د پاکستان حکومت ویلي چې په دې هېواد کې ټولې مدرسې باید په ۶ میاشتو کې ثبت شي
د پاکستان حکومت ویلي، چې د نوي قانون له مخې باید په دغه هېواد کې ټولې مدرسې په ۶ میاشتو کې له حکومت سره ثبت شي.
د پاکستان حکومت ویلي، چې د نوي قانون له مخې باید په دغه هېواد کې ټولې مدرسې په ۶ میاشتو کې له حکومت سره ثبت شي.
دغه پرېکړه تر هغه وروسته وشوه، چې د پاکستان ولسمشر اصف علي زرداري د ټولنې د ثبت قانون توشیح کړ.
د راپورونو له مخې، د دې قانون له پلي کېدو وروسته تاسیس شوې مدرسې باید ثبت شي.د دغه قانون له مخې، دیني مدرسې باید د خپلو تعلیمي فعالیتونو کلنی راپور حکومت ته وړاندې کړي او له افراطیت او تاوتریخوالي څخه هم ډډه وکړي.د دغه قانون پر بنسټ به ښوونځي د پوهنې وزارت پر ځای د پاکستان د صنعت له وزارت سره ثبت شي.د جمعت علما اسلام ګوند چې رهبري یې مولانا فضل الرحمن کوي ددغه نوي قانون هرکلی کړی او یاد قانون یې د مدرسو د خوندي کولو لپاره ګټور یاد کړی.د دغه ګوند وياند اسلم غوري دا قانون ستره بریا وبلله او ویې ویل، د دې بريا لامل د ټول هېواد د علماوو او ديني بنسټونو دي، چې مدرسې نه يوازې د اسلام قلعه، بلکې د پاکستان د نظرياتي جغرافیې ساتونکي هم دي
د افغانستان لپاره د پاکستان مخکیني ځانګړي استازي اصف دراني د پاکستان او افغان طالبانو وروستۍ جګړې ته په اشاره ويلي، چې د طالبانو وروڼه او ملګري باید له دې «درس» واخلي. نوموړي پرخپله اېکس پاڼه ليکلي، چې ټي ټي پي يې سره کرښه ده.
د افغانستان لپاره د پاکستان پخواني ځانګړي استازي اصف دراني د یکشنبې په ورځ پر خپله اېکس پاڼه ولیکل، چې د پاکستان طالبانو تحريک ددوی سره کرښه ده او هیچاته باید اجازه ورنه کړل شي، چې له دې کرښې تېر شي.
نوموړي پر ديورنډ کرښه د طالبانو د جنګیالیو او پاکستان وروستۍ جګړې ته په اشارې لیکلي: « که څه هم وروستۍ جګړه ښه نه ده خو باید د افغان طالبانو ملګرو او وروڼو ته یو درس وي».
پاکستان د سې شنبې په شپه د پکتیکا په برمل ولسوالۍ کې د جټ الوتکو هوايي بريد وکړ، چې د طالبانو په وینا، په دغه بريد کې وزیرستاني بې ځایه شوي په نښه شوي او ۴۶ ملکي کسان پکې وژل شوي دي.
پاکستان ادعا کوي چې په دغو بریدونو کې یې «مشکوک ترهګر» وژلي دي.
د پاکستان د بریدونو په مقابل کې طالب ځواکونو په پکتیا او خوست کې له ډیورنډ کرښې سره په کورمه او وزیرستان کې د پاکستاني ځواکونو پوستې په نښه کړې.
د روسبې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخارووا ویلي، چې روسیه د افغانستان او پاکستان تر منځ پر ترینګلي وضعیت اندېښمنه ده. هغې وویل، چې روسیه د طالبانو له حکومت او پاکستان څخه د زغم غوښتنه کوي او له دواړو خواوو غواړي چې شته ستونزې د خبرو له لارې حل کړي.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت د اغلې زاخارووا په حواله په خپله پاڼه لیکلي: «روسیه د افغانستان او پاکستان تر منځ د ترینګلتیاوو له ډېرېدو اندېښمنه ده، چې د نښتو له امله نه یوازې پوځیان؛ بلکې ولسي وګړي هم وژل کېږي.»
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې طالبانو او پاکستان ته سپارښتنه کړې، چې د اختلافاتو د سولهییز حل لپاره دې "رغنده خبرې" وکړي.
تېره ورځ او وړمه شپه پر ډیورنډ کرښه د طالبانو او پاکستاني پوله ساتو تر منځ څو ځایه جګړه شوې چې دواړو لوریو یو بل ته د زیانونو د اوښتو دعوې کړې دي.
دغه ترینګلتیا له هغه وروسته رامنځته شوه چې د تېره اوونۍ پاکستاني جیټ الوتکو د پکتیکا په برمل ولسوالۍ کې څو ځایه هوايي بریدونه وکړل چې د طالبانو حکومت د شمېرو له مخې تر ۵۰ زیات کسان په کې وژل شوي چې ډیری یې ولسي وګړي دي.
د خیبرپښتونخوا په کورمې ولسوالۍ کې د شیعهګانو او سنیانو ترمنځ د رامنځته شویو قبیلوي شخړو د حل په موخه جوړې شوې جرګې په کوهاټ کې د ناستې پر مهال ۱۴ مادهيیز پرېکړه لیک جوړ کړی؛ خو لا د دغه تړون وروستۍ بڼه نه ده لاسلیک شوې.
د ځايي رسنیو د راپورونو له مخې د جرګې د دغه کیدونکي تړون له مخې په کورمې ولسوالۍ کې به له ټولو خواوو څخه درنې او سپکې وسلې ټولې شي. همدا راز به د تړون له مخې په سیمه کې هېڅوک د وسلو د ګرځولو اجازه نه لري او که سرغړونه وشي؛ نو د جرګې د پرېکړو له مخې به درنه ناغه پرې کوي.
د جرګې د پرېکړې په یوې بلې ماده کې راغلي چې په سیمه کې به هېڅ لوری په ټولنیزو رسنیو یا بل هر ځای کې د داسې ویناوو اجازه نه لري چې کرکه رامنځته کوي او که هر څوک سرغړونه وکړي؛ نو سخت قانوني چلند به ورسره کېږي.
جرګې پرېکړه کړې چې د یوې میاشتې په اوږدو کې به ټولې تړل شوې لارې خلاصېږي، په لارو کې جوړې شوې کندې به هواریږي او دواړو خواوو څخه به د امنیت لپاره تضمینونه اخیستل کېږي.
د پرېکړې له مخې به هغو کسانو ته چې د دغو قبیلوي جګړو له کبله بې ځایه شوي دي وړ شرایط برابر شي، څو بېرته خپلو کورونو ته ستانه شي.
په یوې بلې ماده کې بیا ټینګار شوی چې ټول لوري به د پښتونولۍ د تړې پر بنسټ د جرګې پرېکړو ته ژمن پاتې کېږي او که هر لوري په راتلونکي کې جرګه وننګووله یا یې له پرېکړو سرغړونه وکړه ؛نو له سختو سزاګانو سره به مخ شي.
د جرګې د پرېکړو د لیکلو او بحث په ناسته کې د خیبرپښتونخواه ایالت د کوهاټ کمېشنر هم ګډون درلود چې د هغه تر څارنې لاندې دغه پرېکړې شوې دي.
ویل کېږي لا تر اوسه پورې جرګې په رسمي توګه دغه تړون نه دی لاسلیک کړی؛ خو تمه کېږي چې ډېر ژر به تر بشپړیدو وروسته په کورمه کې د شخړې دواړو لوریو ته واورول شي.
په کورمه کې سنیان او شیعهګان ګډ ژوند لري چې له کلونو راهیسې یې د ځمکو تر څنګ پر ځنګلونو او لارو قبیلوي جګړې رامنځته شوي دي. هر وخت د دغه قبیلوي جګړو څخه د درنې مرګ ژوبلې خبرونه هم ترلاسه شوي دي او په دې وروستیو کې دا کړکیچ لا پسې ډېر شوی دی.
په پاکستان کې د ایالتونو، سرحدي سیمو، کشمیر او د ګلګېت بلتستان د چارو وزیر امیر مقام ویلي، حکومت یې د افغان کډوالو په خپله خوښه ستنېدو ته هڅولی دی. هغه وايي، د پاکستان حکومت دې له افغان کډوالو سره له سختۍ کار نه اخلي.
نوموړي په پېښور کې یوې غونډې ته د وینا پر مهال وویل، پاکستان په نړۍ کې یوازینی هېواد دی چې تر اوسه پورې د شاوخوا درې مېلیونه افغان کډوالو کوربه دی او له ۱۹۹۰ کال راهیسې ورته هر ډول بنسټیزې اسانتیاوې برابروي.
هغه دارنکه د طالبانو او پاکستان ترمنځ وروستیو ترینګتیاوو ته په اشارې سره وویل، چې سولهییز افغانستان د پاکستان په ګټه دی او د افغانستان خاوره باید د پاکستان پر ضد ونه کارول شي.
وفاقي وزير د بهرنيو مرستندويه ادارو د مرستې ستاینه وکړه او هيله یې څرګنده كړه، چې نړۍواله ټولنه او بهرنۍ مرسته كوونكي به دغه مېليونونه افغان كډوال په پاكستان كې يوازې نه پرېږدي او مرستې به يې جاري ساتي.
دغه ځرګندونې داسې مهال کېږي، چې د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ ویلي چې د روان کال (د وږي له ۲۴مې د لېندۍ تر ۱۰مې) پورې له ۷۸۳ زرو ډېر کډوال له پاکستانه بېرته ستنېدلي دي.
تر ډیورند کرغېړنې کرښې هاغاړه په ټوله پښتون مېشتې خاوره اور بل دی. جګړې، ترهګرۍ، وژنو، لوټ تالان، بېقانوني، جبري کډالۍ او بېځایه کول، لوږه، محرومیت، رادیکالیزم، اغوا برای تاوان او د ملتپالو په نښه کېدل ددې لوی ناورین ځينې برخې دي، چې له محکومو او محرومو پښتنو څخه قربانۍ اخلي.
ځمکه د پښتنو ملکیانو په وینو ډنډ ده، دلته یې د شیعه و سني په نامه جګړه راپیل کړې او یو ټبر یې د مذهبي توپیر په نامه یو د بل په وړاندې درولي دي.
په پاړهچنار او شاوخوا سیمو کې د توریو او بنګښو ځينې کلي او ښارګوټي محاصره دي، نه خواړه او اړین توکي ورپرېښوول کېږي او نه تګراتګ ته اجازه شته.
هلته توري او بنګښ دومره په تنګ دي، چې غواړي له ډیورند کرښې واوړي او خپل لوی کور افغانستان ته ولاړ شي، هلته یې څوک نه پرېږدي.
داسې نښې نښانې شته، چې په کورمه کې داعش ته ځالې ورکول کېږي.
پوځواکمنو د مسیدو له درېیو کلیو څخه د خلکو د جبري اېستلو امر کړی، خو دا چې خلک په یخ ژمي کې چېرته ولاړ شي او څه وکړي څوک یې ځواب نه وايي.
د سرې درګې، مکین تحصیل او نورو کلیو ته یې ۲۴ ساعته وخت ورکړی، چې له خپلو سیمو څخه ووځي.
د سرې درګې خلکو ته پوځواکمنو امر کړی، چې ونې ووهئ، چې د دوی په ژبه دوښمن په کې پټېږي، خو بلخوا پاکستاني طالبانو خلک ګواښلي، چې ونې ونه وهي.
خلک د ژرندې د دوو تېږو تر منځ پاته دي، دا چې د ژمي په دا یخه څيله کې به دا خلک چېرې ځي، د پوځواکمنو او ترهګرو لپاره مهمه نه ده.
د شمالي وزیرستان په میرعلي تحصیل د جټ الوتکو د ګرځېدا تر راپور څو شېبې وروسته خبرونه راورسېدل، چې د افغانستان د برمل ولسوالۍ یې بمباري کړې ده.
دا ښيي چې دلته د یوه بل ناورین اور په بلېدو دی.
څو ورځې وړاندې په سویلي وزیرستان کې ټي ټي پي پر ایف. سي پوځيانو برید وکړ، دوی وویل ۳۵ یې وژلي، خو پوځ د ۱۶ مرګ ومنله.
غمیزه دا ده، چې پوځ پښتانه سرتیري ورمخکې کوي او په ټي ټي پی یې وژني، چې هم پښتانه تباه شي او هم یې ترمنځ د بدیو او دوښمنیو دود پاتې شي.
داسې ایسي، چې ټوله سیمه په یوه بلنده دوزخ بدلوي. پوښتنه پیدا کېږي، چې پوځ له دومره ماجراهستونې څه غواړي؟
پاکستاني پوځ تل هڅه کوي، چې په یوه غشي ګڼې مرغۍ ښکار کړي.
همدا اوس یې هم په پښتونخوا کې له دغو خونړیو او ناانساني شخړو پېښولو لاندې هدفونه ټاکلي:
سیمه داعش، القاعدې او نورو ترهګرو ډلو ته خالي کوي.
دلته د نړۍوالو ترهګرو ډلو د ځای پر ځای کولو پروژه پاکستان د یوې داسې ټيکې په توګه د نړۍ له لویو قدرتونو سره منلې، چې د پاکستان پوځ او دولت په ډالرو نازوي.
پاکستاني پوځ د جګړو په ټیکه اخیستلو روږدی دی او دا کار د پښتنو په سیمه کې کوي.
کله چې ولس له خپلو سیمو څخه ووت یا په جګړو کې ښکېل شول، د ملتپالو پښتنو په تېره بیا د پښتون ژغورنې غورځنګ فعالیتونه کمېدلای شي او د غورځنګ غړو او مشرانو ته ګواښ او خنډونه پېښيږي.
د پښتنو هغه سیمې چې له تاریخي پلوه تل د پښتنو مشرانو او دودیزو جوړښتونو تر واک لاندې وې، د پوځ تر واک لاندې راځي.
د پښتني سیمې سرچینې او حیاتي اقتصادي امکانات به وړیا پنجاب ته وړل کېږي او له استخراج څخه رانیولې تر پروسس او لېږد پورې به ټول صلاحیت له پوځ سره وي.
د پښتنو په سیمه کې د تولیدي برېښنا له امکاناتو رانیولې، تر کانونو او وړیا بشري ځواک پورې هر څه ورته په کار دي.
د شمالي وزیرستان د محمد خېلو د مسو کان پوځ ته په میلیونونو ډالر ګټي، د کرک او شمالي وزیرستان د شیوه تحصیل ګاز وړیا پنجاب ته روان دي.
ټي ټي پي ایله پښتانه وژني او لاتراوسه یې نه له پښتنو سیمو څخه د ور روانې برېښنا کومې ستنې ته زیان اړولی او نه یې هم د ګازو د وړیا لوټ تالان مخه نیولې ده، ځکه خو دا باور عام دی، چې له ګوډ او بډ طالبانو سره د پاکستاني پوځ شخړې مدیریت شوې او یوازې د پښتنو د وژلو او شړلو لپاره دي او نور نو هیڅ هم نهشته.
د ډیورند کرښې دواړو غاړو ته د پر له پسې بمباریو په لړۍ کې پاکستان د مختګ پالیسۍ Forward Policy په لړ کې نوي ګامونه پورته کوي او په افغانستان واکمنو طالبانو ته ښيي، چې پاکستاني پوځ نور نو د ډیورند کرښه په رسمیت نه پېژني او د افغانستان دننه هم عملیات کول خپل حق بولي.
نن سبا چې د منځني ختیځ نويو بدلونونو د نیابتي ډلو نوي خوځښتونه راپیل کړي دي، ښايي ګڼې ډلې همدې پښتون مېشته سیمې ته راکډه کړلای شي، ځکه دوی نور نو په سوریه او عراق کې په درد نه خوري او دلته ښايي د چین او روسانو، منځنۍ اسیا یا هم ایران په وړاندې د یوې نوې لوبې د بټۍ لمبې په غړاندو کړي.
د پاکستاني طالبانو یا ټي ټي پي ماهیت هم ورو ورو څرګندېږي، دوی پاکستاني استخباراتو د خپلو ګټو لپاره په خبره یا ناخبره توګه جنګوي.
د پښتنو ملتپالو مبارزه او پاڅونونه پرې ګواښي، سیمه له خلکو نه پرې تشوي او خپلو پوځي یرغلونو ته توجیهات ترلاسه کوي او کله چې سیمه له خلکو تشه شوه، بیا نو تور، سپین، شنه او برګ بیرغونه په کې پورته کوي.
د دغو ستراتيژیکو سیمو مېشت خونړي لښکرونه د لویو قدرتونو د سیاسي، امنیتي، اقتصادي او جیوستراتيژيکو سیالیو لپاره خورا ارزانه او پاکستان ته ګټور لښکرونه دي.
پاکستاني پوځي څارګرو پاکستاني طالبان داسې په افغانستان کې بلد او سره واوبل چې هرکله هر ځای او هر څه چې وغواړي کولای شي.
د پاکیستاني ګټو د خوندي کولو لپاره د پاکستاني طالبانو په جامه او ظاهر کې مرموز او مبهم وګړي او ډلې افغانستان ته داسې راننوتلي، چې په رګ رګ کې یې زغلي.
په پېښور او نورو ښاري سیمو کې د داعش خراسان د پیاوړتیا لپاره هر اړخیز کار روان دی.
له څو شبکه یي رسنیزو فعالیتونو رانیولې تر مبهمو دفترونو، شبکو جوړولو، تبلیغاتي رسالو او کتابونو تر چاپ پورې هماغه سلسله روانه ده، چې د محمد داوود د جمهوریت پر مهال د مجاهدینو، وروسته بیا عرب جهادیانو او بالاخره طالبانو لپاره روانې وې.
دا دی د نویو نښو نښانو له مخې څرګندېږي، چې دا ځل نوبت د داعش په نامه د خراسان د اسلامي دولت دی.
غواړي د ۲۰۲۴ کال د اکټوبر د ۱۲ مې نېټې د ملي لویې جرګې پرېکړې او راتلونکې وننګوي.
پاکستاني پوځ تر ټولو مخکې په هماغو سیمو کې اورونه بل کړل، چې جرګې په کې د سولې راوستلو تکل درلود.
جرګې غوښتل، چې د پښتنو د خپلمنځي شخړو د مخنیوي عملي هڅه له کورمې څخه راپیل کړي، خو تر دې مخکې چې د جرګې پرېکړه عملي شي، پاکستاني پوځ کورمه او پاړه چنار د سیمې د خلکو په وینو رنګ کړل او داسې اور یې بل کړ، چې اوس نو ټول ورته حیران دي.
جرګې د برېښنا مالکیت د پښتنو لپاره غوښت، جرګې د پښتنو یووالی او ټولییزه ویښتیا غوښته، چې اوس نو داسې ښکاري، چې په خپلو منځونو کې ښکېل او په نویو غمونو اړول شوي او پښتانه به هېڅکله دې موخو ته ونهرسېږي.
پاکستان په پوره مهارت او تجربوي سابقه په ټولو ښکېلو ډلو کې خپل استخباراتي ځري ورننه اېستي دي.
دا جګړه له هره اړخه د پنجاب د استبلېشمینټ او پوځ په ګټه ده او یوازې په کې پښتانه وژل کېږي او تباه کېږي، چې د پنجاب لپاره د یوې خځلې اهمیت هم نهلري.
د افغانستان پېښې، ثبات او راتلونکی په جدي توګه په دغه سیمه او روانو پېښو کې ریښه لري. چل ټول افغانستان ته جوړ دی او د پښتنونخوا پښتانه یې یو ځل بیا د هغه دوزخ اورلړوني کړل، چې غواړي په افغانستان کې یې بل کړي.
د داسې یو لوی ناورین مخنیوی د افغان ټبر له ملي یووالي پرته شونی نه دی.
پرته له دې چې د سیمې خلک یې په خپلو ملي دودیزو لاروچارو مخه ونیسي او په پوره یووالي او شعوري ویښتیا او روښانتیا د یوه واحد ملت په توګه سره یو شي او په عملي توګه د پنجاب د دسایسو په وړاندې ودرېږي، بله لاره پاتې نه ده.