا او ختیځو ولایتونو نورستان او لغمان ولایتونو کې د درنې واورې او شدیدو اورښتونو اټکل شوی دی.
د طالبانو تر واک لاندې باختر خبري اژانس بیا نن له سهار راهیسې د فیض اباد ـ کشم لاره چې تخار له بدخشان سره نښلوي، د اورښتونو او په درېیو ځایونو کې د سړک د ویجاړېدو له امله د لارې د تړل کېدو خبر ورکوي.
د ځايي مسوولانو په خبره، د لارې د پرانېستلو لپاره هڅې پیل شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې له تېرو څو کلونو راهیسې د هېواد ډېری برخې وچکالۍ ځپلي دي او یو شمېر هېوادوال د واورې او باران اورېدل د کرنیزو محصولاتو د زیاتېدو لپاره ګټور ګڼي او په دې باور دي، چې اورښتونه به هېواد له وچکالۍ څخه خلاص کړي.
تېره ورځ د کابل په ګډون د هېواد په یو شمېر ولایتونو کې د سږکال لومړۍ واوره وشوه.
له یوې خوا ځیني هېوادوال او باغ لرونکي ورته خوشاله دي او له بلې خوا بیا هغه کورنۍ چې له ناوړه اقتصادي ستونزو سره مخ دي د سون توکو له لوړو بیو شکایت کوي.
د یادولو ده، چې مرستندویه نړۍوالو ادارو بیا سږکال ژمی په افغانستان کې د انساني ناورین خبرداری ورکړی.

د افغانستان په چارو کې د ایران ځانګړي استازي د کابل په ناسته کې "په افغانستان کې له تبعیض پرته پر واکمنۍ" او له ګاونډیانو سره په ښه ګاونډیتوب او هماهنګۍ ټینګار وکړ.
حسن کاظمي قمي وویل؛ که دغه دوه بنسټیزې برخې د ناستې په اعلامیه کې منعکسې شي، د سیمې او نړۍ له خوا به یې هر کلی وشي.
کاظمي قمي په کابل کې د افغانستان د سیمه ییزو همکاریو د ابتکار په غونډه کې خوښي څرګنده کړه، چې دا غونډه په هغه وړاندیز سره ترسره شوه چې تهران د مسکو په غونډه کې وړاندې کړی وه.
هغه وویل؛ هیله لري چې د افغانستان ځمکنۍ بشپړتیا او خپلواکۍ ته د درناوي په ترڅ کې د نړۍوالتوب او په نړۍ کې د ګډون لپاره یو "خوندي دهلیز" پرانیستل شي.
د افغانستان د سیمه ییزو همکاریو ابتکار غونډه د دوشنبې په ماښام په کابل کې د طالبانو تر کنټرول لاندې د بهرنیو چارو وزارت په مقر کې پیل شوه.
دغه غونډه چې ټاکل شوې وه؛ د دوشنبې په ورځ له غرمې مخکې پيل شي، څو ساعته ناوخته د کابل پر وخت د مازیګر په ٤:٣٠ بجو پيل شوه.
دا لومړی ځل دی، چې طالبان په کابل کې د ګاونډیو او سیمې د هېوادونو د سفیرانو او ځانګړو استازو په حضور کې د یوې سیمه ییزې ناستې کوربه توب کوي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر د سیمې د هېوادونو له استازو غوښتي چې د دوحې په ناسته کې دې نړۍ ته "عیني حقایق" وړاندې کړي.
امیرخان متقي د سیمې د ۱۱ هېوادونو استازو ته وویل، چې افغانستان د یوناما په شتون سره د ملګرو ملتونو نوي همغږي کوونکي ته اړتیا نه لري.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر په کابل کې د "افغانستان د سیمه ییزو همکاریو ایتکار" په غونډه کې د ملګرو ملتونو د نوي ځانګړي استازي له ټاکل کېدو سره د دې ډلې مخالفت بیا تکرار کړ او ویې ویل چې د دغې ډلې حکومت چمتو دی او د ګډو مسایلو او اندېښنو د مطرح کولو ظرفیت لري.
د ملګرو ملتونو امنیت شورا د افغانستان په اړه په خپل ۲۷۲۱ (۲۰۲۳) پرېکړه لیک کې د ملګرو ملتونو عمومي منشي ته سپارښتنه کړې، چې یو نوی استازی وټاکي چې د بین الافغاني خبرو اترو او د یوه ټول شموله حکومت د جوړولو لپاره زمینه برابره کړي.
په داسې حال کې چې د وسله والو طالبانو مخالفو وسله والو د دې پرېکړې هرکلی کړی؛ خو طالبانو ویلي چې د یوناما په موجودیت سره د افغانستان لپاره د نوي استازي ټاکلو ته اړتیا نه شته.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر هم په کابل کې د سیمې د ۱۱ هېوادونو د استازو په غونډه کې وویل چې د سیمې امنیت د دغې ډلې لپاره ځانګړی اهمیت لري.
امیرخان متقي د "افغانستان د سیمه ییزو همکاریو ابتکار" په غونډه کې وویل، چې طالبان نه غواړی د سیمې هېڅ هېواد ناامنه او بې ثباته شي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر په کابل کې په هغه غونډه کې چې د سیمې د یوولسو هېوادونو د استازو په ګډون جوړه شوې ده، وویل چې د دغې ډلې لپاره د سیمې امنیت ځانګړی اهمیت لري.
امیرخان متقي د "افغانستان د سیمه ییزو همکاریو ابتکار" په غونډه کې وویل، چې طالبان نه غواړی د سیمې هېڅ هېواد ناامنه او بې ثباته شي.
نوموړي په خپلو خبرو کې وویل، چې دوی چمتو دي، چې د ګډو ګټو او متقابل احترام پر بنسټ د سیمې له هېوادونو سره د تعامل او همکارۍ په برخه کې ګډ کار وکړي.
د هغه په وينا: "په تېرو دوه نيمو کلونو کې د افغان حکومت تګلارې ښودلې چې نوی افغانستان په سيمه کې خپلې ګټې د ګټونکي ميکانيزم په چوکاټ کې تعريفوي."
ښاغلي متقي زیاته کړه، سیمه ییزې همکارۍ د ګډو ګټو پر بنسټ د سیمه ییز متقابل تعامل او همکارۍ د لارو چارو په څېړلو او له طالبانو سره د مثبتو او رغنده تعامل لپاره د سیمهییز مترقي روایت په رامنځته کولو متمرکزې کېدای شي، څو په سیمه کې له واقعي او احتمالي ګواښونو سره مبارزه وشي.
د افغانستان د سیمه ییزو همکاریو ابتکار غونډه د دوشنبې په ماښام په کابل کې د طالبانو تر کنټرول لاندې د بهرنیو چارو وزارت په مقر کې پیل شوه.
دغه غونډه چې ټاکل شوې وه؛ د دوشنبې په ورځ له غرمې مخکې پيل شي، څو ساعته ناوخته د کابل پر وخت مازیګر ٤:٣٠ پيل شوه.
د طالبانو تر کنټرول لاندې ملي راډیو او ټلویزیون مخکې خبر ورکړی و، چې غونډه د خرابې هوا له کبله وځنډول شوه.
دا لومړی ځل دی، چې طالبان په کابل کې د ګاونډیو او سیمې د هېوادونو د سفیرانو او ځانګړو استازو په حضور کې د یوې سیمه ییزې ناستې کوربه توب کوي.
د راپورونو له مخې؛ په دې غونډه کې به د ګاونډیو او یو شمېر سیمه ییزو هېوادونو سفیران او ځانګړي استازي ګډون وکړي.
دا غونډه په داسې حال کې شوې، چې ټاکل شوې د ملګرو ملتونو عمومي منشي د روانې میلادي میاشتې په پای کې په دوحه کې د افغانستان په اړه د دویمې ناستې کوربه وي.

د طالبانو د بهرنيو چارو وزارت په یوه پيغام کې ویلي، چې د ګاونډيو او سیمه ييزو هېوادونو د ځانګړو استازو او سفيرانو تر منځ غونډه پيل شوه. غونډه د هوا د خرابوالي له کبله تر ټاکلي وخت ناوخته پيل شوه.
د طالبانو د بهرنيو چارو وزارت وياند ضياء احمد پر اېکس پاڼه ليکلي، چې د « افغانستان د سيمه ييزې همکارۍ ابتکار» غونډه د بهرنیو چارو سرپرست وزیر اميرخان متقي په کوربتوب شروع شوه.
د بهرنيو چارو وزارت په غونده کې د هېوادونو د استازو تصوير هم نشر کړی؛ خو د غونډې د مشخصي اجنډا په اړه يې څه نه دي ويلي.
په تصویر کې د روسيې، پاکستان، ترکيې، چين، ازبکستان، ترکمنستان، هند او یو شمېر نورو هېوادونو استازي ليدل کېږي.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت تېره ورځ یکشنبه (د سلواغې اتمه) ویلي وو، چې دغه ډله به په کابل کې د «افغانستان د سیمه ییزو همکاریو ابتکار» غونډې کوربه وي.
د طالبانو حکومت په داسې مهال دغه غونډه په کابل کې رابللې، چې ټاکل شوې د افغانستان په اړه غونډه د روان کال د فبرورۍ په ۱۸ او ۱۹مه د هېوادونو د استازو او ملګرو ملتونو د عمومي منشي په شتون کې جوړه شي.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت د تېرې ورځې د خبرپاڼې له مخې؛ په دغه ناسته کې به د افغانستان او سیمې د هېوادونو ترمنځ د سیمه ییزو همکاریو پر پراختیا خبرې وشي.
په هغې خبرپاڼه کې ویل شوي وو، چې طالبان غواړي په دغې ناسته کې «د ګډو ګټو، متقابل درناوي او همدا راز د سیمه ییزو اړیکو او ترانزیټ پر فرصتونو د سیمه ییز تعامل پر لارو چارو خبرې وشي.»
تر دې مخکې ایراني او روسي ډېپلوماټانو په کابل کې د دغې غونډې د جوړېدو یادونه کړې وه.

د طالبانو د سټنډرډ ملي ادارې په خپله اېکس پاڼه لیکلي، چې په نیمروز ولایت کې یې اته ټانکره بې کیفیته تېل بېرته ایران ته ورګرځولي دي. دغې ادارې نن دوشنبه د (سلواغې نهمه) ویلي، دغه تېل بې کیفیته دي او د دوی له سټنډرډ سره برابر نه وو.
یاده اداره وايي، په ټولو بندرونو کې هڅه کوي چې افغانستان ته باکیفیته توکي وارد شي.
د طالبانو د سټنډرډ ملي ادارې له سوداګروغوښتي، چې هېواد ته د بې کیفیته توکو له واردولو ډډه وکړي؛ که نه له قانوني چلند سره به مخامخ شي.
که څه هم دغه اداره تل هېواد ته د بې کیفیته توکو واردوونکو سره د قانوني چلند ګواښ کوي؛ خو داسې معلومات یې نه دي خپاره کړي، چې افغانستان ته د بې کیفیته توکو واردوونکو څخه یې تر اوسه پوري څوک نیولي که نه؟
دا په داسې حال کې ده، چې تر دې وړاندې ایراني چارواکو افغانستان په سرحدي ادارو کې د تېلو د کیفیت د معلومولو معیارونه د پوښتنې وړ بللي و.
ایراني چارواکو ویلي وو، چې طالبان د کیفیت معلومولو ماشینونو پر بنسټ نه؛ بلکې په خپل زړه او خپله خوښه ورته میعارونه ټاکي.

د طالبانو کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت ویلي چې، په یاد شمېر افغان کډوالو کې ۴۵ تنه بې سرپرسته ماشومان هم شامل دي چې، د هرات د اسلام کلا، د کندهار د سپین بولدک او د ننګرهار تورخم له لارو افغانستان ته راستانه کړل شوي دي.
د طالبانو کډوالو چارو وزارت د دوشنبې په ورځ د (سلواغې نهمه) په خپله ایکس پاڼه لیکلي چې، تېره ورځ ۲۱۳۹ افغان کډوال د هرات د اسلام کلا له لارې افغانستان ته راستانه کړل شوي.
دغه وزارت وايي، په تازه راستنو شویو کډوالو کې کورنۍ او ۴۵ بې سرپرسته ماشومان هم شامل دي.
یاد وزارت وايي، له ایران څخه تازه راستانه کړل شوي افغان کډوال یې د کډوالۍ نړیوال سازمان ته د مرستو ترلاسه کولو په موخه ورپيژندلې دي.
همدارنګه د طالبانو کډوالو وزارت ویلي چې د یک شنبې په ورځ د کندهار سپین بولدک له لارې ۱۷ کورنۍ چې د غړو شمیر یې ۱۱۲ تنه کیږي په جبري ډول له پاکستانه راستانه کړل شوي. او همدارنګه ۱۸ کورنۍ چې د غړو شمیر ۱۱۰ تنه کیږي د تورخم له لارې په جبري ډول هېواد ته راستانه کړل شوي دي.
د طالبانو کډوالو چارو وزارت ویلي چې د سپین بولدک او تورخم له لارو په جبري ډول راستانه کړل شوي ۲۲۲ افغان کډوال یې د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمیشنرۍ ته د مرستو ترلاسه کولو په موخه ور پيژندلي دي.
