د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر وايي، شل کاله پر افغانستان د ترهګرۍ په نوم بمبار وشو، خو تر ننه پورې بیا هم «ترهګري چا تعریف نه کړه.»
امیر خان متقي زیاتوي، «د بشري حقونو تعریف هم لا نشته، اما په نوم یې پر ځینې ملتونو او حکومتونو بندیزونه لګېږي، خو اسراییل ته څه نه ویل کېږي.»
ښاغلي متقي نن د بهرنیو چارو وزارت اړوند د ډيپلوماسي انستیتیوت له دويمې درې میاشتنۍ تخصصي دورې د ١٢٨ کسانو فراغت غونډه کې دا خبرې وکړې.
هغه د غونډې ګډونوال وهڅول چې زدکړې وکړي او په مختلفو برخو کې وړتیاوو سره د افغانستان د مظلوم او ځګړه ځپلي ملت ښه استازي وکړي.
نوموړي په خپلو خبرو کې نړۍ فرېبکاره او خلکو ته د ذهني تشویش په اچولو تورنه کړه او زیاته یې کړه: «وروڼو د دنیا په ټولو اصولو، تاکتیکونو او ان چل او فرېب به ځان خبروې چې څوک دې تېر نه باسي. تاسو وینئ چې څومره لوبې کېږي او څومره انسانان یې په همدې لوبو کې را ګیر کړي دي او حتا چا ته یې ذهني تشویش اچولی دی.«
نوموړي دې خبرو پسې پر افغانستان د امریکا یرغل ته په اشاره وویل: شل کاله پر افغانستان د ترهګرۍ په نوم بمبار وشو، په لکونو خلک شهیدان شول، په لکونو خلک زندانیان او شکنجه شول، بېرته را خلاص شول. ګونتنامو ته انتقال شول، لوی ناورین تېر شو، خو تر ننه چا تعریف ونه کړ چې تروریزم څه دی او چا ته ویل کېږي.
هغه په خپلو خبرو کې بشري حقونو ته په اشاره وویل، چې د دې حقونو تعریف هم نشته او په پلمه یې هېوادونه او ملتونو بندیزونه لګېږي.
نوموړي د اسراییل له خوا فلسطین کې روانه جګړه یاده کړه او ویې ویل، چې د زرګونو فلسطینیانو په وژلو سره بیا هم پر تلابیب نه بندیز لګېږي او نه رسمیت ترې اخیستل کېږي.
د هغه په خبره، په افغانستان کې تر پنځو هغه کسان چې له غرب سره تماس کې دي او د هغو لپاره کار کوي او بندیان شول، دا د بشر حقونو خلاف ورزي ده:«په څلوېښت میلیوني هېواد کې چې څلور کسان بندیان شي د بشر حقونو خلاف ورزي ده، خو که د نړۍ بندیخانې له مظلومانو ډکې دي، دا د بشر حقونو خلاف نه دي، خو که څوک له زورور سره په تماس کې و او چا کاږه ور وکتل بیا دا د بشر حقونو خلاف ورزي ده.»
طالبان له نږدې دوه نیمو کلونو واکمن دي، خو بیا یې هم حکومت په رسمیت نه پېژندل کېږي او لامل یې هم د ښځو او نجونو پر زدکړو او کار بندیز او په خپل حکومت کې نورو خلکو ته ونډه نه ور کول بلل کېږي.
خو طالبان وايي، د ښځو او نجونو کار تر دویم امر ځنډېدلی او حکومت یې هم ټولګډونه دی.
د امیرخان متقي تازه څرګندونې په داسې مهال دي چې په نږدې راتلونکي کې د افغانستان په هکله دوحه کې د ملګرو ملتونو په نوښت غونډه جوړېږي.
دې غونډې ته طالبان هم بلل شوي او هم به د افغان مېرمنو د حقونو ملاتړي او د مدني ټولنو استازي ګډون وکړي.