خُرم کابل ته د روسي پلاوي تګ او افغانستان ته د روسیې لېوالتیا مهم وباله

د افغانستان د پخواني ولسمشر حامد کرزي د دفتر مشر وایي، چې کابل ته د روسیې د امنیت شورا د منشي سرګي شویګو سفر ډېر با ارزښته دی.

د افغانستان د پخواني ولسمشر حامد کرزي د دفتر مشر وایي، چې کابل ته د روسیې د امنیت شورا د منشي سرګي شویګو سفر ډېر با ارزښته دی.
عبدالکریم خُرم د سې شنبه په ورځ (د لېندۍ ۶مه) پر اېکس پاڼې کاږلي: «که د دې مذاکراتو له محتوا چې زه ورته لاسرسی نه لرم تېر شو، کابل ته د روسیې د امنیت شورا د منشي سرګي شویګو سفر ډېر با ارښته دی.»
ښاغلي خُرم په اوسنۍ نړۍ کې چې له ناورین او جګړې ډکه ده، افغانستان ته د روسیې لېوالتیا مهم ګڼلی.
خُرم زیاته کړه: «په نننۍ نړۍ کې چې له جګړې او کړکېچ څخه ډکه او څو قطبې کېدو پر لور روانه ده، له افغانستان سره په دې کچه د روسیې لېوالتیا مهمه ده.»
عبدالکریم خُرم دا څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې د روسیې د امنیت شورا د منشي سرګي شویګو په مشرۍ یو پلاوی کابل کې دی او له طالب چارواکو سره لیدنې کوي.
هغه وایي: «افغانستان د ختيځ او لوېديځ تر منځ د سختې مقابلې ډګر ګرځېدلی شي، که څه هم له دې ځایه کولی شي ترمنځ یې همکاري رامنځ ته شي، دا په دې پورې اړه لري، چې د روسانو د ارو-اسیایي بدلون ريښه تر کومه ځايه نيولې ده!؟»
خُرم زیاتوي، چې د نړۍوال سازمانونو او یو شمېر لوېدیځو ډیپلوماتانو د وینا برخلاف د افغانستان جیوستراتیژیک اهمیت دومره ډېر دی، چې هېڅکله هم له پامه نه دی غورځول شوی.
ښاغلي شویګو تېره ورځ د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سره په لیدنه کې هم وویل، چې په افغانستان کې امن او ټیکاو د سیمې د هوساینې او اقتصادي اړیکو د پراختیا لپاره یو ښه فرصت دی.


د تېر حکومت د سولې د مرکچي پلاوي مشر معصوم ستانکزی وایي، چې اوسمهال د نړۍ اسلامي او غیر اسلامي هېوادونه پر هغو لارو چارو بحث کوي، چې د ښځو پرواړندې تاوتریخوالي څنګه بند شي.
نوموړي دغه څرګندونې د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د نړۍوالې ورځې په مناسبت کړي او زیاته کړې یې ده، چې طالبان باید له افغان مېرمنو سره توپیري او د جهالت د وخت چلند بند کړي.
د ستانکزي په خبره: «د اسلام له ظهور سره د ښځو پر وړاندې جاهلانه چلند بند شوی و او طالبان هم باید د افغان ښځو پروړاندې ناوړه چلند پایته ورسوي.»
د ښځو پر وړاندې د تاوتريخوالي د له منځه وړلو د نړۍوالې ورځ په مناسبت د بښنې نړۍوال سازمان یو ۱۶ ورځینی کمپاین هم په لاره اچولی، چې د نومبر له ۲۵مې پیل او د ډسمبر تر ۱۰ مې به چې د بشري حقونو ورځ ده، دوام وکړي.
یاد سازمان ويلي، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان کې نجونې او مېرمنې له تبعیض او ناوړه چلند سره مخ دي.
دغه سازمان په خپل ۱۶ ورځینی کمپاین سره له نړۍوالې ټولنې غواړي، چې طالبان ځواب ویلو ته اړباسي.
دا په داسې حال کې ده، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ماموریت هم له ښځو سره د تاوتریخوالي د مخنیوي د نړۍوالې ورځې په مناسبت له طالبانو غوښتي، چې د ښځو او نجونو پر وړاندې د تاوتریخوالي د پای ته رسولو لپاره ګامونه واخلي.
یوناما زیاته کړې، چې طالبان باید د ښځو د حقونو او بنسټیزو ازادیو د کمزوري کولو سیستماتیک بهیر ودروي.
د نړۍ په ګوټ ګوټ کې افغانې معترضې ښځې په هېواد کې د ښځو د کړکېچن وضعیت په اړه د نړۍوالې ټولنې پر بې غورۍ نیوکه کوي او وایي، چې نړۍواله ټولنه باید د طالبانو پروړاندې خپله چوپتیا ماته کړي.
له ښځو سره د تاوتریخوالي د مخنیوي نړۍواله ورځ په داسې حال کې نمانځل کېږي، چې له تېرو څه باندې درېیو کلونو راهیسې طالبانو د ښځو او نجونو پر زده کړو او کارونو بندیزونه لګولي دي او له ټولو لومړنیو حقونو یې بې برخې کړي دي.
یادې ډلې په دې موده کې د افغان ښځو د محدودولو په موخه لسګونه فرمانونه صادر کړي دي او ان د ښځو غږ عورت ګڼي.
که څه هم د ښځو پروړاندې د طالبانو هر ګام له پراخو نړۍوالو غبرګونونو سره مخ دی، خو طالبان وایي، چې د شریعت پر اساس یې افغان مېرمنو ته ټول حقونه ورکړي دي.

د کرملین ویاند دیمیتري پسکوف له طالبانو سره د اړیکو پر پیاوړتیا ټینګار وکړ او ویې ویل چې مسکو تر اوسه د ترهګرو ډلو له نوملړه د طالبانو د ایستلو پرېکړه نه ده کړې. د سه شنبې په ورځ د روسیې یو شمېر سناتورانو او ددوما غړو ددغه هېواد پارلمان ته په دې اړه یوه لایحه وړاندې کړه.
د کرملین ویاند ویلي چې د ترهګرو له نوملړه د طالبانو د ایستلو په اړه د روسیې د پرېکړې جزئیات به له نهايي کېدو وروسته اعلان شي.
دیمیتري پسکوف د سه شنبې په ورځ په یوه خبري کنفرانس کې خبریالانو ته وویل، چې مسکو له طالبانو سره اړیکې ساتلې دي.
د ولادیمیر پوتین ویاند وویل، «دا ډېره مهمه ده چې د افغانستان له مشرتابه او هغو ځواکونو سره چې په دې هېواد کې په واک کې دي، اړیکې ټینګې کړي، په تېره بیا دا چې دغه هېواد په یوه ګاونډۍ سیمه کې پروت دی.»
له دې مخکې د روسیې د بهرنیو چارو وزارت مرستیال اندرې رودینکو ویلي و، چې د روسیې د ترهګرو ډلو له لیست څخه د طالبانو نوم ایستل ښايي په بېلابېلو برخو او په ځانګړې توګه په اقتصادي مسایلو کې د خبرو اترو لپاره یو ګام وي، خو د طالبانو په رسمیت پېژندلو خبرې لا وختي دي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د سرګي شویګو په حواله ویلي چې د روسیې د ترهګریزو سازمانونو له نوملړه د طالبانو د نوم ایستلو بهیر وروستي پړاو ته رسیدلی دی.
د سه شنبې په ورځ د روسیې یو شمېر سناتورانو او ددوما غړو ددغه هېواد پارلمان ته یوه لایحه وړاندې کړه، چې په تصویب سره یې د ممنوعه سازمانونو له نوملړه د طالبانو نوم اېستلو ته لاره پرانېستل کیږي.
انټرفاکس اژانس وايي، دغه لایحه وړاندیز کوي چې یو شمېر ممنوعه سازمانونه چې د روسیې د قوانینو له مخې د ترهګرو په نوملړ کې ځای شوي، د لنډ وخت لپاره د محکمې په حکم لغو (له نوملړه واېستل) شي.
دا کار د لوی څارنوال او د هغه د مرستیال په غوښتنه هغه مهال کېدای شي چې ثابت شي یادو ډلو له ترهګریزو کړو وړو سره مخه ښه کړې ده.
انټرفاکس وايي، چې دمګړۍ د روسیې په قوانینو کې د ممنوعه سازمانونو لنډمهالی تعلیق نه دی اټکل شوی او نوې لایحه ددې قانوني تشې د ډکولو هڅه ده.
ددې لایحې په تصویب کېدو سره مسکو کولای شي چې ځینې ممنوعه سازمانونه لکه طالبان په لنډمهالي ډول د ترهګرو او ممنوعه سازمانونو له تور نوملړه وباسي، یا یې د تعلیق په حالت کې راولي.

د روسیې یو شمېر سناتورانو او د دوما استازو یوه نوې لایحه وړاندې کړې، چې له مخې یې یو شمېر ممنوعه ډلې په لنډمهالي ډول د روسیې له تور نوملړه ایستل کېدای شي. روسي قانون پوهان دا ګام داسې مهال اخلي چې یو جګپوړی روسی پلاوی د کابل په سفر بوخت دی.
انټرفاکس اژانس وايي، دغه لایحه وړاندیز کوي چې یو شمېر ممنوعه سازمانونه چې د روسیې د قوانینو له مخې د ترهګرو په نوملړ کې ځای شوي، د لنډ وخت لپاره د محکمې په حکم لغو (له نوملړه واېستل) شي.
دا کار د لوی څارنوال او د هغه د مرستیال په غوښتنه هغه مهال کېدای شي چې ثابت شي یادو ډلو له ترهګریزو کړو وړو سره مخه ښه کړې ده.
روسي قانون پوهان او د دوما غړي دا ګام په داسې حال کې اخلي چې یو جګپوړی روسی پلاوی د کابل په سفر بوخت دی او ژمنه یې کړې چې مسکو طالبان د ترهګرو له نوملړه باسي.
انټرفاکس وايي، چې دمګړۍ د روسیې په قوانینو کې د ممنوعه سازمانونو لنډمهالی تعلیق نه دی اټکل شوی او نوې لایحه ددې قانوني تشې د ډکولو هڅه ده.
ددې لایحې په تصویب کېدو سره مسکو کولای شي چې ځینې ممنوعه سازمانونه لکه طالبان په لنډمهالي ډول د ترهګرو او ممنوعه سازمانونو له تور نوملړه وباسي، یا یې د تعلیق په حالت کې راولي.

طالبانو ته نژدې رسنۍ المرصاد په یوه مطلپ کې لیکلي چې «پاکستان د خپلې نیابتي ډلې داعش له لارې په افغانستان کې په ځانګړې توګه د هزاره قوم، پر وړاندې ځینې اقدامات ترسره کړي». المرصاد لیکلي چې طالبانو په چټکۍ سره دا وضعیت کنټرول کړ او د داعش د بریدونو مخه یې نیولې ده.
د طالبانو استخباراتو ته نږدې رسنۍ المرصاد نن سې شنبه «د لیندۍ ۶مه» د «په پاکستان کې روانه بد امني د پوځ د ناکامو پالیسيو پایله ده» تر سرلیک لاندې یو مطلپ خپور کړی .
المرصاد په کورمه کې روانو جګړو ته په اشارې سره لیکلي چې د پاکستان د استخباراتي ادرسونو له لوري پر طالبانو دا تور پورې کېږي چې دوی په پاکستان کې فرقه ییز تاوتریخوالي ته وده ورکوي، خوا دا بې بنسټه دی.
په دې مطلب کې ادعا شوې چې طالبانو په روانو حالاتو کې د ډله ییزو اختلافاتو د ختمولو او مذهبي یووالي د ملاتړ لپاره عملي ګامونه پورته کړي دي.
المرصاد لیکلي چې د دې پر ځای چې پاکستان پر نورو تورونه پورې کړي، ورته په کار ده چې له خپلو ناکامو پالیسیو عبرت واخلي او د طالبانو له بریالیو تجربو زده کړه وکړي.
د طالبانو استخباراتو ته نږدې دې رسنۍ لیکلي چې پاکستاني ادارو فرقه ییزې ډلې جوړې کړې او د خپلو ستراتیژیکو ګټو لپاره یې استعمال کړې.
المرصاد په کورمه کې د پاکستان پوځ پر دروازې د زینیبیون بیرغ پورته کېدو په اړه لیکلي، چې« دا څنګه امکان لري د یو بل هېواد نیابتي ډله دې له خپل زېړ بیرغ سره را پورته شي»
المرصاد وایي، دا ډلې دې کورونه، کلي او بازارونه سوځوي، خلک دې وژني او په ښکاره ډول دې د پوځ پوستې نیسي، د پاکستان بیرغ دې را ښکته کوي او هلته خپل بیرغ را ځوړندوي او پوځ دې یوازې ننداره کوي؟
المرصاد وايي، د کورمې روانو شخړو تر شا خپله د پاکستان پوځ لاس دی، کله یوې ډلې ته ملاتړ ور کوي او کله بله ډله د جګړې لپاره هڅوي.
په دې وروستیو کې طالبانو په تکرار سره پاکستان تورن کړی چې د داعش- خراسان سرپرستي کوي، خو پاکستان پر طالبانو تور لګوي چې د پاکستاني طالبانو ملاتړ کوي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي د ترکیې د «حلال نړیوال نندارتون» په پرانېست غونډه کې د ګډون لپاره استانبول ته لاړ. د طالبانو له دغه وزیر سره په سفر کې د افغانستان د خصوصي سکتور ۳۰ تنه استازي ملتیا کوي.
دغه نندارتون د روان کال د لیندي له شپږمې نه تر نهمې نیټې پورې د ترکیې په استانیول ښار کې پرانېستل کیږي او ټاکل شوې د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر هم دغه نندارتون ته خبرې وکړي.
د طالبانو صنعت او سوداګرۍ وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې «نور الدین عزیزي به د نندارتون په څنډه کې نورو پروګرامونو کې هم برخه واخلي».
د طالبانو له دغه وزیر سره په سفر کې د افغانستان د خصوصي سکتور ۳۰ تنه استازي ملتیا کوي.
په دغه نندارتون کې د افغانستان د غالیو، ګرانبیه تیږو، وچې مېوې او بانکدارۍ اته غرفې نندارې ته اېښودل کیږي.