د ایران د خراسان والي د اقتصادي برخې همغږي کوونکی مرستیال حسن نوري زاده وايي، چې د روان کال په لومړیو شپږو میاشتو کې افغانستان ته د صادراتو په کچه کې ۲۶ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
نوموړي د ایران ایسنا خبري اژانس ته ویلي، که د یو پلان او معیارونو له مخې د افغانستان پر لور حرکت وشي، په راتلونکي کې به د افغانستان د اقتصاد او زیربناو او نورو اړخونو کې پرمختګ وشي او د افغانستان په برخه کې به اساسي رول ولوبول شي.
د ایران د خراسان رضوي د والي همغږي کوونکي مرستیال حسن نوري دغه ایراني خبري اژانس ته ویلي، چې دوغارون د ایران او افغانستان تر ټولو مهم اقتصادي مرکز دی او هره ورځ په زرګونو ایراني او افغاني لارۍ له دې پولې تېرېږي او د ایران صادراتي توکي له همدې پولې د ایران ختیځ ګاونډي ته رسېږي.
نوموړی زیاتوي چې د دوغارون ازاده سیمه د ایران او د منځنۍ اسیا د هېوادونو تر منځ د نښلولو پل په توګه هم ګڼل کېږي او په دغه اقتصادي مرکز کې د لازمو پلیټ فارمونو او زیربناوو په برابرولو سره د افغانستان د بازارونو او هدفي بازارونو د ترلاسه کولو امکان شته.
نوموړي ویلي، چې د ایراني او افغاني سوداګرو ترمنځ د پراخو سوداګریزو اړیکو په سیوري کې د ایران د اقتصاد د بدلون لپاره زمینه برابره کړې، که څه هم د دې سکتور پرمختګ په ملي او سیمه ییزه کچه د ټولو چارواکو همکارۍ ته اړتیا لري.
د خراسان رضوي ولایت د اقتصادي همغږي کوونکی مرستیال حسن نوري زاده په دې اړه ایسنا ته ویلي: «د هیواد په وړاندې د ظالمانه بندیزونو په پام کې نیولو سره، زموږ د سوداګریزو تعاملاتو لمړیتوب د ګاونډیو هیوادونو سره دی، نو اړینه ده چې د ګاونډیو هیوادونو په بازارونو کې د ګډون لپاره خورا مهم ګامونه واخیستل شي.»
هغه دې ته په اشارې سره چې له ګاونډیو هېوادونو سره د دوامداره سوداګریزو اړیکو د دوام لپاره باید له هغو سره د سوداګرۍ کچه دوه اړخیزه وي، وویل: «په دې برخه کې د خراسان رضوي له مهمو هېوادونو او زموږ د تبادلې او صادراتو لومړی ځای افغانستان دی.»
د خراسان د والي د اقتصادي چارو همغږي کوونکی مرستيال رضوي وايي، چې په افغانستان کې د طالبانو حکومت په رامنځته کېدو سره د دغه هېواد په حکومت کې دوه څيزونه رامنځته شول او يادونه يې وکړه: «لومړى په افغانستان کې د ښه نسبي امنيت رامنځته کېدل او دويم دا چې په افغانستان کې په مالي برخه کې د افغانستان فعال دفترونو کې ښه والى راغلى دى.»
هغه دې ته په اشارې سره چې هرات ولایت د افغانستان له سترو او ګڼ مېشتو ولایتونو څخه دی او له ایران سره پوله لری، وویل: «د خراسان سیمې کلتوری، توکمیز شرایط او د فارسی ژبې د خبرو اترو او پېژندګلوۍ ته په پام سره، ټول هغه وسایل چې له سره په ګاوڼډ کې پروت دی د سرحدونو د تبادلې په برخه کې هڅه شوې چې دوی رول لري او کولی شي د قانون پلي کولو کې مرسته وکړي.»
نوري زاده وویل: «موږ هڅه کړې چې د ایران او افغانستان د سوداګرۍ خونې په چوکاټ کې د دواړو غاړو د شته ظرفیتونو په پام کې نیولو سره ښې او نږدې اړیکې جوړې کړو او د دوغارون په پوله کې د دواړو هېوادونو ترمنځ شته ستونزې هوارې کړو.»
د خراسان د والي د اقتصادي همغږۍ مرستیال رضوي وویل، د دوغارون ځانګړې اقتصادي سیمه ازاده زون ته لوړه شوې او رسماً اعلان شوې ده.
په دې سیمه او نورو هیوادونو کې د افغان وګړو د پانګونې پلیټ فارمونه او همدارنګه د افغانستان د خامو محصولاتو پروسس باید په ازاده سیمه کې ترسره شي.
نوري زاده وويل، چې د ازادې حوزې په رامنځته کېدو سره به د نورو هېوادونو د پانګونې ظرفيت رامنځته شي، نو له همدې امله په لومړي ګام کې له دې سيمې څخه افغانستان ته د تګ راتګ کچه هره ورځ له ٦٠٠ څخه تر ٧٠٠ موټرو پورې ١٣٠٠ ته لوړه شوې ده.
هغه زیاته کړې، په ورته وخت کې د ایران په ختیځ کې د اورګاډي پټلۍ د افغانستان له خواف څخه د شمشتېغ او رزنک تر سټیشنونو او بیا هرات ته روانه وغځول شوه، چې د ایران له لوري ژمنه شوې برخه بشپړه شوې وه، چې اوس زموږ د کارګو اورګاډي په افغانستان کې فعال دي او په کال کې ۶۰۰ میلیونه ټنه مالونه لیږدوي.
د خراسان د والي د اقتصاد همغږي کوونکي مرستیال رضوي وویل: «موږ نه یوازې د تولیداتو په لټه کې یو، بلکې د علم، زده کړې او معیاري کولو په لټه کې یو چې افغانستان ته ولېږدي او زموږ معیارونه به د افغانستان په راتلونکي کې د تشخیص او پیل نقطې په توګه جوړ شي.»
هغه دې ته په اشارې سره چې د چين او ترکيې په څېر هېوادونه په افغانستان کې د خپلو معيارونو په اړه وویل: «په ټولو برخو کې بايد د افغانستان د توليداتو معياري کول وشي. ژر تر ژره تر څو په افغانستان کې دایمي رول ولرو.»
د خراسان د والي د اقتصادي همغږي کوونکي مرستیال رضوي له افغانستان سره د سوداګرۍ د زیاتوالي په اړه وايي، چې د روان کال په لومړیو شپږو میاشتو کې افغانستان ته د صادراتو په کچه کې ۲۶ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
نوموړي ویلي، چې تېر کال افغانستان ته د ایران د صادراتو برخه ۱.۷ میلیارده ډالره وه.
