په کابل کې د ایران سفیر د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې په پېژندګلویزه غونډه کې وویل چې د ایران او طالبانو ترمنځ د سیاسي او سوداګریزو اړیکو د پراختیا لپاره کار کوي. علي رضا بیګدلي افغانستان د ایران اسلامی جمهوریت ښه ملګری وباله.
د دوشنبې په ورځ « د مرغومي دویمه» په کابل سټار هوټل کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونه د افغان سوداګرو د ستونزو د اواري، د سوداګریزو اقتصادي اړیکو د پیاوړتیا، د سوداګریزو اسانتیاوو، د طالبانو او ایران ترمنځ د ګډې پانګونې د راجلبولو په موخه د ایران د نوي سفیر علي رضا بیکدلي د پېژندګلویزې ناستې کوربه وه.
په دې ناسته کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي معیین عباس ستانکزي، د سوداګرۍ خونې لومړي مرستیال محمد یونس مهمند، خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي رییس شیرین اغاسخي او د خونې مالي مسوول خانجان الکوزي او نورو غړو ګډون درلود.
د سوداګرۍ خونې لومړي مرستیال محمد یونس مهمند د افغانستان او ایران د سوداګریزو او اقتصادي فعالیتونو او د افغانستان او ایران ترمنځ د سیاسي، ټرانزیټي، سوداګریزو او اقتصادي اړیکو د پیاوړتیا په اړه د دواړو هېوادونو پر همکاریو ټینګار وکړ.
نوموړي افغانستان د طبيعي زېرمو په ځانګړي ډول د کانونو او کرنې له اړخه بډايه هېواد وباله او د دواړو هېوادونو تر منځ د ښه ګاونډيتوب پر بنسټ يې د دغو زېرمو استخراج اساسي اړتيا وبلله.
هغه د ایران له نوي سفیر څخه وغوښتل چې د دواړو هېوادونو د ملي ګټو په ساتلو سره د سوداګریزو اړیکو د پراختیا په برخه کې لا زیاتې هڅې وکړي. هغه له علي رضا بیکدلي څخه وغوښتل چې د صادراتو او وارداتو د توازن په برخه کې د ایران د حکومت په همکارۍ د افغانستان د وچې مېوې په برخه کې ترجیحي تعرفې په پام کې ونیسي.
د ایران سفیر علي رضا بیکدلي افغانستان د ایران ښه ملګری وباله او د هېوادونو اقتصاد یې په سوداګرۍ او ګډې پانګونې پورې تړلی وباله.
نوموړي د سوداګرو د ستونزو د هواري، د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو، اقتصادي، ټرانزیټي او سیاسي اړیکو د لا پراختیا په برخه کې د هر اړخیزې همکارۍ ډاډ ورکړ او د نندارتونونو او سوداګریزو غونډو جوړول یې د دواړو هېوادونو ترمنځ د صادراتو او وارداتو د زیاتوالي لپاره مهم وبلل.
د افغانستان د سوداګرۍ خونې د رپوټ له مخې، په دې ناسته کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال عباس ستانکزي په افغانستان کې د ایران د نوي سفیر ټاکل کېدل د دواړو هېوادونو ترمنځ د سیاسي او سوداګریزو اړیکو د پراختیا په برخه کې یو ښه ګام وباله او ایران یې د افغانستان له مذهبي، فرهنګي، سوداګریزو او ټرانزیټي مشترکاتو سره ښه ملګری وباله.
شېر محمد عباس ستانکزي د منځني اسیا هېوادونو په ځانګړې توګه د افغانستان، ایران او چین پر یووالي ټینګار وکړ او ویې ویل، چې « د افغانستان او ایران ترمنځ اقتصادي پیاوړتیا د سوداګرۍ په زیاتوالي او د ګډو پانګونو لپاره د مناسبو شرایطو په برابرولو پورې تړلې ده».
د طالبانو ټولګټو وزارت نن دوشنبه « د مرغومي ۳مه» پر خپل اېکس ولیکل، چې په یاده موده کې د حیرتان اوسپنې پټلۍ له لارې ۳۴۹ زره ۵۹۹ ټنه، د اقینې اوسپنې پټلۍ له لارې ۲۵ زره ۶۳۰ ټنه، د تورغونډۍ اوسپنې پټلۍ له لارې ۷۴ زره ۷۰۱ ټنه، د خواف – هرات اوسپنې پټلۍ له لارې ۲۲۰۲ ټنه چې ټولټال ۴۵۱ زره ۳۵۶ ټنه نفتي او نور توکي دي، افغانستان ته وارد شوي.
د طالبانو ټولګټو وزارت زیاتوي چې په دې موده کې ۷۷۷ ټنه تجارتي مالونه چې زیاته برخه یې وچه مېوه او د انارو جوس دي، صادر شوي دي.
د طالبانو ټولګټو وزارت وايي چې هڅه کوي د لا زیاتو انتقالاتو لپاره مناسب شرایط چمتو او سوداګرو ته اړینې اسانتياوې برابرې کړي.
طالبانو د روان ۱۴۰۳ مالي کال لړم میاشت کې اعلان وکړ، چې د افغانستان اوسپنې پټلۍ له لارې ۴۵۲ زره ۳۱ ټنه انتقالات ترسره شوي چې له دې جملې ۱۹۵۷ټنه یې صادرات او ټرانزیټ وو.
طالبانو ويلي، چې د اوسپنې پټلۍ له لارې د صادراتو او انتقالاتو د کچې په لوړېدو کاري زمېنې هم برابريږي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت مرستیال احمد الله زاهد د دغه وزارت د کلني راپور وړاندي کولو پرمهال ويلي و، چې تېر کال یې افغانستان ته د څه باندې ۸ مېلیارده ډالرو په ارزښت واردات کړي او د ۱.۸ مېلیارده ډالرو په ارزښت یې هم له افغانستان نه توکي صادر کړي دي.
نوموړي ويلي و، چې په وروستي یوه کال کې روسیې ته د افغانستان د صادراتو کچه ۵۴، ترکیې ته ۵۳، ایران ته ۱۹، چین ته ۱۶ او قزاقستان ته ۲،۵ سلنه زیاته شوې ده.
په لوګر ولایت کې د کوچیانو ځینو مشرانو نن یکشنبه «د مرغومي ۳مه» د پخواني ولسمشر حامد کرزي له خوا یولړ پخواني صادر شوي حکمونه او د ځمکو اړوند اسناد له افغانستان انټرنشنل سره شریک کړل.
پخواني ولسمشر حامد کرزي د خپلې واکمنۍ پرمهال په ۱۳۸۹ کال کې د لوګر ولایت هغه وخت والي ته حکم کړی چې په دغه ولایت کې د کوچیانو د ځای پرځای کولو لپاره بېړني ګامونه واخلي او د ټاکل شوي کمېسون له خوا تثبیت شوې ځمکه کوچیانو ته ورکړل شي.
په یوه بل مکتوب کې د پخواني ولسمشر حامد کرزي د حکم پر بنست، د اراضي ادارې د لوګر د خوشي ولسوالۍ په دشت خوشي کې پر کوچیانو ځمکه وېشلې ده.
په لوګر کې مېشتو د کوچیانو ځینو قومي مشرانو وویل چې کوچیانو نه یوازې د پخواني ولسمشر کرزي په واکمنۍ کې د ځمکې لپاره حکم اخیستی بلکې د صبغت الله مجددي د واکمنۍ پرمهال یې هم ورته حکم اخیستی و.
ددغه حکم یوه کاپي هم له افغانستان انټرنشنل سره شریکه شوې چې د هغه وخت د اسلامي دولت مشر صبغت الله مجددي پکې لیکلي، چې له کډوالۍ راستنو شویو کوچیانو ته دې په لوکر کې د اوسېدو لپاره ځمکې په واک کې ورکړل شي.
د طالبانو د عدلیې وزیر او کوچیانو ترمنځ جنجال
د کوچیانو ځینې مشران وايي چې دوه ورځې وړاندې طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي په امر په لوګر کې د کوچیانو څلور قومي مشران سخي قاسم خېل، نظرګل صدیق خېل، برهان صفخیل او موکل خان کټي خېل نیولي دي.
د کوچیانو یوه قومي مشر افغانستان انټرنشنل ته وویل، « د طالبانو د عدلیې وزیر له کوچیانو سره شخصي مشکل لري، له عبدالحکیم شرعي سره محکمه په لاس کې ده او قاضي هم د هغه په خوښه پرېکړه کوي او زموږ اسناد هېڅوک نه مني، اخر چېرته لاړ شو».
نوموړی زیاتوی چې ټول اسناد په لاس کې لري او څو ځله یې له عدلیې وزارت سره شریک کړي، خو هغوي یې له منلو انکار کوي او له بېلابېلو لارو غواړي پر دوی فشار راوړي.
د کوچیانو مشران د طالبانو له مشر مولوي هبت الله غواړي چې یوه خپلواکه محکمه دې جوړه کړي او د کوچیانو د ځمکو اسناد دې په دقیقه توګه پکې وڅېړل شي.
د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي او کوچیانو ترمنځ روان کشمکش کومه نوې خبره نه ده.
د کب پر ۲۲ مه په کابل کې سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل، چې د طالبانو د عدلیې وزیر شېخ عبدالحکیم شرعي د عدلیې وزارت په ودانۍ کې شخصي زندان جوړ کړی دی. سرچینو وویل چې طالبانو په ولسي جرګه کې د کوچیانو پخوانی استازی حیدر جان نعیمزوی څو ورځې په خپل دغه شخصي زندان کې بندي کړی و.
د طالبانو عدلیې وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره هغه وخت ومنله، چې په ولسي جرګه کې د کوچیانو پخوانی استازی حیدرجان نعیمزوی یې د کابل په بګرامي کې د ځمکې د غصب په تور توقیف کړی دی.
عبدالحکیم شرعي له دې وړاندې د حزب اسلامي له مشر ګلبدین حکمتیار سره هم د هغه ددفتر او کور پر سر جنجال درلود، چې وروسته حکمتیار وزیر اکبرخان ته لاړ او ټلویزیون، دفتر او د ګوند فعالیتونه یې بند شول.
