په سویس کې د افغانستان د وجهي (اماني) صندوق د بورډ غړی انورالحق احدي وايي، چې د امریکا د مرستو ځنډول او پای ته رسول به د افغانستان اقتصاد ته۱۵ سلنه زیان ورسوي. احدي له افغانستان انټرنشنل سره په مرکه کې وویل، چې که طالبان وغواړي «اماني صندوق» د افغانۍ په ثبات کې مرسته کولای شي.
هغه په دې باور دی، چې د مرستو ځنډول به د افغانیو ارزښت راټیټ کړي او په افغانستان کې به د بې کارۍ او فقر د زیاتوالي لامل شي.
احدي د افغانستان د مالیې پخوانی وزیر و او اوس مهال په سویس کې د افغانستان د وجهي (اماني) صندوق د مدیره پلاوي له څلورو غړو څخه یو دی.
نوموړي د چارشنبې په ورځ (د سلواغې ۱۰مه) له افغانستان انټرنشنل سره په یوه مرکه کې وویل، چې په لومړي ګام کې هغه کسان چې په مستقیم ډول د امریکا مرستې ترلاسه کوي د مرستو له ځنډ څخه به زيان وويني.
د هغه په وینا، په تیرو څو کلونو کې د امریکا مالي مرستې په خوړو، روغتیا، تعلیم او په دې وروستیو کې په پرمختیایي برخو کې کارول شوې دي.
انورالحق احدي وویل، له افغانستان سره د بشري مرستو اټکل ۱.۸ ملیارد ډالرو ته رسيږي، چې د افغانستان د اقتصاد شاوخوا ۱۵ سلنه جوړوي.
د احدي په وینا، د بهرنیو اسعارو په وړاندې د افغانیو د ارزښت کمیدل د دې مرستو د ځنډولو یوه «سملاسي» او منفي پایله ده.
هغه خبرداری ورکړ، چې د افغانیو د ارزښت له ټیټېدو سره به بیې هم لوړې شي.
دافغانستان بانک بې وسي
د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان بانک په تېره اونۍ کې د مالي وضعیت د ثبات او د افغانۍ ارزښت ساتلو لپاره په میلیونونو ډالر بازار ته وړاندې کړي.
طالبانو دغه راز د بهرنيو اسعارو د کنټرول هڅه وکړه چې د بهرنيو اسعارو په ځانګړې توګه د ډالرو پر وړاندې د افغانۍ د چټکې پرېوتنې مخه ونیسي.
احدي وايي، چې د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان بانک کافي ډالر نه لري او خلک پر دغه بانک باور نه لري، چې بازار ته د ډالرو په دوامداره رسولو سره د بهرنیو اسعارو پر وړاندې د افغانیو ارزښت وساتي.
هغه ټینګار وکړ، چې طالبانو بازار ته ۹۰ میلیونه ډالر وړاندې کړي دي ممکن د افغانستان بانک له سرچینو څخه نه وي راغلي.
نوموړي اټکل وکړ، چې دا پیسې ممکن د افغانستان لپاره نړیوالې مرستې وي، چې په افغانستان بانک کې زیرمه کیږي.
د امریکا د بهرنیو مرستو ځنډول پر افغانستان هم اغېز کړی او د بهرنیو اسعارو په وړاندې د افغانیو ارزښت کم شوی دی.
یوه اونۍ وړاندې، د کابل په بازار کې یو امریکایي ډالر په ۷۳ افغانیو بدلېده، خو د سې شنبې په ورځ د سلواغې پر ۹مه یو امریکایي ډالر په ۸۲ افغانیو بدل شو.
د افغانیو د ارزښت په ثبات کې د افغانستان د وجهي (اماني) صندوق رول
انورالحق احدي وايي، افغان وجهي (اماني) صندوق، چې د افغانستان بانک د زیرمو یوه برخه په واک کې لري، کولی شي د طالبانو له غوښتنې سره سم مداخله وکړي او د افغانیو ارزښت ساتلو کې مرسته وکړي.
هغه وويل، که د افغانستان بانک غوښتنه وکړي، نو دغه صندوق کولی شي په دايمي ډول په بازار کې مداخله وکړي.
د هغه په خبره، د صندوق له جوړېدو راهيسې، د افغانستان بانک او د وجهي صندوق ترمنځ هيڅ همکاري نه ده شوې او طالبانو هم له دغه صندوق څخه د مرستې غوښتنه نه ده کړې.
دغه دوه تنه قاچاق کونکي د قاچاقو د مافیایي کړۍ د ۲۱ تنو نورو سره په بلجیم کې په ۲۷۰ کاله بند محکوم شوي دي.
ډیلي میل ورځپاڼې د سې شنبې په ورځ راپور ورکړی چې دغه کسان د نومبر په میاشت کې د بلجیم د انتورپ په ښار کې له دوو تر ۱۸ کالو په بند محکوم شوي دي.
د دغې ډلې ۱۱ کسه نور غړي، له هغې ډلې دوه تنه یې چې په بریتانیا کې نیول شوي وو، په غیابي توګه محاکمه شوي دي.
احمدزی په غیابي توګه په ۱۰ کاله او بنګښ په درې کاله بند محکوم شوی او باید خپله د بند موده په بلجیم کې تېره کړي.
د بریتانیا د جرمونو سره د مبارزې ملي سازمان او بلجیمي چارواکو د تېر کال د ډسمبر په وروستیو کې وویل چې دوه تنه افغان قاچاق کونکي یې د ۲۱ تنو نورو قاچاق کونکو سره نیولي دي.
دغې ډلې زرګونه افغان کډوال د ایران، ترکیې او نورو هېوادونو له لارې اروپایي هېوادونو ته لیږدول. دوی د کښتیو له لارې کډوال بریتانیا ته قاچاق کول.
د بلجیم څارنوالانو دا رنګه ویلي چې دغې ډلې پر هغو تنکیو ځوانانو هم جنسي تیری کاوه او له هغوی به یې فلمونه هم اخیستل، چې په دې توګه قربانیان د دوی تر سخت فشار لاندې راشي.
سیف الرحملن احمدزی د ۲۰۲۴ کال د ډسمبر په ۲۳ مه په لندن کې ونیول شو.
د بریتانیا د جرمونو پر ضد د ملي ادارې مرستیال دغه کسان د زیانمنونکو کسانو څخه په ناروا ګټې اخیستنې تورن کړل او ویې ویل: «د دغو جنایت کونکو کړنې د منلو نه دي. هغوی خلک په ناوړه شرایطو کې راګیرول او ناوړه جرمونه یې ترسره کول.»
د بریتانیا د کورنیو چارو وزیر ایوت کوپر، هم دغه پېښه «له کرکې ډکه» بللې او د دغې ډلې کړنې یې محکومې کړې دي، هغه وویل: «دغو کسانو ګڼ ناقانونه قاچاقو کې لاس لاره او د کډوالو په تېره بیا د ماشومانو په وړاندې یې نه بخښونکې کړنې هم ترسره کړې دي.»
د بریتانیا د جرمونو او جنایتونو پر ضد د ملي ادارې غړو او د هغوی بلجیمي سیالانو په تېرو دوو کالو کې د دغې ډلې په اړه پلټنې کولې.
