د کرېکټ بورډ د معلوماتو له مخې؛ له دې روزنې وروسته د دغه لوبغاړو لپاره د سپټمبر له ۲۸ څخه تر اکتوبر ۲۱ مې نېټې پوري يو بل روزنيز کمپ هم په پلان کې شته.
د افغانستان کرېکټ ۱۹ کلنو ملي لوبډله به له دې روزنيزو کمپونو وروسته په متحده عربي اماراتو کې له پاکستان او متحده عربي اماراتو سره درې اړخيزه سيالۍ ولري او د نومبر مياشتي په وروستيو کې به د ۱۹ کلنو لوبغاړو په اسیا جام کې برخه واخلي.
که څه هم دغې سرچینې له مونږ سره د ۱۱۸ جنرالانو، رییسانو او قومندانانو د اوسېدو اسنادونو د نه ترلاسه کولو په اړه معلومات شریک کړي؛ خو د افغانستان انټرنشنل - پښتو د مرکو پر اساس دا شمېر له ۲۸۴ هم زیات دی. افغانستان چې د ۱۴۰۰ کال د زمري میاشتې په ۲۶مه نېټه په بشپړه توګه د طالبانو له خوا ونیول شو، جمهوري نظام ونړېده او امنیتي ځواکونه وپاشل شول. امریکايي او ناټو ځواکونو په دې ورځو کې زرګونه نظامیان او د ایتلافي ځواکونو همکاران او د هغوی کورنۍ له افغانستانه و اېستل. اوس سره له دې چې د افغانستان له سقوط څخه درې کاله تېریږي او د امریکا په ګډون ډېرو هېوادونو افغان امنیتي ځواکونه په خپله خوښه واېستل؛ خو د ولسمشر د ځانګړو ساتونکو (پې پې اېس) په ګډون د ملي اردو، ملي پولیسو او ملي امنیت جنرالانو ته د امریکا حکومت د میشتېدو اسناد نه دي ورکړي.
ملي دفاع وزرات:
افغانستان انټرنشنل - پښتو په امریکا کې د افغانستان د پخواني جمهوري دولت د ملي دفاع وزارت د پخوانیو لوی درستیزانو او مرستیالانو په ګډون ۲۱ جنرالانو سره خبرې کړي.
د معلوماتو له مخې؛ د ملي دفاع وزارت د پخوانیو دوو لوی درستیزانو او څلورو معینانو په ګډون ۸۹ پخوانیو جنرالانو، د قول اردو قوماندانانو، د قول اردو درستیزوالانو او د لېوا قوماندانو ته د اوسېدو دایمي اسناد نه دي ورکړل شوي.
د افغانستان د جمهوري نظام د ملي دفاع وزارت یو پخواني مرستیال د نوم د نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وویل، چې د امریکا د یو ایس سي ای ایس ادارې ترې درې ځله انټرویو اخیستې؛ خو لا یې هم د هغه د اسنادو د تایید او رد احوال نه دی ورکړی.
هغه وايي، چې د ده په ګډون ګڼ داسې نور همکاران یې شته، چې لا ورته د اسنادو د ورکړې تایید یا رد نه دی معلوم شوی.
د کورنیو چارو وزارت: د افغانستان انټرنشنل - پښتو د پخواني نظام د کورنیو چارو وزارت د معینانو په ګډون له ۲۴ جنرالانو، قوماندانو او لوړ رتبه مامورینو سره خبرې کړي، چې له مخې یې امریکا د تېر حکومت د کورنیو چارو وزارت د دوو وزیرانو او پنځو پخوانیو مرستیالانو په ګډون ۶۱ پخوانیو جنرالانو، رییسانو او قوماندانو ته په امریکا کې د بیا مېشتېدنې اسنادونه نه دي ورکړي.
همدا راز په ویرجینیا کې فعالې لورټن د کډوالۍ ادارې سرچینې؛ تایید کړه، چې د جمهوریت د وخت د کورنیو چارو وزارت د څلورو قوماندانانو او د کورنیو چارو پخواني وزیر عبدالستار میرزکوال د دفتر رییس اسناد بیا د امریکا د حکومت له خوا رد شوي دي. په امریکا کې مېشت د افغانستان د پخواني جمهوري دولت د کورنیو چارو وزارت یوه پخواني سلاکار د نوم د نه اخیستو په شرط افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې له څه باندې دوو کلونو راهیسې په امریکا کې اوسېږي او تېر کال یې د خپلو اسنادونو لپاره انټرویو کړې ده؛ خو تر اوسه یې هیڅ درک نه شته. سرچینې له افغانستان انټرنشنل - پښتو سره په خبرو کې دغه راز زیاته کړه، چې د کورنیو چارو وزارت لسګونه جنرالانو ته اسناد نه دي ورکړل شوي او یوازې د ګوتو په شمېر اشخاصو ته د دایمي اسنادو تایید ورکړل شوی دی.
د کونړ ولایت پخواني امنیه قوماندان افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وویل، چې د یو ایس سي ای ایس په مرکه کې ترې پوښتل شوي وو، چې څومره زندانیانو ته یې بدني سزا ورکړې ده.
هغه زیاته کړه: "ډېرې عجیبه پوښتنې یې کولې؛ مثلا څومره کسانو ته دې سزا ورکړې، څوک دې وژلي او کله دې وژلي؟ ما ورته وویل، چې موږ جنګ کړی او خامخا به مو خلک وژلي وي".
د معلوماتو له مخې؛ تر دا مهاله په امریکا کې مېشت د جمهوري نظام د ملي امنیت د درېیو مرستیالانو په ګډون د دغه ریاست ۷۲ د بېلابېلو برخو رییسانو، مستنتقینو، څارنوالانو او جنرالانو د کډوالۍ دایمي اسناد نه دي تایید شوي.
د افغانستان د پخواني ملي امنیت ریاست یوه جنرال د نوم د نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل - پښتو ته تایید کړه، چې وروسته له درې ځلې انټرویو یې لا هم اسناد نه دي تر لاسه کړي.
هغه زیاته کړه: " دا یوازې زما ستونزه نه ده، بلکې زموږ اکثرو همکارانو ته یې اسناد نه دي ورکړي".
یوې بلې سرچینې له خوا د افغانستان انټرنشنل - پښتو ته د ملي امنیت ریاست د هغه چارواکو نوملړ هم په واک کې ورکړل شوی، چې د امریکا له لورې ورته اسنادونه نه دي ورکول شوي. په دغه نوملړ کې د ملي امنیت د درېیو مرستیالانو په ګډون ددغه ریاست ۱۹ مهم چارواکي شامل دي.
ارګ: افغانستان انټرنشنل - پښتو د پخواني جمهوري دولت د ارګ له ۸ پخوانیو رییسانو، مرستیالانو او غړو سره خبرې کړي، چې له مخې یې د ارګ ماڼۍ ۵ رییسانو، ۱۳ متخصصینو او ۳ مرستیالانو تر اوسه په امریکا کې د مېشتیدو دایمي اسناد نه دي تر لاسه کړي. که څه هم د امریکا له خوا د تېر حکومت د لوړپوړو چارواکو د اسنادونو د نه ورکولو اصلي لامل روښانه نه دی؛ خو د چارو ادارې یوه کارکوونکي وویل، چې څلور ځله د یو ایس سي ای ایس ادارې ته ورغلی؛ خو هغوی ورته ویلي، چې منتظر پاتې شي.
د ولسمشر د ساتنې ګارد (پي پي ایس):
افغانستان انټرنشنل - پښتو د پخواني جمهوري نظام د ولسمشر د ساتنې ګارد له ۹ غړو سره خبرې کړي.
د پي پي ایس دا غړي وايي، چې نېږدې د یوولسو جنرالانو په ګډون ۴۱ غړو یې د اوسېدو دایمي اسناد نه دي تر لاسه کړي.
د ولسمشر د ساتنې د ګارد ځینې غړي له پخواني ولسمشر اشرف غني سره ازبکستان ته تللي وو، چې وروسته اماراتو ته لاړل او بیا له هغه ځایه د امریکا د تخلیې په پروګرام کې امریکا ته تللي دي. د پي پي ایس یوه غړي افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وویل، چې د ګڼو غړو د کار جوازونه هم تمام شوي وو؛ خو د امریکا حکومت د کار جواز ورته بېرته تمدید کړی دی.
افغانستان انټرنشنل - پښتو د امریکا د کورنیو چارو وزارت سربېره د یو ایس سي ای ایس له ادارې څخه هم د یو ایمیل پر بنسټ د معلوماتو غوښتنه کړې؛ خو ځواب یې نه دی تر لاسه کړی.
د سرچينو په وينا په کوربه هېوادونو کې ناروې او جرمني تر نورو نورو اروپايي هېوادونو پر افغان ډيپلوماتانو فشارونه زيات کړي دي.
سرچينې زياته کړې، چې ځينو اروپايي هېوادونو د طالبانو دغه ليک بابيزه نه دی ګڼلی.
د تېر حکومت له پرځېدو وروسته د افغانستان سفارتونو او قونسلګریو خپل فعالیت ته دوام ورکړ او له طالبانو سره د خبرو لپاره د سفیرانو او قونسلګریو له انکار سره سره د دغو ادارو د اکثرو اجرات او د قونسلګرۍ اسناد طالبانو منلي وو.
له شاوخوا یوې میاشتې را هیسې په اروپايي هېوادونو، کاناډا او استرالیا کې د اکثرو افغان ډیپلوماتیکو مرکزونو د قونسلګرۍ اسناد د طالبانو له خوا نه دي منل شوي.
د طالبانو د پوځ مشر وايي، د پاکستان طالبانو تحریک په پاکستان کې حضور لري او له هغه ځایه د دغه هېواد د حکومت پرضد خپل عملیات پلان او عملي کوي.
فصیح الدین فطرت وايي، چې پاکستان په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو تحریک د شتون په اړه هیڅ ثبوت نه دی وړاندې کړی.
د طالبانو دغه جګپوړي پوځي چارواکي د دې ډلې د دفاع وزارت د کلنیو لاسته راوړنو په پروګرام کې ویلي، چې د پاکستان طالبانو تحریک د پاکستان پر سیمو کنټرول لري او له هغه ځایه عملیات کوي.
هغه زیاته کړه، چې پاکستان هیڅ داسې ثبوت نه لري، چې دا ډله په افغانستان کې شته او په افغانستان کې عمليات پلان او په پاکستان کې يې عملي کړي.
فطرت وویل، طالبان به اجازه ور نه کړي چې ټي ټي پي د افغانستان له خاورې د پاکستان پر وړاندي عملیات وکړي.
د طالبانو لوی درستیز وویل: «پاکستان باید په مکرر ډول د خپلي کمزورۍ تورونه پر افغانستان ونه لګوي او موږ د پاکستان دا ادعا په مطلق ډول ردوو. ټي ټي پي له دې ځایه تمویل او تجهیز کیږي نه.»
خود پاکستان په بلوچستان کې د وسله والو د وړمې ورځې له پرله پسې بریدونو چې له ۷۰ ډیر کسان په کې ووژل شول یوه ورځ وروسته د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي وویل، چې دوی په دې بریدونو کې د بهرنیو کسانو د لاس لرلو شواهد لري.
المانیټور تحلیلي ویبپاڼې په یوه راپور کې لیکلي، چې متحده عربي اماراتو له طالبانو سره د اړیکو په پراخولو کې ډېر مهم لوبغاړي شاته پریښي دي.
د دغه راپور پر بنسټ، امارات د امنیتي دلایلو او له ایران او قطر سره په سیالۍ کې د طالبانو د رسمیت پېژندلو تر حده رسېدلي دي.
تېره اوونۍ متحده عربي اماراتو په رسمي ډول د طالبانو سفیر بدرالدین حقاني ومانه. له بیجینګ وروسته ابوظبۍ دویم هېواد دی چې د طالبانو سفیر په رسمي ډول مني.
په تېرو درېیو کلونو کې متحده عربي اماراتو د طالبانو د ډیرو جګپوړو چارواکو کوربهتوب کړی دی. تېره اوونۍ د طالبانو رییس الوزرا محمد حسن اخوند په خپل لومړني بهرني سفر ابوظبۍ ته ولاړ. طالبانو وویل، چې دا سفر یې د درملنې په موخه کړی، خو په روغتون کې له ملا حسن سره د متحده عربي اماراتو د ولسمشر شیخ محمد بن زاید ال نهیان لیده کاته د دغه سفر ارزښت او د دواړو لورو ترمنځ د اړیکو د پراختیا ښکارندويي کوي.
په جیمزټاون بنسټ کې د روسیې او منځني ختیځ د چارو کارپوه تیوډور کاراسیک الممانیټور ته وویل چې دغه لیدنه له افغانستان سره د اړیکو د پیاوړتیا او اغېز په برخه کې د ابوظبۍ لومړیتوب ښيي. هغه زیاته کړه، «دا د متحده عربي اماراتو وړتیا ښیي چې له طالبانو سره په بېلابېلو پروژو کې همکاري وکړي.» دغهلیدنه د کابل ګاونډیانو ته یو پیغام و چې د طالبانو له لوړپوړو مشرانو سره د متحده عربي اماراتو د اړیکو ژورتیا یې په ډاګه کړه.
د غبرګولي په میاشت کې د طالبانو کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني او د طالبانو د استخباراتو مشر عبدالحق وثیق متحده عربي اماراتو ته سفر وکړ. د متحده عربي اماراتو د حکومت مشر په ابوظبي کې د دوی هرکلی وکړ.
دا د طالبانو له واکمنۍ وروسته له افغانستانه بهر د حقاني لومړنی سفر و. تر دې مخکې د شیخ محمد او طالبانو د دفاع وزیر ملا یعقوب تر منځ د لوړې کچې لومړۍ غونډه د ۲۰۲۲ کال په وروستیو کې شوې وه.
د کاراسیک په وینا، له دغو ناستو وروسته له افغانستان سره د متحده عربي اماراتو اړیکې د دوه اړخیزو همکاریو نوي پړاو ته دننه شوې. هغه زياته کړه، چې د دواړو هېوادونو ترمنځ مالي اړيکې ډېرې ټينګې دي او دوبۍ له افغانستان سره د سوداګرۍ په برخه کې مهم رول لوبوي.
د متحده عربي اماراتو او قطر ترمنځ د دودیزې سیالۍ اغیزې
د متحده عربي اماراتو او قطر ترمنځ دودیز کړکېچ هم متحده عربي امارات دې ته وهڅول چې له افغان طالبانو سره اړیکې ټینګې کړي. فردوس وویل، «په افغانستان کې د متحده عربي اماراتو د ګټو له نظره، دا ډیپلوماتیک جوړجاړی د دې لپاره دی چې د ایران او قطر د مخ په زیاتیدونکي اغېز مخه ونیسي او د افغانستان جبهه له دودیزو سیالانو خالي نه شي.»
ورته مهال، قطر او امارات دواړه په افغانستان کې ورته موخې څاري، لکه د هوايي چلند په صنعت کې برخه اخیستل او د کابل د هوایي ډګرونو اداره کول، د بشري مرستو برابرول، او نړۍوالې ټولنې ته د افغانستان د بیرته راستنیدو لپاره له لویدیځ سره د خبرو اترو زمینه برابرول.
په داسې حال کې، د کاراسیک په وینا، متحده عربي امارات توانیدلي چې د نورو لوبغاړو مخکې شي چې د کابل په پرېکړوکې ډیر اغېز غواړي.
هغه وویل: «ابوظبۍ ځانګړی رول لوبولی او د سیالانو ترمنځ یې د سوداګریزې سیالۍ زمینه برابره کړې ده. د طالبانو له مسلو سره له بېلابېلو زاویو، که په نړۍوالو فورمونو او یا که د جوړونې او لوژستیک په برخو کې وي، د متحده عربي اماراتو مشورتي رول خورا مهم دی.»
متحده عربي امارات د سعودي عربستان او پاکستان تر څنګ یو له هغو دریو هیوادونو څخه و چې په ۱۹۹۰ لسیزه کې یې د طالبانو حکومت په رسمیت وپیژاند. په ۲۰۲۲ کال کې د متحده عربي اماراتو یوه هوايي شرکت له طالبانو سره د هرات، کابل او کندهار د هوايي ډګرونو د اداره کولو تړون لاسلیک کړ.
سربېره پر دې، فلای دوبۍ، د متحده عربي اماراتو هوايي شرکت، کابل ته الوتنې کوي او په وچه کې پروت افغانستان له بهرنۍ نړۍ سره نښلوي. اوس مهال شاوخوا ۳۰۰ زره افغانان په متحده عربي اماراتو کې ژوند کوي، چې ډیریویې په دوبۍ او ابوظبي کې پانګونه کړې ده.
د قطر اندیښنه
په طالبانو کې د متحده عربي اماراتو مخ پر زیاتېدونکي اغېز په قطر کې اندېښنې راپارولې دي. په کابل کې د قطر د سفارت سلاکار په دې وروستیو کې له طالب چارواکو سره یو لړ ناستې لرلې. هغه د یکشنبې په ورځ د طالبانو د رییس الوزرا له مرستیال سره وکتل او د کابل او دوحې ترمنځ یې د مستقیمو الوتنو د پیلولو د هڅو خبرورکړ.
عبدالکبیر همداراز ویلي چې قطر د طالبانو په بهرني سیاست کې مهم ځای لري او کابل له قطر سره په اقتصادي، سیاسي، زده کړو، صنعت او پانګونې برخو کې دوه اړخیزو همکاریو ته لېواله دی.
قطر له طالبانو سره نږدې او تاریخي اړیکې لري او په ۲۰۱۳ کال کې یې په دوحه کې د طالبانو سیاسي دفتر پرانیست او له امریکا سره یې د طالبانو د اړیکو په ټینګولو او د دوحې د هوکړې په لاسلیکولو کې مهم رول ولوباوه.
د قطر لومړی وزیر یوازینی بهرنی چارواکی دی چې په کندهار کې یې د طالبانو له مشر ملا هبتالله سره کتلي دي. دغه هېواد په تېرو درېیو کلونو کې پر طالبانو تر ټولو ډېر اغېز درلود.