د افغانستان لپاره د امریکا پخواني استازي زلمي خلیلزاد د پنجشنبې په ورځ د دوحې له موافقې د کانګرس د جمهوري غوښتونکو غړو د سختو نیوکو پر وړاندې د دفاع وکړه. نوموړي وویل، چې د پخوانی ولسمشر غني او د امنیتي ادارو مشران د دې پر ځای چې دفاع وکړي؛ هوايي ډګر ته لاړل او وطن یې پرېښود.
هغه وویل، چې امریکا په افغانستان کې د پاتې کېدو لپاره هېڅ دلیل نه لاره، ځکه چې د طالبانو پر وړاندې یې د بریا هیله او د افغانستان په «ضعیف او فاسد حکومت» یې باور له لاسه ورکړی و.
خلیلزاد ویلي، چې د امریکا حکومت د چین او روسیې په څېر له سترو قدرتونو سره په سیالۍ تمرکز کړی و او د همدې امله یې نور په افغانستان کې پاتې کېدو ته علاقه نه درلوده او په همدې توګه؛ "افغانستان نور د ترهګرۍ سره د مبارزې مرکز نه و."
له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو په مڼډه وتل او افغانستان ته د طالبانو او د هغوی اړوندو تروریستي ډلو راتګ د امریکا په ولسي جرګه کې د جمهوري غوښتونکو سخته غوسه او نیوکې راپارولي دي.
د افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو پرېکړه د ۱۳۹۸ کال د کب په ۱۰ مه د دوحې تړون د لاسلیک په پایله کې شوې وه.
خلیلزاد د امریکا کانګرس د بهرنیو اړیکو کمېټې ته په خپله وینا کې د دوحې د تړون، له افغانستان څخه د امریکا د وتلو د لاملونو او د غني د حکومت د سقوط په اړه د هغه څه سربېره چې ده او نورو امریکايي چارواکو وړاندې ویلي وو، کوم نوي معلومات وړاندې نه کړل.
نوموړي د دوحې د تړون د "محرمې ضمیمې" څه یادونه هم نه ده کړې، هغه څه چې افغان سیاستوالو به وار - وار د دغه تړون په اړه ویلي.
خلیلزاد ویلي، چې د طالبانو د چټکو پرمختګونو له امله د افغانستان حکومت سقوط ګړندی شو او اشرف غني له افغانستانه په تېښته له حکومت سره د سیاسي انتقال په اړه د خبرو مخنیوی وکړ.
هغه زیاته کړه، چې که اشرف غني نه وی "تښتیدلی" طالبان به له امریکا سره د پخواني تړون له مخې کابل ته نه وو ننوتلي.
لکه څنګه چې امریکايي چارواکو مخکې هم ویلي وو، خلیلزاد هم ومنله چې د بایډن حکومت تمه درلوده، چې د بهرنیو ځواکونو له وتلو وروسته به د غني حکومت "د ډېر وخت لپاره دوام وکړي" خو دغه تصور هم غلط ثابت شو، او حکومت د امریکايي ځواکونو له وتلو وړاندې نسکور شو.
هغه وویل؛ بایډن له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل د طالبانو او غني حکومت ترمنځ د سیاسي هوکړې ته مشروط یا په افغانستان کې د محدود شمېر سرتېرو پرېښودل د جنګ د اوږدېدو له وېرې رد کړي وو.
خلیلزاد وویل: "له افغانستان څخه وتل د دواړو افغان لوریو ترمنځ د سیاسي هوکړې پورې ونه تړل شول. ځکه چې دې کار نه ختمیدونکې جګړې که د ښکیلتیا خطر رامنځته کولی شو."
د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخوانی استازی وايي؛ امریکايي چارواکي له دغه هېواده د امریکايي ځواکونو د وتلو، د ترهګرو ډلو د بېرته راتګ او په افغانستان کې د لوېدیځ د دوه لسیزو د حضور د لاسته راوړنو له لاسه ورکولو په خطرونو پوهېږي.
خلیلزاد ویلي؛ امریکا د القاعدې په کمزوري کولو کې بریالۍ شوې او د ترهګرو ډلو د څارنې او بریدونو لپاره هوايي وړتیا لري؛ خو د ده په وینا، چې په افغانستان کې د جمهوري حکومت او د دوو لسیزو لاسته راوړنو ساتل د امریکا لپاره ممکن نه وو.
خلیلزاد وویل: “په یوه مدرن او ډېموکراتیک دولت د افغانستان بدلول یوه غیر واقعي خبره وه. د امريکا له پراخو هڅو سربېره دغه هېواد د حکومتدارۍ له ستونزو او پراخ اداري فساد سره مخامخ و."
د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د راپورونو پر بنسټ؛ په افغانستان کې د القاعده او داعش په څېر ترهګرې ډلې وده کړې ده. د امنیت شورا کارپوهان په افغانستان کې د داعش د نفوذ پراخېدل ممکن ګڼي.
خو خلیلزاد ویلي؛ که څه هم له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل له ګډوډۍ سره مل وو او د کابل پر هوايي ډګر د داعش په برید کې یو شمېر امریکايي سرتېري ووژل شول؛ خو دا وروستۍ ورځې باید د لاسته راوړنو د پامه غورځولو لپاره معیار نه وي.
هغه زیاته کړه: "القاعده له منځه تللې او دا د متحده ایالاتو د امنیت لپاره یوه لویه بریا ده."
خو د افغانستان لپاره به څه راتلونکې ممکنه وي؟
د امریکا د پخواني استازي او له طالبانو سره د دوحې د تړون د لاسلیک کوونکي ځواب دا و: “د افغانستان وروستی فصل لا نه دی لیکل شوی. د هغه ارزښتونو تخمونه چې موږ کرلي دي د وخت په تېرېدو سره به میوه ورکړي. "
