د پاکستان پوځ د عامه اړیکو دفتر وايي، چې تېرو دوو ورځو کې یې د بلوچستان ژوب ولسوالۍ په سمبازه سیمه کې د پوځي عملیاتو او جګړې پر مهال پنځه وسله وال وژلي دي. پوځ وايي، دغه وسله وال له افغانستانه په ډیورنډ کرښه را اوښتل.
د پاکستان پوځ د عامه اړیکو دفتر نن دوشنبه د (سلواغې لومړۍ) نېټه د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې پوځ د بلوچستان ژوب ولسوالۍ په سمبازه سیمه کې د پوځي عملیاتو پر مهال پنځه وسله وال وژلي دي.
خبرپاڼه کې راغلي، چې د پاکستان پوځ او ایف سي ځواکونو په ګډو عملیاتو او جګړه کې یې د ژوب په سمبازه سیمه کې هغه وسله وال وژلي، چې له افغانستانه په ډیورنډ کرښه را اوښتل.
پوځ په خبرپاڼه کې له طالبانو غوښتي چې خپلې ژمنې پوره کړي او د افغانستان خاوره د پاکستان د نا امنه کېدو لپاره ونه کاروي.
طالبانو د پاکستان دغې ادعا ته لا ځواب نه دی ویلی.
خبرپاڼه زیاتوي چې، له دغو وسله والو څخه وسلې او مهمات هم لاسته ورغلي، چې د «امنیتي ځواکونو په وړاندې په ترهګریزو فعالیتونو او همدارنګه د بې ګناه ملکي وګړو په هدفي وژنو کې ترې کار اخیستل کیده.»
د پاکستان پوځ د عامه اړیکو دفتر وايي، چې په سیمه کې د وسله والو پر ضد لا هم عملیات روان دي او هڅه یې دا ده چې دغه سیمه له وسله والو څخه پاکه کړي.
تر دې وړاندې هم پاکستان دعوې کړې وې چې پاکستان کې د نا امنۍ پېښې له افغانستانه پلان کیږي خو طالبانو د پاکستان داسې ادعاوې رد کړې وې او دا یې د دغه هیواد کورنۍ موضوع بللې وه.
د طالبانو د کډوالو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې په اسلام اباد کې یې د پولیسو له لوري ۸۸۲ نیول شوي هغه افغان کډوال خوشې کړي، چې د کډوالۍ کارتونه یې هم لرل. وايي، دغو افغانانو د ملګرو ملتونو له لوري ورکړل شوي کارتونه له ځان سره لرل.
په خبرپاڼه کې راغلي چې په دې تړاو په اسلام اباد کې د طالبانو سفارت د کډوالو اتشې د افغان کډوالو په چارو کې له کمېشنر، د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو له کمېشنرۍ، د اسلام اباد د پولیسو له لوی مشر او د کډوالو د راجسټر کوونکي دفتر شارپ سره هم لیدلي دي.
په خبرپاڼه کې راغلي چې خوشې شویو ټول ۸۸۲ کسانو د ملګرو ملتونو له خوا د کډوالۍ ځانګړي کارتونه لرل؛ خو سره له دې هم د پولیسو له لوري نیول شوي وو.
د طالبانو یاد وزارت د معلوماتو له مخې لا هم ۸۴ تنه نور افغان کډوال چې په اسلام اباد کې پولیسو نیولي زنداني دي چې د خوشې کیدو لپاره یې دوی هڅې روانې کړې دي.
د روان زیږدیز کال د جنورۍ له لومړۍ نېټې څخه پولیسو د بې اسناده افغان کډوالو په نیول کیدو پسې کور په کور عملیات پیل کړي چې په کې یې د ښځو په ګډون کډوالې ماشومانې هم نیولي دي.
نیوکې دا دي چې د پولیسو له لوري ویزه لرونکي او د کډوالۍ ځانګړو کارتونو لرونکي ګډوال چې د استوګنې قانوني اسناد لري هم نیول کېږي او ځورول کېږي.
له بل لوري د پاکستان حکومت له لوري ویزه لرونکو افغانانو ته هم نوی سرخوږی جوړ شوی چې د پخوانۍ شپږ میاشتنۍ ویزو د بیا نوي کېدو بهیر یې له شپږ میاشتو یوې میاشتې ته راکم کړی دی.
په اسلام اباد کې مېشت افغان کډوال نیوکه کوي چې له یو لوري ترې پاکستاني پولیس د ویزو تمدید غواړي ؛خو له بلې خوا د دغه هېواد د کورنیو چارو وزارت افغانانو ته د ویزو د تمدید په برخه کې ستونزې ډېرې کړې او اوس کډوال کولای شي چې یوازې د یوې میاشتې مودې لپاره خپلې ویزې تمدید کړي چې د لګښت له پلوه هم دوی ته سختې تمامېږي.
د پخواني جمهوري نظام تر ړنګیدو وروسته د طالبانو له لوري له ګواښ سره مخ افغانان د پاکستان پلازمېنې اسلام اباد او نورو ښارونو ته کډه شول او هلته په بېلابېلو ځایونو کې مېشت شوي دي.
وېره دا ده چې له ګواښ سره مخ دغو افغانانو کې د پخواني امنیتي ادارو کارکوونکي هم شته او که افغانستان ته په زور ستانه کړل شي ؛نو د طالبانو له لوري به له مرګونې پېښو سره مخ شي.
که څه هم د بشري حقونو نړۍوالو ادارو او هېوادونو په پاکستان کې د افغان کډوالو د نیول کیدو روانه لړۍ غندل شوې او د ودریدو غوښتنې یې شوي ؛خو لا یې هم د پاکستان پر حکومت کوم ځانګړی اغېز نه دی اچولی او د کډوالو پر ضد پولیس خپل عملیات روان ساتلي دي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر د (مرغومي ۳۰مه) په یو ویډیوي پېغام کې اندېښنه ښودلې چې د پاکستان پوځ یو ځل بیا د پښتنو په سیمو کې د ترهګرۍ د ودې لپاره خوځښتونه پیل کړي او د خېبرپښتونخوا په ځینو سیمو کې د شپې له لوري د طالبانو واک وي.
منظور پښتین ویلي په باجوړ ولسوالۍ کې خلک په دې نه پوهېږي چې د ورځې څه ووايي او د شپې څه، ځکه د ده په خبره د شپې او ورځې حکومتونه جلا دي. هغه وايي: «د ورځې به پوځي ګرځي په کوڅو کې او د شپې به طالب ګرځي.»
هغه همدا راز اندېښنه څرګنده کړې چې په مومندو، سوات، بنون، جاني خېلو او بنو کې روان امنیتي حالات ورځې تر بلې خرابیدونکي دي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ د مشر په خبره، په بنو او جاني خېلو کې اوس هم په بازارونو کې د وسله والو فعالیتونه په ښکاره توګه ترسره کېږي او یوازې د کمې مودې لپاره د پوځ له لوري لمنځه وړل شوي وو.
منظور پښتین اشاره کړې چې په بکاخیلو کې د طالبانو او پوځ ترمنځ له نښتو وروسته پاکستانی پوځ له ولسي وګړو څخه غچ اخلي او ځوروي یې.
هغه د خېبرپښتونخوا په کورمې ولسوالۍ کې د شیعه ګانو او سنیانو ترمنځ روانې شخړې هم د پوځ زیږنده بولي او زیاتوي چې په لوی لاس پوځ د دغه شخړو اوږدیدو ته لمن وهي.
پښتین ویلي چې په کورمه کې اوس خلک د دغه روانې نا امنۍ او ناورین له کبله خوراکي توکو ته لاس رسی نه لري؛ خو د پاکستان حکومت هلته د شوې جرګې پرېکړې نه شي عملي کولای. هغه زیاتوي: « ظاهره خبره ده پوځ ریاست جنګ غواړي، دوی سنجیده کېږي، دوی په کورمه کې په وینو خوشحاله دي».
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر ادعا کړې د خېبر ولسوالۍ کې د اپریدو بېلابېلې قبیلې د پاکستاني پوځ له لوري نظر بند کړل شوي او همدا راز په اورکزیو سیمه کې بیا هره ورځ د ځاي اوسیدونکو د وژل کیدو لړۍ روانه ده.
هغه نیوکه کوي چې همدا راز په میرعلي کې هم د پاکستان پوځ له لوري نا امنیو ته لمن وهل کېږي او هلته هم حالت ترینګلي شوي دي.
پښتین نیوکه کړې چې د پاکستان پوځ د خپلو ډرون بمونو د ازمایلو لپاره په میرعلي کې پر بې ګناه عامو وګړو بریدونه کوي.
د یاد غورځنګ د مشر په دې ویډیو پېغام کې ادعا شوې چې د وزیرستان په سپلږه کې څو ورځې وړاندې د سیمې تنکیو ځوانانو د کرېکټ لوبه کوله ؛خو د پاکستاني پوځ له لوري پر له بې پېلوته الوتکې څخه ازمایښتي بم وغورځاوه او پر دغو بې ګناه وګړو یې تجربه وکړه.
منظور پښتین نیوکه کړې چې د پاکستان پوځ د ترهګرۍ په نوم عام ملکي وګړي ماشومان وژني.
هغه له پښتنو غوښتي چې ژر تر ژره دې د دغو کړنو خلاف راپورته شي او نوره دا خاوره د جګړې د دوام لپاره پرېنږدي. هغه غږ کړی چې د پاکستان پوځ تابیا لري چې یو ځل بیا یوه نوې ډله پیدا کړي او په کابل کې یې د جګړو د دوام لپاره وکاروي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر پر پښتنو غږ کړی چې په د ملګرو ملتونو د جنګي جرمونو ادارو ته دې د دوی په سیمو کې روان ناورین مستند کړي او ورسره دې یې شریک کړي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر په داسې حال کې د خېبر پښتونخوا له امنیتي وضعیت څخه اندېښنه څرګندوي چې تر دې دمخه د عوامي ملي ګوند مشر ایمل ولي خان نیوکې کړې وې چې د پښتونخوا یو شمېر سیمې د پاکستاني طالبانو لاس ته لوېدلي او په دغه ایالت کې ترهګرۍ زور اخیستی دی.
په دې وروستیو کې پاکستاني طالبانو په خېبر پښتونخوا کې د پاکستاني پوځ خلاف بریدونو ته زور ورکړی او هره ورځ دوی ته د یاد ایالت په بېلابېلو سیمو کې د مرګ ژوبلې د اوښتو ادعا کوي.
همدا راز د یو شمېر سیمو او له پاکستاني پوځ څخه په پښتونخوا کې د ځینو پوځي چوڼیو د نیول کیدو ادعاوې یې هم کړي دي.
په لندن کې د افغان کرېکټ په ملاتړ د لاریون نه وروسته په دې هېواد کې مېشتو افغانانو غونډه وکړه.
دغو افغانانو د برېتانیا پارلمان ته یو لیک هم استولی، چې په لیک یې د پارلمان غړو ته لیکلي، چې د افغانستان کرېکت سره مخالفت زیانمنونکی دی.
د برېتانیا د پارلمان څه باندې ۱۶۰ وکیلانو د یوه لیک په لاسلیکولو سره د انګلینډ او ویلز کرېکټ بورډ څخه غوښتي وو، چې د طالبانو له خوا "د ښځو او نجونو د وحشتناک ظلم او د دوی د حقونو له منځه وړلو په غبرګون د افغانستان پر وړاندې د راتلونکې میاشت چمپینز ټرافي له سیالیو انکار وکړي.
په دغه غونډه کې د تېر جمهوري نظام د پارلمان غړو، د ټولنو مشرانو، د سیمه ییزو شوراګانو استازو او د ښځو د حقونو فعالانو ګډون کړی وو.
په دې لیک کې لیکل شوي: «موږ په برېتانیا کې افغان کډوال د افغان نارینه و کرېکټ په اړه ژوره اندېښنه څرګندوو، چې تاسو یې د سیالیو د لغوه کولو په اړه نظر ورکړی وو، په داسې حال کې چې موږ په ښکاره توګه د طالبانو غیر انساني تګلارې وغندلې، په ځانګړې توګه د طالبانو له لورې د ښځو پر زده کړو او نورو حقوقو په اړه، موږ په کلکه باور لرو چې دا کمپاین غلط دی، زیانمنونکی او په نهایت کې افغانانو ته زیان رسوي .»
د دغه غونډې ګډونوالو د برېتانیا پارلمان ته په لیک همداراز ویلي، چې دوی غواړي عامه ذهنیت لوړ کړي او د داسې کړنو غیر ارادي پایلې په ګوته کړي او باید د افغانستان او انګلستان د شریکو ګټو څخه دفاع وکړي.
د پخواني پارلمان غړې شکریه بارکزۍ چې ددغه غونډې ګډنواله وه وویل:« نن چې د خپلو اتلانو ترڅنګ درېدلي یو د هغوی لپاره د هغوی د بریالیتوب لپاره دعاوې کوو او همدارنګه د خپلو خویندو لپاره کار وکړو، د هغوی زده کړو او روښانه راتلونکي لپاره باید لاس په کار شو».
په دغه لیک راغلي، چې د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډله د طالبانو د رژېم استازي نه دي، بلکې د افغانانو د یووالي، استقامت او غرور سمبولونه دي.
لیک وړاندې زیاتوي، چې افغان لوبغاړي لکه راشد خان او محمد نبي یوازې د سپورټ استازي نه دي، بلکې دوی هغه کسان دي، چې تل یې د طالبانو د بدو کړنو پر ضد غږ پورته کړی، په ځانګړې توګه د طالبانو له لورې د نجونو پر زده کړو بندیز ته یې سخت غبرګونه ښودلي دي او دوی د افغانانو لپاره الهام بخښونکي دي.
له دې وړاندې د کرېکټ نړۍوالې شورا (ای سي سي) ویلي وو، چې د افغانستان کرېکټ بورډ او لوبغاړو ته به د خپل هېواد د حکومت له خوا ټاکل شوي قانون د رعایت کولو له امله سزا نه ورکول کېږي، بلکې د کرېکټ د ودې په موخه به د افغان کرېکټ بورډ سره خپلو مرستو ته دوام ورکړي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر له اوږده ځنډ وروسته یو ځل بیا په سوشل میډیا ولس ته په وینا کې په خېبر پښتونخوا کې وروستیو ناامنیو او د تېر ۲۰۲۴ کال د اکټوبر ۱۱ د خېبر جرګې د پرېکړو په اړه سپيناوی ورکړ.
منظور احمد پښتین وویل، چې د جرګې پرېکړې ځکه نه دي عملي شوي، چې د جرګې له خوا د ټاکل شوې کمېټې خپلې ژمنې عملي نه کړې.
نوموړي زیاته کړه، له جرګې وروسته پرېکړه شوې وه چې د اکتوبر په ۲۰مه به د قام او ګوندونو استازي راوځي او د دغه پرېکړو په ملاتړ به لاریون کوي، خو په ټاکلې نېټه یوازې د پښتون ژغورنې غورځنګ غړي راووتل.
د پي ټي اېم مشر منظور احمد پښتین وویل، چې په جرګه کې شوې پرېکړې پښتون ژغورنې غورځنګ نه دي کړي، بلکې قام او د ګوندونو استازو کړي.
نوموړی زیاتوي، چې د دغه پرېکړو پر تعقیب یې د ناستې لپاره د جرګې له لورې ټاکل شوې کمېټه راوبلله، خو له دوو ګوندونو پرته د نورو ګوندونو استازو په کې ګډون ونکړ.
پښتین وایي، چې د کمېټې غړو وویل:« د پوځ وتل او د هرې ولسوالۍ نه د درې زره کسانو راټولول باید له دې پرېکړو ووځي، ما ورته وویل چې سمه ده، که تاسو وایی چې وطن به په خیر او خیرت کې وي، موږ به ټول رای ګیري سره وکړو او دا پرېکړې به لرې کړو، نه به ۶۰ ورځې یادوو او نه به د ۳۰۰۰ کسانو راټولول یادوو، خو د برېښنا په اړه او د کورمې د شخړې په اړه خو سره راټول شئ».
د خېبر جرګې د پاکستان پوځ او نورو وسله والو ته د دوو میاشو وخت ورکړی وو، چې د پښتنو له خاورې ووځي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ یاد مشر وویل، جرګې پرېکړه کړې وه چې که د دغه جرګې کوم غړی نیول کېږي، نو قام او د ګوندونو استازي به غبرګونه ښکاره کوي، خو د ملک نصیر او صمد خان له نیولو وروسته هېڅ غبرګون ښکاره نه شو.
پښتین په دغه ویډيويي وینا کې د پاکستان پوځ تورن کړ، چې په میر علي کې یې د نړۍوالو قوانینو خلاف وایټ فارسفورس بمونه کارولي او په ملګرو ملتونو او نورو مسوولو سازمانونو یې غږ وکړ، چې د پاکستان د پوځ د دغه ډول کړنو پر وړاندې باید چوپ پاتې نه شي.
نوموړي ولس ته په دغه وینا کې له جرګې وروسته د پښتون ژغورنې غورځنګ پر وړاندې د پاکستان د حکومت د شويو ظلمونو یادونه هم وکړه او زیاته یې کړه: «موږ د هر ډول جبر پر وړاندې درېږو او د قام ګټو ته لومړیتوب ورکوو.»
د پښتنو قومي جرګې د روان کال د (تلې ۲۲مه) له درې ورځینۍ جرګې وروسته پرېکړه لیک خپور کړ او په شلو مادو کې یې خپلې غوښتنې د پاکستان حکومت ته وړاندې کړې.
د دغه پرېکړه لیک په لومړۍ ماده کې راغلي و، چې پوځ او وسله والې ډلې به له خېبر پښتونخوا څخه د دوو میاشتو په موده کې وځي.
منظور پښتین ددغه پرېکړه لیک د اعلان پر مهال وویل، چې د جرګې د پریکړه لیک له مخې که دغه ځواکونه ونه وځي، جرګه به په دې غور کوي، چې څنګه دغه جګړه غوښتونکي ځواکونه له خپلې خاورې وباسي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د ناروې د کډوالو شورا د مشر د هغو اندېښنو په ځواب کې چې له پاکستان او ایران څخه یې د افغانانو د اېستلو په اړه کړې وې، نړۍواله ټولنه تورنه کړه، چې په افغانستان کې یې خپل مسوولیتونه عملي کړي نه دي.
دغه وزارت په یوې بیانیه کې ویلي: «دا به مناسب وای چې نړۍ له جګړې وروسته د افغانستان خلک یوازې نه وای پرېښي او د دې هېواد په دننه کې یې د خلکو د پرمختګ لپاره ښه ټولنیز او اقتصادي شرایط برابر کړي وای.»
د ناروې د کډوالو شورا سرمنشي جان اګلېند چې افغانستان ته سفر کړی، له ایران او پاکستان څخه یې د افغان کډوالو د اېستلو په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده.
نوموړی وایي؛ په داسې شرایطو کې چې شاوخوا ۲۲ میلیونه افغانان بشردوستانه مرستو ته اړتیا لري، ایران د ۲ میلیونو او پاکستان د ۸۰۰ زره نورو افغانانو د اېستلو پرېکړې کړي دي.
ښاغلي انګلېنډ خبرداری ورکړ، چې اېستل شوي کډوال د ژوند د بیا پیل لپاره هېڅ ډول امکانات نه لري.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د نوموړي د اندېښنو په ځواب کې وویل، چې پاکستان له څلوېښتو کلونو راهیسې په سخاوتمندۍ سره د افغانانو کوربتوب کوي.
د یاد وزارت په وینا، هغه کسان چې اېستل شوي غیر قانوني کډوال و او په پاکستان کې په غیر قانوني توګه اوسېدل.
دا په داسې حال کې ده، چې یو شمېر کډوال بیا ادعا کوي چې د معتبرو پاسپورټونو او ویزو په درلودو سره - سره د پاکستاني پولیسو له لورې نیول شوي دي.
زرګونه کسان د افغانستان د پخواني حکومت تر ړنګېدو وروسته پاکستان ته کډوال شوي دي.
ډېری دغه کسان د دولت پخواني مامورین، د رسنیو فعالان، د مدني ټولنې فعالان، د ښځو د حقونو فعالان او هغه کسان دي، چې له ګواښ سره مخ دي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت همدارنګه زیاته کړې، چې د ملګرو ملتونو بشري مرستې په افغانستان کې په جدي توګه کمې دي او په تېر کال کې یوازې شاوخوا ۳۷ سلنه د اړتیا وړ بودیجه برابره شوې ده.