په پاکستان کې د پولیو شپاړلسمه پېښه ثبت شوې

پاکستاني چارواکو د جمعې په ورځ (د وږي دریمه) وویل، چې په سند ایالت کې د پولیو یوه نوې پېښه ثبت شوې ده.

پاکستاني چارواکو د جمعې په ورځ (د وږي دریمه) وویل، چې په سند ایالت کې د پولیو یوه نوې پېښه ثبت شوې ده.
دا په پاکستان کې په ۲۰۲۴ کال کې د پولیو شپاړلسمه ثبت شوې پېښه ده.
د روغتیا ملي موسسې کې د پولیو د له منځه وړلو سیمه ییز لابراتوار د چارواکو په وینا، دا ناروغي په حیدراباد کې په یو ۲۹ میاشتني ماشوم کې لیدل شوې.
پاکستاني رسنیو لیکلي، چې د روان کال له پیل راهیسې دا ناروغي په ۶۲سیمو کې ثبت شوې ده.
د دې ناروغۍ ۱۲ پېښې په بلوچستان، درې په سند او یوه په پنجاب کې ثبت شوې ده.
د واکسيناسيون د کمپاين له پيلېدو سربیره افغانستان او پاکستان د نړۍ يوازيني هېوادونه دي، چې د پوليو ناروغي په کې په بشپړه توګه له منځه نه ده تللې.
تر دې مخکې د روغتیا نړۍوال سازمان ویلي و، چې له پاکستانه د افغان کډوالو اېستل او په لویه کچه د خلکو بې ځایه کېدل په افغانستان کې د پولیو د خپرېدو خطر زیاتوي.


د پاکستان مالیې وزیر د دغه هېواد د بهنریو پورونو د دوو میلیارد ډالرو درز ډکولو لپاره د نور پور اخیستلو لپاره د منځني ختیځ بانکونو لمن نیولې ده. په دا مهال حکومت پرون مشرانو جرګې ته ویلي چې له پیسو نړیوال صندوق د پور اخیستو لګښت تر پنځه سلنې ګټې پورته شوې او دا ګران کار دی.
د پاکستان د مالیې وزیر محمد اورنګزېب د پنجشنبې په ورځ له دوبۍ اسلامي بانک د پور غوښتنه کړې ده.
د ایکسپرېس ټریبیون د راپور له مخې، دا په یوه اونۍ کې د پور غوښتلو لپاره د ښاغلي اورنګزېب دویمه لیدنه ده.
نوموړي تر دې مخکې د پور ترلاسولو لپاره د مشرق بانک له چارواکو سره هم لیدنه درلوده.
د دوبۍ اسلامي بانګ ګروپ له اجرايي مشر ډاکټر عدنان چلوان سره لیدنه کې د پاکستان اقتصادي تراژیدي یاده کړې او په دغه هېواد کې یې د بانک پانګونه غوښتې ده.
د پاکستان مالیې وزارت وایي، ډاکټر چلوان هم د پاکستان په مالي وده په تېره اسلامي بانکوالۍ، بېخ بنسټو او نورو برخو کې د مهم رول لوبولو لېوالتیا ښودلې ده.
اورنګزېب د اګسټ پر شپږمه دا هم وویل، چې یوه اروپايي بانک د پور ور کولو لپاره تماس ور سره نیولی دی، خو د دې پور په مقابل کې ګټه دومره ډېره وه چې منل یې له سیاسي او اقتصادي پلوه پاکستان ته ناممنکن و.
د پاکستان د مالیې وزیر په داسې مهال له منځني ختیځ بانکونو د پور اخیستلو هڅه کوي چې د دوه میلیارده پیسو درز ډکولو او د سعودي عربستان، چین او متحده عربي اماراتو د ۱۲ میلیارده نغدو پیسو ستنولو کې په پاتې راتلو سره روانه اونۍ د پیسو نړیوال صندوق دغه هېواد ته د ۷ میلیارد ډالرو پور تصویب تر نامعلوم وخت وځنډاوه.

پاکستاني رسنۍ جیو نیوز د پنجشنبې په ورځ د امریکايي وسلو تصویرونه خپاره کړي، چې په افغانستان کې له امریکا څخه پاتې شوې دي. راپور کې زیاته شوې، چې د پاکستان د حکومت مخالفین هغه وسلې کاروي، کومې چې له افغانستان څخه پاکستان ته راوړل شوې دي.
جیو نیوز د امنيتي سرچينو د معلوماتو په حواله لیکي، چې په مستونګ عملیاتو کې له مخالفو وسله والو څخه بهرنې وسلې ترلاسه شوي.
په دغو تر لاسه شویو وسلو کې ار پي جي، ایم ایم ای کی ۸ او چاودیدونکې توکي شامل وو.
په راپور کې ویل شوي، چې د عملیاتو په بهیر کې درې وسله وال وژل شوي او درې نور ټپیان شوي دي.
د ژوب په سمبازه سيمه کې د عملياتو پر مهال د وژل شویو وسله والو څخه هم په زياته کچه بهرنۍ وسلې ترلاسه شوې دي، په وسلو کې د پي جي ايم ټوپکونه، لاسي بمونه، ار پي جي، اې کې ایم رایفلونه او راکټونه شامل دي.
جیو نیوز لیکلي، چې په خیبرپښتونخوا کې هم د عملیاتو پر مهال له ترهګرو څخه ایم فور/ اې ون، اې کې ۴۷، باروت او چاودیدونکي توکي تر لاسه شوي دي.
راپور زیاتوي، چې په پښین سیمه کې هم د عملیاتو پر مهال له لسو وژل شویو وسله والو څخه بهرنۍ وسلې ترلاسه شوي.
جیو نیوز وایي، چې د شمالي وزیرستان او ګوادر بندر د عملیاتو پر مهال هم له وسله والو بهرنۍ وسلې تر لاسه شوي دي.
پاکستاني امنیتي سرچینې وايي، چې له افغانستانه ترهګر د پولې له لارې د نفوذ هڅه کوي.
پاکستاني چارواکو په کراتو افغان طالبان په دې تورن کړي، چې پاکستاني طالبانو ته یې د افغانستان په خاوره کې ځای ورکړی او ملاټړ یې کوي.
بل خوا؛ طالبانو تل ویلي، اجازه نه ورکوي چې افغان خاوره دې د ترهګرې لپاره وکارول شي.

هسې خو پاکستان د خپل اساسي قانون له مخې په تیورۍ کی یو فیدرالی او پارلماني جمهوریت دی. په ظاهره یې حکومتي نظام هم دغه بڼه لري، خو په حقیقت او په عمل کې په دغه هیواد کې د اساسي قانون د حد نه ماورا، په ۱۹۷۷ کې د جنرال ضیاالحق د پوځي دکتاتورۍ نه وروسته د جنرالواکۍ نظام نافذ دی.
جنرالواکي د اساسي قانون د محتوا نه په سرغړونه د تقنینیه، اجراییه او د قضا قواوو صلاحیتونه سلبوي او د دولتي او حکومتي نظام د اداره کولو واګې د جنرالانو لاس ته ور کوي.
د ولسواکۍ او د جنرالواکۍ تر منځه تضاد د پاکستان د موجوده هر اړخیز بحران اساسي علت او ریښه تشکیلوي او د وخت په تیریدو سره دغه بحران لا پسې ژوریږي.
پاکستان کې عام انتخابات اوس په یوه نمایشي عمل بدل شوي اوس انتخابات تش د دې لپاره کیږي چې دولت خپل داخلي او بین المللي مشروعیت وساتي.

پاکستان کې اول او اخري ځل ازاد او بیطرفه انتخابات په ۱۹۷۰کې د جنرال یحاخان په حکومت کې شوي وو.
په هغو انتخاباتو کې د بنګالیانو ملتپال ګوند عوامي لیګ، چې شیخ مجیب الرحمان یې رهبر و، د پارلمان د چوکیو مطلق اکثریت تر لاسه کړی وو، خو جنرالانو د انتخاباتو ګټونکي ګوند ته د قدرت د سپارلو نه انکار وکړ.
د بنګال ولس او د هغوی نماینده ګوند عوامي لیګ مقاومت ته ملا وتړله چې په نتیجه کې یې پاکستان په ۱۹۷۱ کې دوه ټوټې شو.
د هغه نه پس په پاتې پاکستان کې جنرالانو د خپل استخباراتي سازمان ای ایس ای په وسیله په انتخاباتو کې درغلي او لاسوهنه پیل کړې ده او تل یې د خپلې خوښې ګوندونو ته د دې لپاره واکمني سپارلې ده چې دوی به په ښکاره په حکومتي چوکیو ناست وي، خو په عمل کې به جنرالان خپل باداران مني.
کله کله چې ځینې سیاسي ګوندونه د جنرالانو باداري نه مني، نو بیا ای ایس ای د هغوی په ضد کودتا وکړي او سیاسي حکومت وپرځي، خو جنرالان دا تلاش کوي چې دغه کودتاوې او د سیاسي حکومتونو چپه کیدل هم په ظاهره په اصطلاح قانوني شکل ولري.

د پاکستان پوځ کې د ۸۰ فیصدو شاوخوا پنجابیان دياو ۱۰/۱۲فیصده شاوخوا به یې پښتانه وياو پاتې نور قومونه دي.
د پوځ زعامت تر ټولو لوړ پوړي ۱۱ تنه دغه افسران تشکیلوي، لکه لوی درستیز ، ۹ د قول اردو قومندانان ، د ای ایس ای عمومی رئیس. دا کسان زیات وخت پنجابیان وي.
د قول اردو قومندانانو کې کله کله یو نیم پښتون هم لیدل کیږي، خو دا خبره څرګنده ده چې اصل تصمیمونه څوک نیسي.
په ۱۹۴۷ کې چې د انګلیسانو واکمني پای ته ورسیده او پخوانی هندوستان د هند او پاکستان په نامه په دوو مملکتونو وویشل شو، نو د پخواني مملکت منابع او داراې د نویو مملکتونو تر منځ وویشل شوې.
په دې ویش کې د هندوستان د مادي منابعو ۱۷ فیصدي د پاکستان برخه شوه او د ګډ پوځ څخه ۳۳ فیصدي پوځ د پاکستان ورسید.
دا معلومه خبره ده چې د پاکستان پوځ لهو ړومبۍ ورځې د پاکستان د مالي منابعو په تناسب غټ و.
په ۱۹۷۱ کې چې کله بنګلدیش بیل او مستقل هیواد وګرځید، نو په پاتې پاکستان باندې د غټ پوځ بار لا سېوا شو.
د ۱۹۷۱ نه پس جنرالونو دوه واره د کودتا ګانو له لارې سیاسي قدرت په خپل لاس کې اخستې او شل کاله یې نیغ په نیغه سیاسي قدرت اشغال کړی.
د ۱۹۷۷ نه تر ۱۹۸۸ پورې جنرال ضیالحق پوځي دکتاتوري چلولې ده او د ۱۹۹۹ نه تر ۲۰۰۸ پورې جنرال مشرف د قدرت واګې په لاس کې لرلې دي.
په دې برسیره دغه نور پاتې وخت کې هم جنرالان د سیاسي حکومتونو د پردې تر شا اصلي واکمنان پاتې شوي.
جنرالانو د خپلې واکمنۍ په جریان کې یوه لویه اقتصادي امپراتوري هم جوړه کړې ده.
په دې کې عسکري بانک، د FWO په نوم د پاکستان تر ټولو غټ تعمیراتي شرکت.
د NCC په نوم تر ټولو غټ ترانسپورتي شرکت، په ګڼ شمیر صنعتي فابریکې، د انشورنس یا بېمې شرکتونه، د DHA په نوم د پاکستان په هر یوه ښار کې د کور جوړولو کاروبار او نورې ډیرې دارایانې ګډون لري.
د دې نه علاوه دوی د جنګي اقتصاد نه هم ګټې لاس ته راوړي، خو اوس د پاکستان ولسونه د جنرالانو په منځ کې موجودو میلیاردرانو په باره کې د سوشل میډیا په برکت معلومات لري.
په واقعیت کې پاکستاني جنرالان اوس په یوه بیوراکراتیکه سرمایه داره طبقه بدل شوي دي، چې اوس هغوی د خپلو اقتصادي او طبقاتي ګټو د ساتلو لپاره حکومتي او دولتي قدرت په خپل لاس کې ساتلو ته اړتیا لري.
دغه بیوراکراتیکه سرمایه داره طبقه د نواز شریف او د عمران خان په ګوندونو کې شاملو سرمایه دارو طبقو سره د سیاسي قدرت د نیولو لپاره سیالي کوي، په دغه سیالۍ کې د پوځ استخبارات خاص نقش لري.
د پاکستان پوځ پخوانی تربیت او دسپلن د انګلیسانو د زمانې و، نو دا پوخ او مضبوط و، خو اوس لوړ پوړيجنرالان پانګوال شوي او پراخې مادي ګټې لري.
د پوځ د لوی درستیز منصب اوس په عمل کې د پاکستان د بادشاه حیثیت لري، نو ځکه دغې چوکۍ ته د رسیدو په سر سیالۍ سختې شوې دي.
د لوی درستیز د عهدې قانوني میعاد درې کاله دی، خو اوس په دغه چوکۍ ناست جنرالان د خپل میعاد د تمدید په لټه کې وي.
د پاکستان د پوځ پخوانی لویدرستیز جنرال قمر جاوید باجوه شپږ کاله په دغه منصب تیر کړ.
د ای ایس ای پخوانير ئیس جنرال فیض حمید د پخواني صدراعظم عمران سره د دې لپاره ځان نزدې کړی و،چې هغه به لوی درستیز شي.
چې کله عمران خان د پارلمان له خوا د سلب اعتماد له لارې برطرف شو، نو فیض حمید هم د ترفیع چانس له لاسه ور کړو او د نواز شریف په پشتیبانۍ په ۲۰۲۲ کې جنرال عاصم منیر لوی درستیز شو.

فیض حمید د قدرتمنې چوکۍ د نیولو تلاش ته لاهم ادامه ورکړه، جنرال فیض حمید د عمران خان په مرسته د ۲۰۲۳ کال د مۍ د میاشتې په نهمه نیټه د جنرال عاصم منیر په ضد په کودتا لاس پورې کړ، خو دغه کودتا ناکامه شوه.
فیض حمید او عمران خان دواړه بندیان شول او د دې خبرې امکان موجود دی چې دوی دواړه به په یوه پوځي محکمه کې محاکمه او مجازات شي.
پاکستان کې د موجوده اړۍ ګړۍ او سیاسی انقطاب اساسي علت د پاکستان د اساسي قانون د چوکاټ نه بهر د جنرالواکۍ د نظام بحران دی.
د سیاسي رهبرانو او جنرالانو تر منځ په سیاسي قدرت شخړې او د جنرالانو خپل مینځي شخړو پاکستان په سیاسي توګه بې ثباته کړی دی او اقتصاد یې هم ورشکست سره مخامخ دی.
که پاکستان د خپل اساسي قانون سره سم دموکراتیک نظام ته زر نه راوګرځي، نو د دې خبرې امکان موجود دی چې د جنرالواکۍ بحران تر دې زیات خطرناک شکل غوره کړي.
یادونه: افغانستان انټرنشنل - پښتو د یوې بې پرې رسنۍ په توګه د ټولو لیکوالو نظریاتو ته درناوی لري؛ خو د چا د نظر ملاتړ نه کوي.

د پاکستان تحریک انصاف ګوند د احتجاجي غونډې تر اعلان وروسته، د اسلام اباد او راولپنډۍ ټولې لارې او ښوونځي وتړل شول. د پاکستان تحريک انصاف د غونډې لپاره حکومت د اسلام اباد او راولپنډۍ ټولې لارې د کانټينرونو په اېښودلو سره تړلې دي.
تر دې وړاندې تحریک انصاف په راولپنډۍ کې د غونډې اعلان کړی و؛ خو اوس دغه غونډه ځنډول شوې ده.
د عمران خان ګوند د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره حکومت د ګډوډۍ په خورولو او د دوی پر وړاندې د دسیسې په جوړولو تورن کړی دی.
دغه ګوند وایي، چې دوی به د را روانې سپټمبر په ۸مه او ۹مه نېټه خپله احتجاجي غونډه جوړه کړي.
په راولپنډۍ کې چارواکو تېره ورځ په ترنول کې د پاکستان تحريک انصاف د جلسې اجازه نه وه ورکړې.
په راولپنډۍ کې حکومتي چارواکي وایي، چې په دغه ښار کې د پاکستان او بنګه دېش لوبډلو ترمنځ ټېسټ لوبه روانه ده؛ نو د سختو امنیتي اندېښنو له امله د غونډې اجازه نه ورکول کېږي.
تېره ورځ د پنجاب حکومت هم په ټوله صوبه کې په غونډو او پرلتونو بنديز لګولی وو.
ورته مهال حکومت په اسلام اباد کې د پيټيای د احتجاج له امله ټول ښوونځي د يوې ورځې لپاره تړلي دي.
په اسلام اباد ښار کې اوسمهال دغې احتجاجي غونډې لپاره سخت امنیتي تدابیر نیول شوي دي.
د لارو بندېدو له امله د ډېرو دفترونو چارې هم ټکنۍ شوې دي.
د راپورونو له مخې، په لاهور کې هم پولیس واټونو ته راوتلي او سخت امنیتي تدابیر نیول شوي دي.
له بل پلوه د پيټيای د غونډې له امله د سړکونو او لارو بندېدو له کبله د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وياندې ممتاز زهرا بلوڅ اونيزه خبري ناسته هم لغوه شوې ده.
د خيبر پښتونخوا وزير اعلی علي امين ګنډاپور پرون په خپل يوه بيان کې د راولپنډۍ د چارواکو لهخوا د غونډې د لغوه کولو پرېکړه رد کړه او ويې ويل، چې سبا به په ترنول چوک کې يوه غونډه کېږي او دا غونډه به حتمي کېږي.

په کوټه کې د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ادارې په بلوچستان کې د جون له اوومې راهیسې د بارانونو له امله د اوښتو زیانونو راپور خپور کړی دی.
د دغې ادارې د مالوماتو له مخې، په بلوچستان کې د بارانونو له کبله په تېرو دوه نيمو مياشتو کې ۲۹ کسان مړه شوي دي چي په مړو شویو کې ۱۵ نارينه، ۱۳ ماشومان او يوه ښځه شامله ده.
د راپورونو له مخې، د بارانونو له امله په بېلابېلو پېښو کې ۳۷ تنه ټپیان شوي هم دي.
د بارانونو له امله ۱۵۰ څاروي تلف شوي او د ۴۱۲ جریبه کرنیزې ځمکې فصلونه له منځه تللي دي.
د دغو ورښتونو له امله ۲۳۵ کورونه په بشپړه توګه ويجاړ شوي، ۶۰۲ کورونه برسېرن زیانمن شوي، ۷ پلونه او ۵۲ لويې لارې هم ویجاړې شوې دي.
تر دې وړاندې د پاکستان په پنجاب کې د طبیعي پېښو ادارې د دوشنبې په ورځ ویلي و، چې په پنجاب کې د وروستیو ورښتونو له امله ۸۴ تنه مړه او ۲۲۴ نور ټپیان شوي دي.
د دغې ادارې په خبره، د دغو ورښتونو په لړ کې ۲۴۵ کورونه زیانمن شوي چې له ډلې یې ۱۰۰ کورونه په بشپړه توګه او ۱۴۵ یې برسېرن اغېزمن شوي دي.