د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې د چارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د جرمني د اې ار ډي تلویزیون دوو خبریالانو ته امر شوی چې د روسیې د لومړي چینل د دفتر تړلو په غبرګون کې ددغه هېواد خاوره پرېږدي.
له دې وړاندې د روسیې لومړي چینل اعلان کړی و چې برلین ددوی د خپرونو دفتر تړي او خبریال او کمره مین به یې د ډسمبر په لومړیو کې له هېواده ووځي.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخارووا د جرمني د دغه اقدام په غبرګون کې وویل چې دا ګام د روسي خبریالانو پر وړاندې د برلین د غیر دوستانه ګامونو له امله اخستل شوی.
زاخارووا ریاته کړه، چې مسکو به روسي خبریالانو ته په جرمني کې د کاري شرایطو له برابریدو وروسته د اې ار ډي شبکې خبریالانو ته هم د کار اجازه ور کړي.
د روسیې د"چینل ون" خبري شبکې غړي "ایوان بلاګووی" په یوه ژوندۍ خپرونه کې اعلان کړی و چې برلین ده او په جرمني کې د دې شبکې د دفتر یوه بل کارکوونکي "دیمیتري ولکوف" ته امر کړی چې د جرمني خاوره پریږدي.
د جرمني خبري اژانس رپوټ ورکړ، چې اې ار ډي تایید کړې چې ددوی یوه خبریال او تخنیکي کارکوونکي ته د ډسمبر تر ۱۶مې له روسیې د وتلو امر شوی.
د طالبانو کورنيو چارو وزارت په افغانستان کې د نشه یي توکو او جرمونو د زياتېدو اړوند د ملګرو ملتونو راپور «له حقیقت نه لرې» بللی دی. دغه وزارت په يوه اعلاميه کې ویلي، چې د دوی د مشر هبت الله اخوندزاده د امر له مخې پر دې کښت بنديز دی او په ټول هېواد کې يې د مخنيوي هڅې روانې دي.
د طالبانو کورنيو چارو وزارت ویاند عبدالمتين قانع د چارشنبې په ورځ وویل چې « د کورنيو چارو وزارت د ملګرو ملتونو ادارې ادعا (چې د نشه يي توکو په کښت او توليد کې زياتوالى ښيي) ردوي او له حقيقت نه یې لرې ګڼي.»
نوموړي ويلي، چې د دوی د ارزونو له مخې د نورو کلونو په پرتله سږ کال د نشه يي توکو د کښت او توليد په برخه کې پام وړ کموالی راغلی.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وايي، ځواکونه یې په ټول افغانستان کې د نشه یي توکو د له منځه وړو په برخه کې یو شان عمل تر سره کوي او په هيڅ سيمه کې چا ته د کر اجازه نه ورکوي.
دغه طالب ویاند زياتوي، چې نړيوالو له افغان بزګرانو سره هيڅ بديلې مرستې نه دي کړې او دوی په يوازې سر د نشه يي توکو د کر او توليد مخنيوی کوي.
اعلامیه زیاتوي، «د دې پدیدې د له منځه وړو او د بزګرانو لپاره د بدیل معیشت په برخه کې له هېوادونو او سازمانونو د همکارۍ تمه کیده، له بده مرغه تر اوسه کومه همکاري نه ده شوې.»
د نوموړي په خبره، د هبت الله د فرمان له مخې د نشه يي توکو د کښت او تولید مخینوی یې د اساسي اقداماتو یوه مهمه برخه ده.
د ملګرو ملتونو د نشه یي توکو او جرمونو دفتر تازه رپوټ څرګندوي، چې په ۲۰۲۴ کال کې د اپین تولید ۴۳۳ټنو ته رسېدلی، چې د ۲۰۲۳ کال په پرتله ۳۰ سلنه زیاتوالی ښيي، خو لا هم د ۲۰۲۲ کال په پرتله ۹۳ سلنه کم دی.
رپوټ وایي، اوس دوه پر درېیمه برخه نشه يي توکي د هېواد په شمال ختیز کې تولیدیږي.
د ملګرو ملتونو د رپوټ له مخې د ۲۰۲۴ کال په اوږدو کې کروندګرو پر ۱۲,۸۰۰ هکټاره ځمکه کوکنار کرلي، چې د تېر کال په پرتله ۱۹ سلنه زیاتوالی ښيي.
د طالبانو مشر ملاهبت الله اخوندزاده د ۲۰۲۲ کال د اپریل په میاشت کې په افغانستان کې د کوکنارو پر کرکښت، توليد، کاروبار او قاچاق بندیز ولګاوه.
وړاندې داسې رپوټونه خپاره شول، چې په جنوبي ولایتونو کې د طالبانو سيمه یيزو قوماندانانو په کورونو کې کوکنار کرلي، چې ځايي طالب چارواکي یې په تخریبولو کې ناکام دي.
په کابل کې د پاکستان سفیر عبیدالرحمن "نظاماني" د طالبانو له دفاع وزیر محمد یعقوب مجاهد سره لیدلي دي. د طالبانو دفاع وزارت وايي، چې دغه لیدنه د ملا یعقوب په کاري دفتر کې شوې ده.
د یاد وزارت په وینا، په دې لیدنه کې د طالبانو د دفاع وزارت سرپرست افغانستان او پاکستان دوه ګاونډي هېوادونه ياد کړي او زیاته کړې یې ده، چې« دواړه هېوادونه ډير ګډ مشترکات لري او همدا ګډې او دوامداره اړیکې د دې لامل شوې چې د ګاونډیتوب د حس او متقابل احترام پر بنسټ د اقتصادي، تجارتي او نورو ګډو موضوعاتو په برخو کې همکاري سره ولري».
طالبان وايي، د پاکستان سفیر هم پر ګډو همکاریو او د دوه اړخیزو اړیکو پر پیاوړتیا ټینګار کړی.
د پاکستان د سفیر او طالبانو ددفاع وزیر دا لیدنه داسې مهال ده، چې پر دې ډلې د اسلام اباد له اړخه د پاکستاني جنګیالیو د کنټرول په برخه کې فشارونه ډېر شوي.
پاکستاني طالبانو په دې وروستیو کې په خیبر پښتونخوا او قبایلي سیمو کې خپل بریدونه چټک کړي دي.
تېره ورځ یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته وویل چې پاکستان د یوه چینايي پلاوي له لارې د طالبانو مشرتابه ته خپل پیغام استولی چې پاکستاني طالبان د اسلام اباد خلاف د افغانستان د خاورې له کارولو را وګرځوي.
د بشري حقونو د څار سازمان په یوه مقاله کې په افغانستان کې له بشري حقونو د سرغړونو د شواهدو راټولولو او د حساب ورکولو د پیاوړتیا لپاره د یوه خپلواک نړیوال میکانیزم د رامنځته کولو پر اړتیا ټینګار کړی.
دغه سازمان خبرداری ورکړی، چې د داسې میکانیزم نشتوالی په افغانستان کې له بشري حقونو د سرغړونو شواهد له منځه وړي او د قانون د پلیتابه پر وړاندې خنډ ګرځي.
د بشري حقونو د څار اداره د افغانستان لپاره د حساب ورکونې د یوه خپلواک میکانیزم د رامنځته کولو د اړتیا په اړه د پوښتنې په راپورته کولو سره ټينګار کوي، چې دا میکانیزم باید د بشري حقونو پخوانۍ او اوسني سرغړونې وڅیړي او د قربانیانو لپاره عدالت او جبران تضمین کړي.
دغه سازمان په تیرو دریو کلونو کې په افغانستان کې د ښځو او نجونو، د «LGBTQ» خلکو، پخوانیو دولتي کارکوونکو، مذهبي او قومي لږه کیو، خبریالانو او لاریون کوونکو ښځو پر وړاندې د طالبانو د بشري حقونو سرغړونو ته اشارې کړي دي.
د بشري حقونو د څار اداره باور لري، چې دا میکانیزم کولی شي په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ځانګړي راپور ورکوونکي ماموریت بشپړ کړي او د جرمونو نړیوالې محکمې، د عدالت نړیوالې محکمې او کورنیو محکمو کې د اوسنیو او راتلونکو هڅو ملا وتړي.
دغه سازمان ټینګار کړی، چې په افغانستان کې د حساب ورکونې خپلواک میکانیزم باید د حقایقو د څېړلو، پېژندلو، د شواهدو د راټولولو، ساتنې، تحلیل او د بشري حقونو د سرغړوونکو د پېژندلو مسوولیت ولري.
د بشري حقونو د څار راپور وايي، چې دا میکانیزم باید د خپل ماموریت د ترسره کولو لپاره په اړینو منابعو سمبال وي او د ډیجیټل مهارتونو او جرمي تحقیقاتو په کارولو سره له قوي جنايي څېړنو ګټه پورته کړي.
د بشري حقونو د څار سازمان لیکلي چې «د دې میکانیزم رول د شواهدو بیاکتنه، راټولول، تحلیل او ساتل دي چې په محکمه کې ومنل شي او له نړیوالو معیارونو سره مطابقت ولري.»
دغه سازمان همداراز زياتوي، «د ۲۰۲۱ کال له اګست څخه مخکې د طالبانو جرمونه هم باید وڅېړل شي، ځکه چې تر ۲۰۲۱ کال مخکې د جرمونو پر وړاندې د مبارزې ناکامي ښايي قربانیان حاشیې ته کړي»
د بشري حقونو د څار سازمان ټینګار کړی، چې قربانیان باید عدالت ته لاسرسی ولري.
د روسیې د ملي امنیت سلاکار سرګي شویګو په کابل کې له طالب چارواکو سره په لیدنه کې د افغانانو ترمنځ د پخلاینې بهیر د پیل کېدو غوښتنه کړې ده. هغه ویلي، چې روسیه په افغانستان کې د دایمي سولې لپاره چمتو ده د افغانانو ترمنځ د پخلاینې په بهیر کې مرسته وکړي.
سرګي شویګو چې پخوا د روسیې د دفاع وزیر و، د دوشنبې په ورځ د یوه چګپوړي پلاوي په مشرۍ کابل ته لاړ او هلته یې د طالبانو د رییس الوزرا له اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر، د سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر، د طالبانو دفاع وزير ملا یعقوب او کورنیو چارو وزير سراج الدين حقاني سره جلا جلا ليدنې او خبرې کړې دي.
د روسیې د خبري اژانسونو د راپورونو له مخې، شویګو له طالب چارواکو سره په لیدنه کې ویلي، «موږ د افغانانو ترمنځ د پخلاینې د پروسې په شمول، د خپلو هیوادونو ترمنځ د رغنده سیاسي خبرو اترو د رامنځته کولو لپاره خپل چمتووالی تاییدوو.»
بین الافغاني خبرې د طالبانو او امریکا ترمنځ د دوحې د هوکړې یوه برخه ده، خو طالبانو د تېر حکومت له مرکچي پلاوي سره له خبرو انکار وکړ.
له افغانستان څخه د امریکا په مشرۍ د نړیوالو ځواکونو په وتلو سره افغان جمهوري حکومت نسکور شو او طالبانو په بشپړه توګه واک په لاس کې واخست.
په تېرو دریو کلونو کې د طالبانو مخالفو سیاسي جریانونو په وار وار له دې ډلې سره پر خبرو او مذاکراتو ټینګار کړی خو طالبانو دا وړاندیزونه رد کړي دي.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي همغږوال فریدون سینیرلي اوغلو تېر کال د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته د افغانستان د وضعیت په اړه د خپلې ارزونې راپور وړاندې کړ.
له طالبانو سره د خبرو اترو لپاره د لارې نقشه او د افغان سیاسيونو د مشارکت لپاره د سیاسي بهیر پیل د دغه راپور د وړاندیز یوه برخه وه.
اوغلو ویلي، چې دا بهیر د حکومت او طالبانو ترمنځ د اړیکو د عادي کېدو لامل کېدای شي.
طالبانو د «بین الافغاني خبرو» او په حکومت کې د ګډون لپاره د پخواني حکومت د غړو له راستنیدو سره مخالفت ښودلی دی.
طالب چارواکو ویلي، چې له روسي پلاوي سره یې په لیدنه کې پر اقتصادي همکاریو او د اړیکو پر پراختیا خبرې کړې دي.
طالبانو د افغانانو ترمنځ د پخلاینې لپاره د دغه پلاوي د غوښتنې یادونه نه ده کړې.
د طالبانو د رییس الوزرا اقتصادي مرستیال عبدالغني برادر شویګو ته ویلي، چې د طالبانو اداره د مسکو مرستې ته اړتیا لري چې د لویدیز د بندیزونو اغیز کم کړي.
د روسي رسنیو د راپور له مخې، برادر ویلي، «موږ هڅه کړې، چې د افغاني توکو د صادراتو او د بهرنۍ پانګونې د ودې لپاره شرایط برابر کړو.»
دغه طالب چارواکي ویلي، چې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته امریکا او لویدیز پر طالبانو فشارونه زیات کړل؛ د افغانستان شتمنۍ یې کنګل کړې او د دې ډلې پر مشرانو یې د سفر بنديزونه ولګول.
د متحده عربي اماراتو ددولت رییس شیخ محمد بن زاید ال نهیان د چارشنبې په ورځ د طالبانو د حکومت د سفیر مولوي بدرالدین حقاني باورلیک ومانه. طالبانو یاد هېواد ته خپل سفیر په تېره اګست میاشت کې معرفي کړی و.
د متحده عربي اماراتو دولتي رسنۍ خبر ورکړ، چې ال نهیان د ابوظبي په الوطن ماڼۍ کې د طالبانو د سفیر په ګډون د یو شمېر هېوادونو سفیرانو ته هرکلی ووایه او د هغوی باورلیکونه یې ومنل.
آل نهیان په دې اړه جوړې شوې غونډې ته ویلي چې نوي سفیران به په دغه هېواد کې له هر راز اسانتیاوو او د متحده عربي اماراتو د حکومتي مسوولانو له ملاتړه برخمن وي.
نوموړي له ټولو هېوادونو سره د خپل هېواد د اړیکو پر پیاوړتیا او ګډ کار ټینګار کړی او سفیرانو ته یې په چارو کې د بري هیله کړې ده.
په دې غونډه کې د نایجریا، استوانیا، پیرو، تاجکستان، مالدیف، کینیا، بروني دارالسلام، السلوادور، مالي، باربادوس، فیجي، مالیزیا، جاپان او موزمبیک هېوادونو د سفیرانو باورلیکونه منل شوي دي.
طالبانو د تېرې اګست میاشتې په وروستیو کې خپل سفیر مولوي بدرالدین حقاني متحده عربي اماراتو ته ور پېژندلی و او هغه مهال یې خپل باورلیک د یاد هېواد د تشریفاتو مرستیال وزیر سیف عبدالله الشامسي ته سپارلی و.
مولوي بدر الدين حقاني په دغو مراسمو کې د افغانستان او متحده عربي اماراتو اړیکې تاریخي بللې وې او د اماراتو د دولت له همکاریو یې مننه کړې وه.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت هغه مهال ویلي و چې د دوی سفیر به خپل باور لیک په نږدې راتلونکې کې د یو لړ رسمي مراسمو په ترڅ کې د متحده عربي اماراتو امیر ته وړاندې کړي.
