طالبان: له چین څخه د سوداګریزو توکو بار وړونکی اورګاډی د افغانستان شمال ته رسیدلی
طالبانو ویلي، چې له چین څخه د اورګاډي له لارې د سوداګریزو توکو لومړۍ جوپه د مزارشریف ښار حيرتان بندر ته رسېدلې ده.
طالبانو ویلي، چې له چین څخه د اورګاډي له لارې د سوداګریزو توکو لومړۍ جوپه د مزارشریف ښار حيرتان بندر ته رسېدلې ده.
د دغې ډلې په وینا، دغه ریل ګاډی له قزاقستان او ازبکستان له لارو په ۲۲ ورځو کې د افغانستان شمال ته رسیدلی دی. په ۱۳۹۵ کال کې د چین لومړنۍ اورګادی له دغو لارو په ۱۲ ورځو کې حیرتان ته رسیدلی و.
د طالبانو د صنایعو او سوداګرۍ وزارت د شنبې په ورځ (د لېندۍ ۳مه) وویل، چې په دې بار وړونکي اورګاډي کې ۵۵ کانټینرونو کې سوداګریز توکي بار وو. د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي په دې مناسبت په مزارشریف کې په جوړو شویو مراسمو کې ټینګار وکړ چې د دغې سوداګریزې لارې د پراختیا لپاره پلانونه عملي کیږي.
نوموړي له افغان سوداګرو وغوښتل، چې له چین سره د هېواد د اورګاډي پټلۍ د نښلولو پروژې ته اجازه ور نه کړي، چې بنده شي.
دا لومړی ځل نه دی چې د افغانستان او چین ترمنځ د اورګاډي پټلۍ فعاله کیږي. د افغانستان د پخواني حکومت پر مهال د چین او افغانستان ترمنځ د اورګاډي پټلۍ د لومړي ځل لپاره په ۱۳۹۵ کال کې پرانیستل شوه. خو د لارې اوږدوالي، سیاسي او امنیتي کړکېچونو او سوداګرو ته د ویزو په ورکولو کې د کافي اسانتیاوو نشتوالي له امله دغه له دغې لارې سوداګرۍ دوام ونکړ.
عزيزي دغو تجربو ته په اشارې سره وويل: «په تېرو وختونو کې له چين څخه سوداګریز توکي د اورګاډي په واسطه افغانستان ته راوړل شوي وو، خو دغه بهير دوام ونکړ. اوس افغان سوداګرو باید د دغې سوداګریزې پټلۍ د بندولو مخه ونیسي.»
هغه زیاته کړه: «له چين سره د افغانستان سوداګريز اورګاډي ليکه نه بايد غير فعاله شي. موږ له روسیې سره د اورګاډي پټلۍ د فعالولو په هڅه کې یو او موږ له ازبکستان څخه په دې برخه کې د خپلو اوږدمهالو موخو د ترلاسه کولو لپاره د لا زیاتو اسانتیاوو غوښتنه کوو.»
د اورګاډي دغه لار د چین له نانتونګ ښار څخه پیل او د بلخ ولایت په د حیرتان بندر کې پای مومي.
د اورګاډي پټلۍ له لارې د سوداګریزو توکو د لېږد رالېږد د بیا پیل رسمي پرانیسته د پنجشنبې په ورځ (د لړم په ۱۰مه) په بیجینګ کې د طالبانو د سفیر او د افغانستان لپاره د چین د ځانګړي استازي په حضور کې ترسره شوه.
د یو شایو یونګ سفر پسې پاکستاني رسنیو وویل، پاکستان له چین سره افغانستان کې د ترهګرو په اړه «قناعت وړ شواهد» شریک کړي.
هغه مهال د ایکسپرېس ټرېبیون لیکلي و، پاکستاني چارواکو یو شایو یونګ ته د تحریک طالبان پاکستان او ورسره تړلو ډلو له خوا د افغانستان د خاورې د کارولو په اړه معلومات ور کړي دي.
په هغه سفر پسې د چین ځانګړی استازی کابل ته ستون شو او له طالب چارواکو سره یې ولیدل.
طالبانو ويلي، په دې لیدونو کې نوموړي د پاکستان د سفر مالومات له دوی سره شریک کړي او پر اقتصادي همکاریو، د دوه اړخیزو اړیکو پر پیاوړتیا او د سرحدونو پر ساتلو خبرې شوې دي.
د طالبانو د رییس الوزرا د سیاسي مرستیال مطبوعاتي دفتر نن خبرپاڼه کې د افغانستان لپاره د یوشيایونګ له قوله ليکلي: «چین په نړیوالو ناستو کې د افغانستان له دريځ ملاتړ کوي او لېوال دی، چې له افغانستان سره خپلې اړیکې نورې هم پراخې او دوامداره کړي.»
د دې خبرپاڼې له مخې، نوموړي د افغانستان، پاکستان او چین ترمنځ د اړیکو پر ښه کولو او تفاهم ټينګار کړی او زياته کړې یې ده: «چين له افغانستان سره د اقتصادي پياوړتيا، د اړیکو د پراخولو او همکاریو د زیاتېدو هڅې کوي.»
د طالبانو په اعلامیه کې راغلي، چې مولوي کبير په دې ليدنه کې يو ځل بيا ګاونديو او نړيوالو ته ډاډ ورکړی، چې له افغانستان څخه به هيڅ ګواښ پېښ نه شي.
هغه ويلي: « له افغانستان څخه به هیچا ته ګواښ پېښ نه شي او په تېرو دریو کلونو کې یې خپله ژمنه په عمل کې هم ثابته کړې ده.»
د طالبانو د فاع وزارت هم په يوې خبرپاڼه کې ويلي، چې د افغانستان لپاره د چين د ځانګړي استازي ترڅنګ چنايي سفير د ملایعقوب سره د دوه اړخيزو اړیکو پر پياوړتيا، د سرحداتو د ساتلو او پانګونې اړوند خبرې کړې دي.
ملا یعقوب چین د افغانستان یو شریک ګانډی او مهم همکار بللی دی.
دغه چينایی استازی په داسي مهال له پاکستان څخه تر سفر وروسته له طالبانو سره د درېيو هېوادو د همکاريو د پياوړتيا اړوند ليدنې کوي، چې د پاکستان په ډېرو برخو کې ناامنيو زور اخيستی.
پاکستاني چارواکو ډېره ځله ويلي، چې د دغه هېواد په ناامنۍ کې افغان طالبان لاس لري او په خپله خاوره کې يې ترهګرو ډلو ته ځای ورکړی.
د پاکستان دا ډول څرګندونې بیا طالبانو رد کړې او له پاکستانه یې غوښتي، چې خپله ملامتيا دي پر دوی نه اچوي.
